Logo Przewdonik Katolicki

Kanonik, prałat, dziekan (2)

ks. Janusz Gręźlikowski
Fot.

Kodeks pozostawia kapitułom katedralnym i kolegiackim zadania spełniania bardziej uroczystych czynności i funkcji liturgicznych w kościele katedralnym lub kolegiackim. Funkcje te szczegółowo określają statuty kapituły. Ponadto kapituła katedralna wypełnia zadania zlecone jej przez prawo lub biskupa diecezjalnego. Kanonicy mają swoje miejsca w stallach, gdzie zasiadają podczas celebracji...

Kodeks pozostawia kapitułom katedralnym i kolegiackim zadania spełniania bardziej uroczystych czynności i funkcji liturgicznych w kościele katedralnym lub kolegiackim. Funkcje te szczegółowo określają statuty kapituły. Ponadto kapituła katedralna wypełnia zadania zlecone jej przez prawo lub biskupa diecezjalnego.

Kanonicy mają swoje miejsca w stallach, gdzie zasiadają podczas celebracji liturgicznych z biskupem diecezjalnym. Są zobowiązani do celebrowania Liturgii Godzin i realizowania innych zadań związanych z kultem Bożym, co określa statut.

Statuty kapitulne określają też strój kanonicki. Używa się go podczas uroczystych celebr liturgicznych lub przy uroczystościach, zwłaszcza z udziałem biskupa. Ten strój stanowi komża, zwana rokietą, i mantolet oraz ozdobny łańcuch (dystynktorium) z herbem diecezji lub wizerunkiem świętego patrona diecezji czy kościoła katedralnego. Jest to dystynktorium. Używają też biretu z amarantowym pomponem. Kanonicy, czyli członkowie kapituły, dzielą się na gremialnych, których prawa są określone statutem zatwierdzonym przez biskupa, i honorowych. Kanonicy honorowi mają prawo do używania stroju kanonickiego. Kanonia jest godnością kościelną. Nominację na członka kapituły, czyli na kanonika, wystawia biskup diecezjalny, zasięgając rady członków kapituły.

Inną godnością kościelną jest prałatura. Tu sprawa jest bardziej skomplikowana. Jak podaje Encyklopedia Katolicka, „prałat to wyższy duchowny w Kościele, mający zwyczajną jurysdykcję kościelną (biskup, przełożony zakonny, wikariusz generalny), ale to także tytuł honorowy przyznawany duchownym za szczególne zasługi w Kościele”. W pierwszym znaczeniu prałatura jest jednostką administracyjną Kościoła. Chodzi o tzw. prałaturę terytorialną, czyli tymczasową jednostkę kościelną, np. na terenie misyjnym, gdzie nie ma jeszcze warunków, by ustanowić diecezję. Może być także prałatura personalna, np. stowarzyszenie wyłączone spod władzy biskupa diecezjalnego. Taką prałaturą personalną jest np. Opus Dei. W drugim znaczeniu jest to tytuł honorowy.

Prałatura jest tytułem nadawanym na wniosek i prośbę biskupa diecezjalnego przez Stolicę Apostolską. Stanowi ona znak uznania zasług duchownego dla Kościoła. Tytuł ten uprawnia do noszenia sutanny w kolorze amarantowym. W Kościele polskim zwyczajowo nazywa się prałatem również honorowego kapelana Jego Świątobliwości. Ponadto zwyczajowo tytułu tego używa się też w odniesieniu do czterech kapłanów spełniających najwyższe, określone funkcje w kapitule katedralnej czy kolegiackiej.

Urząd dziekana, czyli wikariusza okręgowego, nie jest godnością, ale funkcją administracyjną. Dziekan stoi na czele wikariatu okręgowego, czyli dekanatu (od greckiego deca i łacińskiego decem – dziesięć), który jest okręgiem terytorialnym w obrębie diecezji, utworzonym z kilku sąsiadujących ze sobą parafii. To właśnie te parafie tworzą dekanat, a dziekan stojący na czele dekanatu jest reprezentantem duchownych z dekanatu. Dziekan jest też reprezentantem biskupa w diecezji i sam jest proboszczem jednej z parafii kondekanalnych. Do jego uprawnień i obowiązków należy: popieranie i koordynowanie w dekanacie wspólnej działalności duszpasterskiej; czuwanie nad tym, aby duchowni jego dekanatu prowadzili życie odpowiadające ich stanowi i pilnie wypełniali swoje obowiązki; czuwanie nad kultem Bożym w dekanacie, sprawowaniem liturgii, udzielaniem sakramentów, prowadzeniem ksiąg parafialnych, a także zarządzaniem majątkiem kościelnym. Prawo upoważnia go do wizytowania parafii swego okręgu w sposób określony przez biskupa diecezjalnego. Bierze też udział w konferencjach dziekańskich z biskupem i przekazuje proboszczom swego dekanatu zarządzenia biskupie oraz troszczy się o ich realizację; przewodniczy również konferencjom dekanalnym.

Która z tych godności jest ważniejsza, bardziej znacząca? Każda z nich pochodzi niejako z innego porządku. Pierwsze dwie (kanonik i prałat) są tytułami tylko honorowymi i przyznaje się je za pracę i zasługi w Kościele lokalnym. Przyjmuje się, że tytuł prałata jest wyższy niż tytuł kanonika. Godności te otrzymuje się zwykle dożywotnio, przy czym może być tak, że kanonik honorowy zostanie mianowany przez biskupa diecezjalnego kanonikiem gremialnym. Może też być tak, że duchowny posiada jedną z tych godności lub też jest kanonikiem i prałatem. Natomiast urząd dziekana pochodzi z nominacji biskupiej i jest nadawany na określoną kadencję.

Komentarze

Zostaw wiadomość

  • awatar
    Kuba
    30.12.2015 r., godz. 06:15

    Jak zatem tytułujemy księdza podczas np. publicznej przemowy, przy założeniu, że jest on kanonikiem gremialnym i dziekanem? Przewielebny księże dziekanie czy przewielebny księże kanoniku?

Komentarze - Facebook

Ta strona używa cookies. Korzystając ze strony, wyrażasz zgodę na używanie cookies, zgodnie z aktualnymi ustawieniami przeglądarki