Wincenty à Paulo odkrywając nędzę materialną i duchową swoich czasów, poświęcił swe życie służbie i ewangelizacji ubogich. Służąc chorym, opuszczonym, głodnym zaczął rozumieć, że w nich jest sam Chrystus. Od 1617 r. zakładał we Francji przy wiejskich i miejskich parafiach Bractwa Miłosierdzia, których celem była przede wszystkim służba chorym w ich domach. Takie były nasze początki.
Pociągający przykład
Kiedy Wincenty à Paulo opatrznościowo poznał Ludwikę de Marillac, zaczęła się ich wieloletnia, trwająca do końca życia, współpraca na polu dobroczynnej działalności. W 1630 r. zgłosiła się do nich Małgorzata Naseau, prosta wiejska dziewczyna, prosząc, by powierzono jej najniższe zajęcia, których nie mogły wykonywać panie z Bractw. Jej przykład był pociągający... Niedostrzegalnie, w sposób, w jaki dokonują się sprawy Boże, zrodziło się nowe zgromadzenie. 29 listopada 1633 r. dziewczęta, które poświęcały się służbie w różnych Bractwach, zgromadziły się wokół Ludwiki de Marillac, współzałożycielki zgromadzenia, w jej paryskim mieszkaniu, aby swój ideał życia realizować pod jej kierownictwem, we wspólnocie. Nie było już wśród nich Małgorzaty, gdyż kilka miesięcy wcześniej, po wskazaniu drogi innym, zmarła „na posterunku”, zaraziwszy się od jednej z podopiecznych.
Gotowe, by służyć
Od samego początku św. Wincenty i św. Ludwika posyłali siostry na spotkanie ubogich. Dzięki temu mogły zachować niezbędną gotowość do zmian oraz dyspozycyjność. Początkowo opiekowały się chorymi w ich mieszkaniach, później miały o nich staranie w szpitalach. Swoją opieką obejmowały dziewczęta, ucząc je, dzieci porzucone, galerników, rannych żołnierzy, uchodźców, starców i umysłowo chorych. „Powinnyście być gotowe służyć ubogim wszędzie, gdzie się was pośle” – pisał do swoich sióstr św. Wincenty, który, jak się uważa, przybliżył Kościół do świata ludzi ubogich otworzył szeroko jego bramy dla wszystkich innych zgromadzeń czynnych, a którego papież Leon XIII w 1885 r. ogłosił go patronem wszystkich dzieł miłosierdzia chrześcijańskiego.
Siostry w Polsce
W 1652 r. założyciele po raz pierwszy wysłali grupę zakonnic poza granice Francji – do Polski. Od tego czasu szarytki dotarły do ponad 90 krajów świata, tworząc obecnie 59 prowincji, w tym trzy w Polsce (chełmińsko-poznańską, warszawską i krakowską). Aktualnie na terenie archidiecezji poznańskiej Siostry Miłosierdzia realizują charyzmat wincentyński w dziesięciu wspólnotach. Jako pierwszy otwarty został Dom Przemienienia Pańskiego przy ul. Długiej w Poznaniu. W 1822 r. zgromadzenie otrzymało tam klasztor po skasowanym przez władze pruskie zakonie klarysek, aby od stycznia następnego roku rozpocząć działalność leczniczą w otwartym przy domu szpitalu (obecnie jest to Szpital Kliniczny Przemienienia Pańskiego Uniwersytetu Medycznego, w którym siostry pracują jako pielęgniarki). Dom, biorący swoją nazwę od istniejącego przy nim sanktuarium Przemienienia Pańskiego, był w latach 1850–1863 domem prowincjalnym, zanim główną siedzibę prowincji przeniesiono do Chełmna. W Poznaniu siostry mają jeszcze cztery placówki prowadząc dom dziecka oraz dwa domy opieki społecznej. Zgromadzenie na terenie archidiecezji obecne jest także w Wolsztynie (od 1849 r.), Kórniku (1857 r.), Kościanie (1864 r.), Buku (1917 r.) i Lwówku (1920 r.).
