Wdowa

„W tym samym mieście żyła wdowa, która przychodziła do niego z prośbą: Obroń mnie przed moim przeciwnikiem!”.

Prawo narodu żydowskiego nakazywało bronić wdowy, sieroty i cudzoziemców, czyli osób słabych, często biednych i narażonych na izolację w społeczeństwie. „Nie będziesz gnębił i nie będziesz uciskał cudzoziemców, bo wy sami byliście cudzoziemcami w ziemi egipskiej. Nie będziesz krzywdził żadnej wdowy i sieroty. Jeślibyś ich skrzywdził i będą Mi się skarżyli, usłyszę ich skargę, zapali się gniew mój, i wygubię was mieczem i żony wasze będą wdowami, a dzieci wasze sierotami” (Wj 22, 20-23). W ten sposób Księga Wyjścia sformułowała swego rodzaju prawo opieki społecznej, niespotykane wówczas w żadnym innym narodzie.

W tej grupie znalazły się wdowy. Greckie słowa chera – wdowa i cheros – wdowiec oznaczają „pozbawionych czegoś”. Wdowy zostały pozbawione męża, a wraz z nim – tak ważnej w Izraelu – nadziei na płodność. Słusznie mogły czuć się samotne, bezbronne i nieszczęśliwe. Wdowa wspomniana przez Pana Jezusa w przypowieści przeciwstawiona zostaje sędziemu, który nie liczył się z nikim i nie chciał wziąć jej w obronę.

Osoba osamotniona przez męża stała się typowym obrazem nieszczęścia. Na starożytnym Wschodzie do wdowy porównywano opuszczone i zniszczone miasta, a wywyższającym się społecznościom przepowiadano karę wdowieństwa, jak w Księdze Izajasza pod adresem Babilonu: „Sieroctwo i wdowieństwo w pełni spadną na ciebie” (Iz 47, 9). Wielki Babilon w Apokalipsie św. Jana – zanim dotknie go kara za pychę bez granic – przechwala się: „Zasiadam jak królowa i nie jestem wdową, i z pewnością nie zaznam żałoby” (Ap 18, 7).

W Kościele pierwotnym wdowy otaczano szczególnym szacunkiem. Dzieje Apostolskie wspominają o praktyce rozdawania im jałmużny (Dz 6, 1), a św. Jakub widzi w udzielanej im pomocy znak prawdziwej pobożności: „Religijność czysta i bez skazy wobec Boga i Ojca wyraża się w opiece nad sierotami i wdowami w ich utrapieniach” (Jk 1, 27).