Życie pacjentów może być zagrożone. Taka historia to niestety niemal codzienność w miesiącach wakacyjnych. W wielu polskich szpitalach latem odbywają się tylko operacje ratujące życie. Inne zabiegi z powodu braku krwi trzeba odkładać. Problemy te powtarzają się co roku. Jak tłumaczą pracownicy stacji krwiodawstwa, latem jest więcej wypadków, a honorowi krwiodawcy wyjeżdżają na wakacje i nie ma kto ich zastąpić. Lekarze i pracownicy stacji krwiodawstwa apelują o oddawanie krwi przez cały rok, ale szczególnie w czasie wakacji. Niestety krwi nie można długo przechowywać, a szpitale każdego dnia potrzebują ponad tysiąc litrów krwi. Najwięcej do operacji naczyniowych i onkologicznych. Bardzo często krew jest potrzebna do nagłych krwotoków. Są to głównie wielonarządowe urazy odniesione w wypadkach komunikacyjnych, podczas uprawiania sportów, bądź krwawienia z przewodu pokarmowego.
Dotlenia, nawadnia, odżywia
W krwiobiegu dorosłego człowieka krąży około 5–6 litrów krwi, która transportuje składniki po całym organizmie, dotlenia go i odżywia. Reguluje też temperaturę ciała oraz bierze udział w procesach obronnych organizmu. Krew to płynna tkanka, składająca się z krwinek czerwonych i białych, płytek krwi oraz osocza (plazmy). Krwinki czerwone transportują tlen do wszystkich komórek organizmu. Krwinki białe odpowiadają za obronę przed infekcjami, płytki krwi - odpowiadają za jej krzepliwość. Osocze, które stanowi do 55 proc. objętości krwi, składa się głównie z wody (90 proc.), zawiera ono również białka (albuminę, czynniki krzepnięcia, białka odpornościowe), jest odpowiedzialne za transport wody i substancji odżywczych do komórek, a także odprowadzanie produktów przemiany materii do wątroby, nerek i płuc. Wszystkie te składniki krwi stale się odnawiają. Niezależnie od tego, czy jest się dawcą, czy nie, krew podlega ciągłej wymianie. Każdego dnia powstają miliony krwinek czerwonych, białych i płytek krwi. Wytwarza je głównie szpik kostny, śledziona i węzły chłonne.
Wystarczy 5 minut
Składniki krwi zaliczane są do środków leczniczych. W Polsce wykonuje się każdego roku blisko 1,5 mln przetoczeń składników krwi. Na świecie jest to około 80 mln pobrań krwi. Częstotliwość, rodzaj i objętość donacji ustala lekarz, kierując się ogólnym stanem zdrowia dawcy. Każdy dawca w chwili oddawania krwi musi być zdrowy. Zabieg jest całkowicie bezpieczny, bezbolesny i nie trzeba go powtarzać, jeśli dawca nie odczuwa takiej wewnętrznej potrzeby. Kandydat na dawcę krwi kwalifikowany jest przez lekarza na podstawie wypełnionego kwestionariusza dawcy, badania lekarskiego oraz wyników badań laboratoryjnych. Samo pobieranie krwi trwa około pięciu minut, ze wszystkimi badaniami około godziny. Krew pobierana jest wyłącznie jałowym sprzętem jednorazowego użytku. Organizm w ciągu zaledwie kilku godzin uzupełnia ilość krwi, która została oddana; dawca nie odczuwa żadnych dolegliwości.
Dawcą można zostać w wieku od 18 do 65 lat. Każdej kobiecie, która oddała co najmniej 5 litrów krwi i każdemu mężczyźnie, który oddał co najmniej 6 litrów krwi oraz każdemu, kto oddał odpowiadającą tej objętości ilość innych składników krwi, przysługuje tytuł i odznaka Zasłużonego Honorowego Dawcy Krwi. Osobom, które oddały 20 litrów krwi lub odpowiadającą tej objętości ilość innych składników może być dodatkowo nadana odznaka Honorowy Dawca Krwi – Zasłużony dla Zdrowia Narodu.
