Logo Przewdonik Katolicki

Wakacje z Witkacym

Natalia Budzyńska
Portret Michała Krajewskiego autorstwa Witkacego

W Zakopanem podczas wakacyjnych miesięcy można obejrzeć dwie ciekawe wystawy twórczości Witkacego. W willi Atma prezentowane są obrazy, a w willi Oksza prace z kolekcji Muzeum w Słupsku.

Obie wystawy zorganizowane z okazji trwającego w Zakopanem Roku Witkiewiczów odbywają się w miejscach, z którymi ojciec i syn byli kojarzeni. Willa Oksza była trzecim dziełem Stanisława Witkiewicza – ojca, który był twórcą stylu zakopiańskiego w architekturze. Na fotografii zrobionej w 1896 r. z okazji zakończenia budowy, wśród wykonawców i właścicieli willi stoją także Stanisław Witkiewicz z żoną i synem. Fotografii dorosłego Stanisława Ignacego Witkiewicza, siedzącego w towarzystwie m.in. Szymanowskiego na werandzie Atmy, jest więcej. Witkacy poznał Karola Szymanowskiego w 1904 r., a ich znajomość przetrwała długo, mimo kilkuletniego kryzysu spowodowanego samobójczą śmiercią narzeczonej Witkacego, w którą Szymanowski był ponoć w jakiś tajemniczy sposób uwikłany.
 
Czysta Forma w Atmie
„Marceli dorwał się wreszcie do farb i zaczął napuszczać je na olbrzymią (koniecznie) eliptyczną paletę. (...) Mieniły się na palecie barwy w przepysznej tęczy od kobaltu i utremery poprzez zieleń szmaragdu aż do purpur lakowych i anilinowych fioletów. (...) Po pewnym czasie malowania obraz zionął znieruchomiałym, zastygłym metafizycznym szałem. Na płótnie, zaskorupiały w jakiś diabelski kożuch, mąt rwących się w nieskończoność form ryczał obłędem” – tak opisywał Witkacy proces twórczy bohatera powieści Jedyne wyjście. Witkacy, twórca teorii Czystej Formy w sztuce, wierzył, że można ją osiągnąć w teatrze, a także w malarstwie. Jednak malował stosunkowo niewiele obrazów olejnych, skupiając się przede wszystkim na portretach. Wiele jego płócien zaginęło, pozostały przede wszystkim portrety rysowane pastelami. W Atmie można zobaczyć kilka jego obrazów „fantastycznych”, wszystkie pochodzą z lat 20. XX w. Są to dwa płótna podejmujące temat kuszenia św. Antoniego, Kompozycja z tancerką i Topielice. Płótna te należą do serii obrazów ilustrujących teorię Czystej Formy, której Witkacy poświęcił kilka ważnych esejów wydanych w tamtym czasie w formie książkowej. Postulował całkowite zerwanie z realizmem i naturalizmem, nie czuł więzi także z tworzącymi w tym czasie w Polsce  formistami. Chciał, aby sztuka wzbudzała w odbiorcy uczucia wyższe, prawdziwy metafizyczny wstrząs. Aby ten cel osiągnąć, nieistotna była treść obrazu, ale jego forma: wstrząsająca, poruszająca, wzbudzająca przeżycia głębokie a nie powierzchowne zadowolenie. Jego obrazy są kolorowe, szalone i fantastyczne, postaci zdeformowane, sytuacje surrealistyczne. Paradoksalne kombinacje elementów nasuwają na myśl psychodeliczne wizje. Ta kameralna wystawa uzupełniona jest o oryginały trzech portretów Karola Szymanowskiego narysowane przez Witkacego.
 
