“Ja jestem dobrym pasterzem. Dobry pasterz daje życie swoje za owce” (J 10, 11).
Dominującym sposobem mówienia o Bogu jest symbolika, czego Biblia jest nieustannym, żywym i fascynującym świadectwem. Punktem wyjścia są konkretne znaki z życia czy doświadczenia, w których wyróżnia się elementy mogące prowadzić do tego, co wysokie, do pełni, do doskonałości. Korzeniem narodu hebrajskiego jest koczownictwo, związane z pasterstwem, często pozostającym w napięciu do życia osiadłego: wymowna jest tu scena rozgrywająca się między Ablem a Kainem z jej tragicznym finałem. W Biblii przejawia się często swoista tęsknota do życia wędrownego, dostrzegalna również w przeżywaniu wydarzeń Wyjścia, kiedy to Izrael przez czterdzieści lat przemierzał stepy Synaju.
Wróćmy jednak do symboliki pasterskiej i jej biblijnego odniesienia do Pana, który nazywany jest, również w Nowym Testamencie, "Wielkim Pasterzem owiec" (Hbr 13, 20). Obraz ten posiada dwa fundamentalne komponenty. Z jednej strony pasterz jest przewodnikiem wielkiej owczarni. Jak mówi Psalm 23: "Twój kij i Twoja laska dodają mi otuchy" i prowadzą przez ciemną dolinę. Zaś według słów Jezusa, pasterz prowadzi owce, a "owce słuchają jego głosu [...] i postępują za nim" (J 10, 3-4).
Z drugiej strony mamy inny znaczący czynnik, do którego często nie przykłada się wagi: pasterz jest towarzyszem życia i drogi swojej owczarni. W cytowanym psalmie stwierdza się: "zła się nie ulęknę, bo Ty jesteś ze mną". Pasterz nie ratuje najpierw samego siebie, nie posila się i nie gasi pragienia niezależnie od swojej trzody, lecz dzieli z nią życie. Posługując się szczególnym pasterskim obrazem bukłaka zawierającego wodę konieczną do przejścia od jednej oazy do drugiej, Psalmista głosi: Boski Pasterz "przechowywał łzy moje w swoim bukłaku" (Ps 56, 9), nie pozwalając, by cierpienia rozpływały się w bezsensie, w nicości. Natomiast Jezus oświadcza, że "pasterz daje życie swoje za owce".
Symbolika opiera się często na antytezach. Poucza o tym prorok Ezechiel, kiedy w 34. rozdziale swej księgi opisuje zachowanie pasterzy Izraela, czyli przywódców politycznych i religijnych, którym wytyka: "nakarmiliście się mlekiem, odzialiście się wełną, zabiliście tłuste zwierzęta, jednakże owiec nie paśliście. Słabej nie wzmacnialiście, o zdrowie chorej nie dbaliście, skaleczonej nie opatrywaliście, zabłąkanej nie sprowadziliście z powrotem, zagubionej nie odszukiwaliście" (Ez 34, 3-4). Z kolei w Ewangelii Janowej pasterz przeciwstawiony jest najemnikowi; ten w godzinie próby gotów jest dbać jedynie o samego siebie. Być może także Jezus robi aluzję do kapłanów, uczonych w Piśmie, polityków swoich czasów, zelotów, buntowników przeciw Rzymowi, którzy pragną jedynie osiągnąć swoje cele i zabezpieczyć swoje interesy, a na pewno nie oddać swojego życia za owczarnię.
Dobry pasterz – albo, jak mamy w tekście greckim w 10. rozdziale Ewangelii św. Jana, piękny pasterz – to ten, który kocha i zna swoje owce. Na Nim powinni wzorować się także pasterze Kościoła, począwszy od św. Piotra, który otrzymał władzę pasterską (J 21, 15-17). Napomina on duszpasterzy: "paście stado Boże [...] jako żywe przykłady dla stada" (1 P 5, 1-4).
Najemnik - był to najemny pracownik angażowany na "dniówkę" z wynagrodzeniem wypłacanym każdorazowo przed zachodem słońca, na zakończenie swych usług (Kpł 19, 13). Przypomnijmy przypowieść o robotnikach wysyłanych do winnicy o różnych porach dnia (Mt 20, 1-16).
Kamień węgielny - chodzi tu o główny kamień budowli albo o ten, który podtrzymywał sklepienie sali. Jego kluczowa funkcja w architekturze uczyniła zeń symbol świątyni syjońskiej (Ps 118, 12) lub samego Chrystusa w historii zbawienia (Mk 12, 10) albo Kościoła (Ef 2, 10; 1 P 2, 4-8).
Tłum. Dorota Stanicka-Apostoł