Wybrane powody dyskwalifikacji krwiodawcy
Dyskwalifikacja czasowa
• okres miesiączkowania i do 3 dni po zakończeniu
• 7 dni po zabiegu usunięcia zęba, leczeniu przewodowym i innych drobnych zabiegach chirurgicznych
• do następnego dnia po leczeniu zęba i wizycie u higienistki stomatologicznej
• 6 miesięcy w przypadku większych operacji i innych zabiegów medycznych wykonywanych sprzętem wielokrotnego użytku i przebiegających z naruszeniem skóry lub błon śluzowych
• 9 miesięcy po porodzie
• 6 tygodni po poronieniu
• 6 miesięcy po przetoczeniu krwi i jej składników
• 6 miesięcy po przeszczepie ludzkich komórek i tkanek
• co najmniej 2 tygodnie po przebyciu choroby zakaźnej i uzyskaniu prawidłowych wyników badań klinicznych i laboratoryjnych
• 2 tygodnie po przebyciu grypy, zakażenia grypopochodnego i gorączce powyżej 38 stopni C
• 2 tygodnie po zaprzestaniu przyjmowania antybiotyków
• 6 miesięcy po wykonaniu tatuażu, akupunktury, zakładaniu kolczyków itp.
• 6 miesięcy od zabiegu: endoskopii, gastroskopii (wziernikowanie żołądka), bronchoskopii (wziernikowanie drzewa oskrzelowego), rektoskopii (wziernikowanie odbytu)
• czas do pełnego wyleczenia w przypadku ostrych chorób (np. układu pokarmowego, moczowego, oddechowego)
• okres, gdy wartość ciśnienia tętniczego nie mieści się w granicach 90/60–180/100 mm Hg
• 2 lata po wyleczeniu gruźlicy i otrzymaniu od lekarza ftyzjatry zaświadczenia o wyleczeniu
• choroby zapalne i uczuleniowe skóry, ostre stany uczuleniowe i okres odczulania, zaostrzenie przewlekłej choroby alergicznej
• rok od zakończenia leczenia na rzeżączkę
• 6 miesięcy od powrotu z krajów o wysokiej zachorowalności na AIDS i choroby tropikalne (jeśli nie wystąpiły w tym okresie objawy choroby)
• 2 lata po przebyciu gorączki reumatycznej, jeśli nie wystąpiła przewlekła choroba serca
• 6 miesięcy od całkowitego wyleczenia z toksoplazmozy
• 6 miesięcy od wyleczenia mononukleozy zakaźnej
• nietypowe zmiany skórne powodują dyskwalifikację do czasu wyjaśnienia ich przyczyny
• ciąża i okres karmienia piersią
• kontakt z chorobami zakaźnymi dyskwalifikuje na czas równy inkubacji danej choroby (zwykle 4 tygodnie)
• bliski kontakt w warunkach domowych z chorym na wirusowe zapalenie wątroby dyskwalifikuje na okres 6 miesięcy
• okres pozbawienia wolności i 6 miesięcy po odbytej karze więzienia
• po szczepieniach: od 48 godzin do 4 tygodni od przyjęcia szczepionki; 3 miesiące po biernym uodparnianiu surowicami odzwierzęcymi
Dyskwalifikacja stała
• choroby układu krążenia
• choroby zakaźne m.in.:
– WZW typu B, WZW typu C, wirusowe zapalnie wątroby w wywiadzie
– żółtaczka pokarmowa i każda żółtaczka o niejasnej etiologii
– nosicielstwo wirusa HIV oraz zespół nabytego upośledzenia odporności (AIDS)
• poważne choroby układu pokarmowego (w tym schorzenia wątroby), oddechowego, moczowego, nerwowego
• poważne choroby skóry
• nowotwory złośliwe
• choroby krwi i układu krwiotwórczego, zaburzenia krzepnięcia
• cukrzyca, choroby tarczycy, nadnerczy
• lekozależność, alkoholizm
• zaburzenia psychiczne
Źródło: krewniacy.pl