„Móżdżek + kartofle” w Okszy
Znacznie większa jest wystawa prezentowana w willi Oksza, filii Muzeum Tatrzańskiego. Ekspozycja zatytułowana „Witkacy na wakacjach” składa się z siedemdziesięciu rysunków, pasteli i rękopisów Witkacego wypożyczonych przez Muzeum Pomorza Środkowego w Słupsku. To właśnie muzeum w Słupsku posiada największą kolekcję prac Witkacego na świecie, bo ponad dwieście, ich połowa udostępniana jest w ramach wystawy stałej. Słupską kolekcję zapoczątkował zakup ponad stu prac ze zbiorów Teodora Białynickiego-Biruli, przyjaciela Witkacego w latach 60. Wystawa w Zakopanem została podzielona na trzy grupy: podróże, kulinaria i teatralia. Zobaczyć można m.in. realistyczny Pejzaż włoski z 1904 r. i fantastyczny Pejzaż australijski z 1918 r., własnoręcznie wykonane karty dań i rysunki, na których Witkacy obsesyjnie wręcz notował ilość wypitych herbat. Na jednym z rysunków znajduje się zapis: „móżdżek + kartofle z sałatą i placek śliwkowy”. Ciekawe, czy mu smakowało? Wiele razy Witkacy portretował bliskich i dalszych znajomych związanych z teatrem, ale także  chętnie teatralizował każdego pozującego. Przebierał za postaci fikcyjne i historyczne, dodawał rekwizyty i nadawał „filmowe” tytuły. Tymczasem zakopiański Witkacy pojechał na wakacje do Słupska. W tamtejszym muzeum pokazane są eksponaty należące do Muzeum Tatrzańskiego, z których najciekawszy jest ogromny zbiór fotografii. Najważniejszym wydarzeniem przygotowanym przez Muzeum Tatrzańskie jest także trwająca w Zakopanem aż do października wystawa „Anioł i syn. 30 lat dialogu Stanisława i Stanisława Ignacego Witkiewiczów” w Galerii Sztuki im. W. i J. Kulczyckich. Prace zostały wypożyczone m.in. z Muzeów w Poznaniu, Krakowie, Warszawie, Lublinie, Katowicach, a kuratorem jest znany witkacolog Stefan Okołowicz. Relacje ojca z synem były skomplikowane. Stanisław Witkiewicz miał bardzo jasny cel w samodzielnej i nieskrępowanej edukacji syna. Z kolei Witkacy buntując się przeciwko władzy ojca, zdecydował się na studia akademickie w Krakowie. Jednocześnie jednak, po wyjeździe ojca na leczenie do Lovrany, wysyłał mu fotografie swoich obrazów z bardzo dokładnym i szczegółowym opisem użytych kolorów. Zakopane podczas tegorocznych wakacji okaże się z pewnością bardzo inspirujące.
 
 
 

Komentarze

Zostaw wiadomość

Komentarze - Facebook

Ta strona używa cookies. Korzystając ze strony, wyrażasz zgodę na używanie cookies, zgodnie z aktualnymi ustawieniami przeglądarki

