Podstawa programowa zmienia się sukcesywnie
Nowa podstawa programowa obowiązuje od tego roku tylko w klasach I, IV i VII szkoły podstawowej. Pozostałe dzieci przejdą na nią, gdy osiągną którąś z tych klas progowych.
Edukacja wczesnoszkolna trwa 3 lata
Nauczanie zintegrowane z jednym wychowawcą odbywa się w klasach I–III. W klasie IV dzieci zaczynają się uczyć poszczególnych przedmiotów w różnych salach z różnymi nauczycielami. Nowa ramówka w szkole podstawowej zakłada wprowadzenie geografii i biologii od klasy V, chemii i fizyki od klasy VII oraz drugiego języka obcego nowożytnego także od tej klasy.
Zerówka w szkole lub w przedszkolu
Do 31 sierpnia 2019 r. dziecko może uczęszczać do zerówki w przedszkolu lub szkole. Dziecko w roku szkolnym poprzedzającym rozpoczęcie nauki w klasie I powinno korzystać z wychowania przedszkolnego lub posiadać opinię poradni psychologiczno-pedagogicznej, że może rozpocząć naukę w szkole podstawowej.
Nie każda szkoła musi prowadzić zerówkę
W wielu szkołach, ze względu na miejsce, takie rozwiązanie jest często niemożliwe. Natomiast każda gmina ma obowiązek prowadzić przedszkole.
Sześciolatek będzie uczyć się liter i cyfr
Dziecko będzie rozpoznawać cyfry od 0 do 9 oraz litery i odczytywać proste wyrazy zapisane drukowanymi literami. Dla 6-latków MEN nie przewidział podręczników.
W przedszkolu musi być miejsce dla 3-latka
Samorząd ma obowiązek znaleźć miejsce dla wszystkich 3-, 4- i 5-latków, których rodzice będą chcieli posłać do przedszkola.
Dziecku przysługuje miejsce w rejonie
Szkoła, w której obwodzie mieszka dziecko, musi je przyjąć. Do klasy I innej szkoły można dziecko przyjąć po postępowaniu rekrutacyjnym. Jego kryteria określa organ prowadzący, biorąc pod uwagę indywidualną sytuację rodziny. Dziecko można zapisać do zerówki w szkole nierejonowej. Generalnie jednak obowiązuje rejonizacja, i nie ma gwarancji, że w kolejnym roku szkolnym zostanie ono przyjęte w tej szkole do pierwszej klasy.
Nauczyciele edukacji wczesnoszkolnej mają swobodę wyboru podręczników
Daje mu ją MEN – pod warunkiem że wybrany podręcznik ma numer dopuszczenia ministerstwa. To pierwszy rok szkolny, w którym rodzice uczniów wszystkich klas podstawówek i gimnazjów nie zapłacą za podręczniki.
Po podstawówce będzie jeden test
Ponieważ uczniowie, zdający egzamin w latach 2018/2019 do 2020/2021, uczą się według dotychczasowej podstawy programowej, zdają egzamin ósmoklasisty z języka polskiego, obcego nowożytnego i matematyki. Od roku 2021/2022 będą zdawać także jeden z przedmiotów, który wybiorą: biologię, chemię, fizykę, geografię lub historię.
O przyjęciu do szkoły średniej decyduje egzamin i świadectwo
Podobnie jak teraz wynik sprawdzianu szóstoklasisty – tak wynik egzaminu po szkole podstawowej będzie jednym z kryteriów przyjęcia do liceum lub innej szkoły średniej. Kolejnymi będą oceny z języka polskiego i matematyki oraz z dwóch obowiązkowych zajęć edukacyjnych ustalonych przez dyrektora danej szkoły na świadectwie, świadectwo ukończenia szkoły podstawowej z wyróżnieniem; szczególne osiągnięcia wymienione na świadectwie.
Podstawówka może mieścić się w kilku budynkach
W uzasadnionych przypadkach mogą być tworzone szkoły obejmujące część klas szkoły podstawowej.
Szkoła ma obowiązek otwierać klasy I–VIII lub zostać filią z klasami I–III albo I–IV
Ustawa Prawo Oświatowe pozwala na organizowanie oddziałów klas I, IV i VII w gimnazjum przekształcającym się w szkołę podstawową. Klasy I są rekrutowane według nowych obwodów, natomiast klasy IV i VII mogą być przeniesione z innej podstawówki lub, na wniosek rodziców, może zostać utworzona taka klasa w przekształcanej placówce.