Jezus w ubogich
„Głównym celem, dla którego Bóg powołał i zgromadził Siostry Miłosierdzia jest uczczenie Pana naszego Jezusa Chrystusa jako źródła i wzoru wszelkiej miłości, służąc Mu co do ciała i co do duszy w osobie ubogich...” – czytamy w Konstytucjach Sióstr Szarytek. Służba ta jest wyrazem całkowitego oddania się Bogu w zgromadzeniu. Dla umocnienia jego członkiń w tak specyficznym powołaniu oraz dla zapewnienia owocnej służby, siostry składają także czwarty ślub zakonny – służenia ubogim. W ustawicznej trosce o pełną promocję osoby, siostry nie oddzielają też służby co do ciała od służby co do duszy, dzieła humanizacji od ewangelizacji. W Polsce zgromadzenie realizuje swój charyzmat poprzez służbę chorym w szpitalach, opiekę nad dziećmi niepełnosprawnymi i osobami starszymi w domach opieki, w przedszkolach, świetlicach, katechizację w szkołach i przedszkolach. Wszystkie z wymienionych form służby podejmowane są również na terenie archidiecezji poznańskiej. Zgromadzenie jest misyjne, dlatego Siostry Miłosierdzia z Polski obecne są również w krajach misyjnych. Prowincja chełmińsko-poznańska ma obecnie trzy placówki w Kazachstanie, a siostry pracują ponadto w Republice Dominikany, Rwandzie i w Grecji.
Cudowny Medalik
Założyciele obrali Niepokalaną Maryję Jedyną Matką zgromadzenia, a dziecięce przywiązanie do Maryi pogłębiło się po objawieniach z 1830 r., kiedy to Najświętsza Maryja Panna ukazała się w kaplicy domu macierzystego przy ul. du Bac w Paryżu nowicjuszce, Siostrze Miłosierdzia, św. Katarzynie Labouré. Wypowiedziała wtedy m.in. tak drogie każdej szarytce słowa: „Zgromadzenie, Ja je kocham”. Za pośrednictwem św. Katarzyny Maryja przekazała także światu Cudowny Medalik, z którym wiąże się znana wielu modlitwa: „O Maryjo bez grzechu poczęta, módl się za nami, którzy się do Ciebie uciekamy”.
Paląco aktualny charyzmat
Pieczęć zgromadzenia przedstawia płonące serce, na tle którego widnieje postać Ukrzyżowanego. Wokół widoczny jest napis będący hasłem zgromadzenia: „Miłość Jezusa ukrzyżowanego przynagla nas”. Miłość ta, ożywiająca i rozpalająca serce Siostry Miłosierdzia, przynagla ją, by śpieszyła służyć wszelkiej ludzkiej niedoli, gdyż, jak wierzymy, w tych, którzy cierpią oczekuje na nas sam Bóg. Bardzo wiele jest obecnie wokół nas cierpienia, nie tylko cielesnego, bardziej widocznego, ale także, a może przede wszystkim, duchowego. Trzeba je „tylko” dostrzec i odpowiedzieć na nie miłością. Stąd też niewątpliwie, jak zauważył to św. Jana Pawła II podczas jednego ze spotkań z Siostrami Miłosierdzia, „charyzmat księdza Wincentego jest paląco aktualny”.
Zgromadzenie Sióstr Miłosierdzia św. Wincentego à Paulo (SM)
Zgromadzenie w sieci: www.szarytki.opoka.org.pl
Dom Prowincjalny Prowincji Chełmińsko-Poznańskiej
ul. Dominikańska 40
86–200 Chełmno
tel. 56 691 22 00
e-mail: chelmno@szarytki.opoka.org.pl
Dom zakonny w Poznaniu
ul. Długa 1
61–848 Poznań
tel. 61 852 35 47
e-mail: przemienienie@autograf.pl
Msze św. w sanktuarium Przemienienia Pańskiego: niedziele – godz. 8.00 i 16.30, dni powszednie – godz. 18.00; w czwartki po Mszy św. Nowenna do Jezusa Przemieniającego
Dni skupienia
22–24 maja, 18–20 września, 23–25 października, 13–15 listopada, 11–13 grudnia. Szczegóły na stronie internetowej prowincji w zakładce „Dla młodych”. Zapisy: tel. 608 857 123;
e-mail: wincentka@wp.pl.