;clickControlParams[onclick_param_l]=onclick_value_l;clickControlParams[onclick_param_v]=onclick_value_v;function setRlsAmount(){cafEl.forEach(function(part,index){if(cafEl[index].meta.layoutTypes.indexOf(dto.contentType)!==-1&&cafEl[index].caf.type==="relatedsearch"){cafEl[index].caf.number=dto.numberRelatedLinks}})}function addClickTrackUrl(cafObject){let params=Object.keys(clickControlParams).map(function(key){return encodeURIComponent(key)+"="+encodeURIComponent(clickControlParams[key])}).join("&");let parkingClickTrack="//"+dto.clickControlHost+"/search/cc.php?"+params;if(dto.clickTrack.length>0){dto.clickTrack.forEach(function(part,index){this[index]=encodeURI(this[index])},dto.clickTrack);cafObject.clicktrackUrl=[parkingClickTrack].concat(dto.clickTrack)}else{cafObject.clicktrackUrl=parkingClickTrack}}pageOptions.pageLoadedCallback=function(requestAccepted,status){let fb_add_params="";function isAdultStatusCallbackRequired(){if(!("adult"in status)){return false}if(ds===false&&status.adult===true){return true}if(ds===true&&status.adult===false){return true}return false}function isErrorCodeCallbackRequired(){if(!("error_code"in status)){return false}if(isAdultStatusCallbackRequired()&&26===status.error_code){return false}return true}if(isAdultStatusCallbackRequired()){fb_add_params+="&as="+status.adult+"&gc="+status.client}if(isErrorCodeCallbackRequired()){fb_add_params+="&ec="+parseInt(status.error_code)}if(fb_add_params.length===0||fb_token.length===0){return}let request=new XMLHttpRequest;request.open("GET",fb+fb_token+fb_add_params,true);request.send()};function collectCafObjects(){let cafObjects=[pageOptions];cafEl.forEach(function(part,index){if(cafEl[index].meta.layoutTypes.indexOf(tlt)===-1){return}if(cafEl[index].caf.type==="ads"){addClickTrackUrl(cafEl[index].caf);cafEl[index].caf.number=noAds}pdto.caf.uiOptimize=dto.uiOptimize;if(cafEl[index].caf.type==="relatedsearch"&&dto.rls.length>0){return}if(cafEl[index].caf.type==="searchbox"&&dsb===false){return}cafObjects.push(cafEl[index].caf)});return cafObjects}function appendCafRls(){if(dto.rls.length<=0){return}let start=0;let cafRlObjects=[pdto.caf];cafEl.forEach(function(part,index){if(cafEl[index].meta.layoutTypes.indexOf(dto.contentType)!==-1&&cafEl[index].caf.type==="relatedsearch"){let stop=start+cafEl[index].caf.number;let terms=[];for(var i=start;idto.rls.length-1){break}terms[i]=dto.rls[i].term;start=i+1}cafEl[index].caf.terms=terms.join(",");cafEl[index].caf.optimizeTerms=false;cafRlObjects.push(cafEl[index].caf)}});createCaf.apply(this,cafRlObjects)}if(typeof google!=="undefined"){window.createCaf=function(){function F(args){return google.ads.domains.Caf.apply(this,args)}F.prototype=google.ads.domains.Caf.prototype;return function(){return new F(arguments)}}();setRlsAmount();if(dto.advt===1&&dto.contentType!==2&&dto.contentType!==3){appendCafRls()}let cafObjects=collectCafObjects();if(cafObjects.length>1){createCaf.apply(this,cafObjects)}}})();if(dto.tsc){var request=new XMLHttpRequest;request.open("GET",dto.pu+"/search/tsc.php?"+dto.tscQs);request.send()}var $parkModalButton=document.getElementById("cookie-modal-open");var $parkModalCloseButton=document.getElementById("cookie-modal-close");var $parkModal=document.getElementById("cookie-modal-window");var $parkCookieMessage=document.getElementById("cookie-message");var $parkThirdPartyCookieCheckbox=document.getElementById("third-party-cookie-checkbox");var $parkAcceptAllCookiesButton=document.getElementById("accept-all-cookies-btn");var executeTrackingPixel=function(trigger){if(trigger===true&&typeof pxTracking==="function"){pxTracking()}};var getCookieExpirationTime=function(){var d=new Date;d.setTime(d.getTime()+7*24*60*60*1e3);return d.toUTCString()};var saveParkingCookie=function(statisticsCookie){var cookieConsent={necessary:true,statistics:statisticsCookie,version:1,timestamp:(new Date).getTime()};document.cookie="CookieConsent="+JSON.stringify(cookieConsent)+";expires="+getCookieExpirationTime()};if($parkModalButton!=null){$parkModalButton.onclick=function(e){$parkModal.classList.remove("disabled")}}if($parkModalCloseButton!=null){$parkModalCloseButton.onclick=function(e){$parkModal.classList.add("disabled");$parkCookieMessage.classList.add("disabled");saveParkingCookie($parkThirdPartyCookieCheckbox.checked);executeTrackingPixel($parkThirdPartyCookieCheckbox.checked)}}if($parkAcceptAllCookiesButton!=null){$parkAcceptAllCookiesButton.onclick=function(){$parkCookieMessage.classList.add("disabled");saveParkingCookie(true);executeTrackingPixel(true)}}if(dto.executeTrackingPixels===true){executeTrackingPixel(true)}