Dziecko może uczyć się w klasie dwujęzycznej
Zamiast dwujęzycznych gimnazjów MEN wprowadza klasy językowe w podstawówce. Mogą nimi być klasy VII i VIII. Aby dostać się do takiej klasy, trzeba zdać sprawdzian predyspozycji językowych, na warunkach ustalonych przez radę pedagogiczną. W drugiej kolejności mogą być przyjmowani uczniowie spoza rejonu. Uczniowie będą mieć dodatkowe lekcje języka obcego i część przedmiotów (np. fizykę, matematykę, biologię) prowadzonych w tym języku.
Uczniowie obecnych gimnazjów skończą naukę w starym trybie
Według dotychczasowej podstawy programowej i w trzyletnim liceum lub czteroletnim technikum. Zakończą je maturą w dotychczasowym trybie.
Uczniowie II klas gimnazjum pójdą jeszcze do trzyletniego liceum
To ostatni rocznik, który będzie kształcił się w trzyletnim liceum ogólnokształcącym.
W 2019 r. do liceum pójdą trzy roczniki
Trafią tam roczniki 2003, 2004, 2005, co wynika m.in. z niedawnej reformy obniżenia wieku szkolnego, kształcący się w systemie gimnazjalnym i w systemie ośmioklasowym. Zamiast 340 tys. dzieci do szkół trafi ponad 700 tys. Nie będą rywalizować o miejsca w jednej klasie – ponieważ szkoły będą prowadzić dla nich dwa oddzielne programy: 3-letni i 4-letni. Natomiast trudniej będzie się dostać do najlepszych liceów – które będą musiały zmniejszyć liczbę klas, w każdym z trybów nauczania.
Nie będzie rywalizacji o miejsce na studiach
Absolwenci dotychczasowego trzyletniego liceum ogólnokształcącego skończą je o rok wcześniej niż pierwszy rocznik ośmioklasowej podstawówki w roku szkolnym 2026/2027. Nie będzie więc kolizji w rywalizowaniu o miejsca na studiach.
Z gimnazjum można spaść do podstawówki
Jeśli uczeń III klasy gimnazjum nie zda w ostatnim roczniku funkcjonowania gimnazjum, zostanie przeniesiony do szkoły podstawowej. Jeżeli trafi do szkoły, w której będzie inny język obcy niż ten, którego uczył się do tej pory, będzie musiał samodzielnie nadrobić różnice programowe lub samodzielnie postarać się o kontynuowanie nauki języka obcego, którego się uczył.
Maturzysta może odwołać się od wyniku egzaminu
Od tego roku przystępujący do matury i egzaminu potwierdzającego kwalifikacje w zawodzie mają możliwość odwołania się od decyzji okręgowej komisji egzaminacyjnej w sprawie pisemnych wyników w niezależnym Kolegium Arbitrażu Egzaminacyjnego. Gwarantowane jest, że weryfikacji dokona inna osoba niż ta, która oceniała egzamin.
MEN pozwala na sfotografowanie pracy egzaminacyjnej podczas wglądu w nią.
Nie będzie szkół zawodowych
Od tego roku szkołę zawodową zastąpi dwustopniowa szkoła branżowa. Uczniowie będą się uczyć w niej przez trzy lata i zdobywać kwalifikacje wymagane do pracy. Po jej zakończeniu absolwent może podjąć pracę w zawodzie lub kształcić się dalej: w szkole drugiego stopnia, zakończonej maturą branżową. Po niej będzie można pójść do pracy lub rozpocząć studia.
Do edukacji domowej potrzebna opinia
Dziecko, które będzie się uczyć w domu, musi uzyskać opinię publicznej poradni psychologiczno-pedagogicznej (opinie placówki niepublicznej nie będą już honorowane). Uczniowie, którzy już rozpoczęli naukę poza szkołą, kontynuują ją zgodnie z aktualnymi przepisami.
Wsparcie dla dziecka uczonego w domu
Dziecko ma prawo korzystać z pomocy dydaktycznych służących realizacji podstawy programowej, które ma szkoła. Może też brać udział w konsultacjach przygotowujących do rocznych egzaminów klasyfikujących.
Oprac. Dorota Niedźwiecka; konsultacja merytoryczna: Marta Bodziony