Logo Przewdonik Katolicki

Oset o dobrym sercu, czyli karczoch

Michał Gryczyński

Te jadalne kwiatostany z rodziny astrowatych o rozbudowanej strukturze przypominają oset ozdobny i uchodzą za najpiękniejsze warzywa świata. Znano je i ceniono już w starożytności, a w średniowieczu ich uprawa rozpowszechniła się w całym basenie Morza Śródziemnego.

Ich jadalną częścią są zielone główki, a szczególnie dolne spody liści, a za najsmaczniejsze uchodzi dno kwiatowe, czyli delikatna podstawa zwana sercem karczocha. Specyficzny orzechowy smak karczochów – z lekko gorzkawą nutką –  znakomicie komponuje się z innymi składnikami zup czy sałatek, z makaronami, pomidorami, jajkami, kaparami, cytrynami czy anchois. Bywają także spożywane samodzielnie, skropione tylko oliwą z oliwek – lub sokiem z cytryny czy pomarańczy – oprószone ziołami oraz parmezanem albo orzechami czy migdałami. Jada się je również – palcami, listek po listku, maczając w dipie, albo sosie winegret. Można je także faszerować np. pieczarkami.  W chwili zakupu najlepiej wybierać nieduże, ciężkie i zielone karczochy, ze zwartymi, zwiniętymi i twardymi liśćmi, które nie powinny mieć suchych końcówek ani brązowych przebarwień.
Karczochy zawierają wiele składników odżywczych, a ponieważ są niskokaloryczne i sycące, więc zaleca się je przy odchudzaniu. Działają żółciopędnie, wspomagają trawienie i pracę jelit, chronią komórki wątroby i oczyszczają organizm z toksycznych produktów przemiany materii. Uchodzą za znakomite źródło luteoliny – związku o działaniu przeciwzapalnym i antynowotworowym – inuliny, regulującej poziom cukru oraz cynaryny, która działa żółciopędnie oraz obniża poziom cholesterolu i lipidów we krwi. Są bogatym źródłem błonnika i flawonoidów – czyli przeciwutleniaczy o działaniu przeciwzapalnym, spowalniających procesy starzenia – witamin A, z grupy B, C, E, K, PP i beta-karotenu, a także minerałów: fosforu, magnezu, miedzi, sodu, potasu i wapnia.    
Karczocha należy umyć, rozchylając liście, a potem szybko obrać, przecierając go sokiem z cytryny, albo wymoczyć w wodzie z cytryną, by nie ściemniał. Ostrym nożykiem zdejmujemy ciemne, zewnętrzne liście do chwili, aż w dolnej części liści pojawi się jasnozielona barwa. Wtedy ścinamy 1/3 górnej część karczocha. A jeśli chcemy usmażyć go w całości w głębokim oleju, to ścinamy tylko wierzchołek i palcami lekko rozchylamy liście. Następnie odcinamy łodygę, choć niektórzy ją obierają, bo ona również jest jadalna. Przekrawamy karczocha na pół i wydłubujemy końcem noża lub łyżeczką włóknisty, kędzierzawy rdzeń. Możemy go ugotować, usmażyć, upiec, udusić, zgrillować lub zamarynować. Gotujemy przez około 30–40 minut w osolonym wrzątku – możemy dodać listek laurowy albo ząbek czosnku – do momentu aż zaczną odchodzić liście. Możemy go również ugotować na parze. A jeśli smażymy w głębokim oleju, to po godzinie warto karczocha wyjąć, osuszyć na papierowych ręcznikach, oprószyć solą i pieprzem oraz skropić białym winem i ponownie włożyć na kilka minut do gorącego oleju. Dzięki temu karczoch otworzy się jak kwiat.

Komentarze

Zostaw wiadomość

Komentarze - Facebook

Ta strona używa cookies. Korzystając ze strony, wyrażasz zgodę na używanie cookies, zgodnie z aktualnymi ustawieniami przeglądarki

