Czytanie Pisma Świętego podczas modlitewnego zgromadzenia wiernych należy do pobożnych praktyk, które Jezus i Jego uczniowie przejęli od Ludu Bożego Starego Przymierza i przekazali następnym pokoleniom. Drugi Sobór Watykański potwierdził tę praktykę i rozszerzył ją przez wprowadzenie nowych tekstów.
Ewangelię wg św. Jana czyta się w okresie paschalnym, Bożego Narodzenia i w niektóre święta. Natomiast Ewangelie synoptyczne weszły w skład czytań tzw. niedziel zwykłych, lub niedziel w ciągu roku, w cyklu trzyletnim: Mateusza w cyklu A, Marka w cyklu B, a Łukasza w cyklu C.
Jak można czytać Ewangelię?
Prześledźmy to na przykładzie Ewangelii wg św. Łukasza, który publiczną działalność Jezusa rozpoczyna opowiadaniem od Jego wystąpienia w Nazarecie. Jezus, po przyjęciu chrztu w Jordanie, udaje się na pustynię, gdzie pości i postanawia wypełnić swoją misję Syna Bożego, kierowanego przez Ducha Świętego.
Potem wraca do Galilei, wchodzi w szabat do synagogi w Nazarecie i powstaje, aby czytać, a gdy podają Mu zwój zawierający proroctwo Izajasza, odczytuje słowa: "Duch Pański nade mną, ponieważ namaścił Mnie, abym głosił dobrą nowinę ubogim, abym głosił uwolnienie uwięzionym i przejrzenie niewidomym, abym odsyłał na wolność uciśnionych, ogłaszał rok łaski Pana" (Iż 61,1-2; 58,6) i dopowiada: "dziś spełniły się słowa Pisma, któreście słyszeli" (Łk 4, 16-21). To znaczy: Ja jestem wysłańcem Boga ogłaszającym nadejście czasu zmiłowania Bożego, o którym mówił prorok.
Posłannictwo Jezusa
Te słowa określają charakter posłannictwa Jezusa i podają program działalności, jaką rozwinie. Jest to posłannictwo proroka, wysłańca kierowanego przez Ducha Pańskiego, który zstąpił na Jezusa podczas modlitwy po chrzcie przyjętym w Jordanie (Łk 3, 21-22) i prowadził Go na pustynię (Łk 4,1). Jezus, jako prorok, w imieniu Boga obwieszcza ubogim - tzn. ludziom otwierającym się na Boga, potrzebującym i wyglądającym Jego pomocy - radosną nowinę o nadejściu czasu zmiłowania, w którym Bóg uwolni ich od więzów, ślepoty, duchowych połamań. Nie tylko obwieszcza rok łaski Bożej, lecz także jej udziela.
W kolejnych rozdziałach Łukasz ukazuje Jezusa uwalniającego lud od złego ducha, chorób i słabości fizycznych, a nawet śmierci, w szczególności zaś odpuszczającego grzech. Przekazuje także nauki Jezusa. Wiele z nich, jak przypowieści o miłosiernym Samarytaninie, bogaczu i Łazarzu, faryzeuszu i celniku, a zwłaszcza o pasterzu radującym się ze znalezienia zgubionej owcy, kobiecie cieszącej się ze znalezienia zgubionej drachmy i ogromnej radości ojca z powrotu marnotrawnego syna, zawdzięczamy badawczej pasji Ewangelisty, który ocalił je od zapomnienia.
Nauczanie Jezusa to uwalnianie od ślepoty duchowej, objawianie nieskończonej dobroci i miłosierdzia Boga, który jest Ojcem każdego człowieka i wzywa go do synowskiego oddania oraz posłuszeństwa, chociaż wymaga to ofiary.
Wypełnienie zapowiedzi
Jezus w Ewangelii św. Łukasza ma pełną świadomość wypełniania swojej misji. Świadczy o tym odpowiedź, jaką daje na pytanie Jana Chrzciciela, przedłożone przez Jego uczniów, czy jest Mesjaszem (por. Łk 7,22 -23). Przekonanie, że trzeba wypełnić powierzone przez Boga posłannictwo - pomimo przeszkód i trudności, a nawet prześladowań - dojrzewa w Jezusie i dochodzi w pełni do głosu w miarę upływu czasu oraz narastania sprzeciwu kapłanów i starszyzny żydowskiej.
Jezus coraz wyraźniej zapowiada uczniom swoją mękę i śmierć, a w końcu zmartwychwstanie; odkrywa tę zapowiedź w świętych księgach, w których zostały zapisane. Zapowiadając po raz trzeci swoją mękę, mówi do Dwunastu: "Oto idziemy do Jerozolimy i spełni się wszystko, co napisali prorocy o Synu Człowieczym. Zostanie wydany w ręce pogan, wyszydzony, zelżony i opluty. Ubiczują Go i zabiją, a trzeciego dnia zmartwychwstanie" (Łk 18, 31-33). W Wieczerniku, tuż przed męką, oświadcza uczniom, że musi się spełnić to, co zostało o Nim zapisane, że został zaliczony do złoczyńców (Łk 22, 37; Iz 53, 2).
Po swoim zmartwychwstaniu wyjaśnia uczniom zdążającym do Emaus, że prorocy przepowiedzieli cierpienie i chwałę Mesjasza. I zaczynając od Mojżesza, poprzez wszystkich proroków, wykłada im, co we wszystkich Pismach odnosiło się do Niego (Łk 24, 25-26). Wkrótce potem mówi Jedenastu: "Musi wypełnić się wszystko, co jest napisane o Mnie w Prawie Mojżesza, u Proroków i w psalmach" i oświeca ich, aby zrozumieli Pisma (por. Łk 24, 44-47).
W tym wypełnia się czas zmiłowania Pańskiego zapowiedziany w dniu wystąpienia Jezusa w synagodze w Nazarecie, a w przekonaniu Ewangelisty - zbawcze dzieło Chrystusa.