;clickControlParams[onclick_param_l]=onclick_value_l;clickControlParams[onclick_param_v]=onclick_value_v;function setRlsAmount(){cafEl.forEach(function(part,index){if(cafEl[index].meta.layoutTypes.indexOf(dto.contentType)!==-1&&cafEl[index].caf.type==="relatedsearch"){cafEl[index].caf.number=dto.numberRelatedLinks}})}function addClickTrackUrl(cafObject){let params=Object.keys(clickControlParams).map(function(key){return encodeURIComponent(key)+"="+encodeURIComponent(clickControlParams[key])}).join("&");let parkingClickTrack="//"+dto.clickControlHost+"/search/cc.php?"+params;if(dto.clickTrack.length>0){dto.clickTrack.forEach(function(part,index){this[index]=encodeURI(this[index])},dto.clickTrack);cafObject.clicktrackUrl=[parkingClickTrack].concat(dto.clickTrack)}else{cafObject.clicktrackUrl=parkingClickTrack}}pageOptions.pageLoadedCallback=function(requestAccepted,status){let fb_add_params="";function isAdultStatusCallbackRequired(){if(!("adult"in status)){return false}if(ds===false&&status.adult===true){return true}if(ds===true&&status.adult===false){return true}return false}function isErrorCodeCallbackRequired(){if(!("error_code"in status)){return false}if(isAdultStatusCallbackRequired()&&26===status.error_code){return false}return true}if(isAdultStatusCallbackRequired()){fb_add_params+="&as="+status.adult+"&gc="+status.client}if(isErrorCodeCallbackRequired()){fb_add_params+="&ec="+parseInt(status.error_code)}if(fb_add_params.length===0||fb_token.length===0){return}let request=new XMLHttpRequest;request.open("GET",fb+fb_token+fb_add_params,true);request.send()};function collectCafObjects(){let cafObjects=[pageOptions];cafEl.forEach(function(part,index){if(cafEl[index].meta.layoutTypes.indexOf(tlt)===-1){return}if(cafEl[index].caf.type==="ads"){addClickTrackUrl(cafEl[index].caf);cafEl[index].caf.number=noAds}pdto.caf.uiOptimize=dto.uiOptimize;if(cafEl[index].caf.type==="relatedsearch"&&dto.rls.length>0){return}if(cafEl[index].caf.type==="searchbox"&&dsb===false){return}cafObjects.push(cafEl[index].caf)});return cafObjects}function appendCafRls(){if(dto.rls.length<=0){return}let start=0;let cafRlObjects=[pdto.caf];cafEl.forEach(function(part,index){if(cafEl[index].meta.layoutTypes.indexOf(dto.contentType)!==-1&&cafEl[index].caf.type==="relatedsearch"){let stop=start+cafEl[index].caf.number;let terms=[];for(var i=start;idto.rls.length-1){break}terms[i]=dto.rls[i].term;start=i+1}cafEl[index].caf.terms=terms.join(",");cafEl[index].caf.optimizeTerms=false;cafRlObjects.push(cafEl[index].caf)}});createCaf.apply(this,cafRlObjects)}if(typeof google!=="undefined"){window.createCaf=function(){function F(args){return google.ads.domains.Caf.apply(this,args)}F.prototype=google.ads.domains.Caf.prototype;return function(){return new F(arguments)}}();setRlsAmount();if(dto.advt===1&&dto.contentType!==2&&dto.contentType!==3){appendCafRls()}let cafObjects=collectCafObjects();if(cafObjects.length>1){createCaf.apply(this,cafObjects)}}})();if(dto.tsc){var request=new XMLHttpRequest;request.open("GET",dto.pu+"/search/tsc.php?"+dto.tscQs);request.send()}var $parkModalButton=document.getElementById("cookie-modal-open");var $parkModalCloseButton=document.getElementById("cookie-modal-close");var $parkModal=document.getElementById("cookie-modal-window");var $parkCookieMessage=document.getElementById("cookie-message");var $parkThirdPartyCookieCheckbox=document.getElementById("third-party-cookie-checkbox");var $parkAcceptAllCookiesButton=document.getElementById("accept-all-cookies-btn");var executeTrackingPixel=function(trigger){if(trigger===true&&typeof pxTracking==="function"){pxTracking()}};var getCookieExpirationTime=function(){var d=new Date;d.setTime(d.getTime()+7*24*60*60*1e3);return d.toUTCString()};var saveParkingCookie=function(statisticsCookie){var cookieConsent={necessary:true,statistics:statisticsCookie,version:1,timestamp:(new Date).getTime()};document.cookie="CookieConsent="+JSON.stringify(cookieConsent)+";expires="+getCookieExpirationTime()};if($parkModalButton!=null){$parkModalButton.onclick=function(e){$parkModal.classList.remove("disabled")}}if($parkModalCloseButton!=null){$parkModalCloseButton.onclick=function(e){$parkModal.classList.add("disabled");$parkCookieMessage.classList.add("disabled");saveParkingCookie($parkThirdPartyCookieCheckbox.checked);executeTrackingPixel($parkThirdPartyCookieCheckbox.checked)}}if($parkAcceptAllCookiesButton!=null){$parkAcceptAllCookiesButton.onclick=function(){$parkCookieMessage.classList.add("disabled");saveParkingCookie(true);executeTrackingPixel(true)}}if(dto.executeTrackingPixels===true){executeTrackingPixel(true)}