W ramach programu „Dziedzictwo kulturowe”, Muzeum Ziemi Kujawskiej i Dobrzyńskiej we Włocławku otrzymało w 2013 r. dotację Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Przeznaczona jest na rozwój kolekcji współczesnej sztuki i rękodzieła ludowego Kujaw i ziemi dobrzyńskiej.
W ostatnich latach jest to druga tego rodzaju dotacja (2008 r.). Nazwa obecnego zadania „Międzypokoleniowy most twórczej tradycji – rozwój kolekcji współczesnej sztuki i rękodzieła ludowego” zwraca uwagę na dawny sposób przekazywania umiejętności w zakresie sztuki i rękodzieła. W tradycyjnej wsi wiele przedmiotów i sprzętów wykonywano sposobem domowym, bądź w warsztatach rzemieślniczych. W kuźni, pracowni garncarskiej, w zakładzie koszykarskim pracowali pospołu ojcowie i synowie. Młodsi nabywali umiejętności pod okiem bliskich. Naturalną formą edukacji był przekaz międzypokoleniowy.
Dziś wieś na równi z miastem gromadzi dobra konsumpcyjne. Do lamusa odchodzą dawne wartości. Coraz rzadziej w domowych opłotkach, w rodzimym pejzażu dostrzeżemy przedmioty ręcznie wykonane i zdobione. Figury z gipsu zastąpiły drewniane rzeźby kapliczkowe, do rzadkości należą kute przez kowali krzyże, żelazne kraty, ogrodzenia. Niestety: wytwory rękodzielnicze z drewna, gliny, wikliny, korzeni, słomy, podobnie jak ludowy strój i elementy zdobnicze wnętrz mieszkalnych, to już przeszłość. Jednak wszystkie wyznaczają cechy regionalnej kultury. Budują poczucie lokalnej więzi, a w konsekwencji stanowią kulturowe dziedzictwo narodu. Gromadzenie ich w muzealnych zbiorach jest podstawowym zadaniem tych instytucji. W przypadku muzeów etnograficznych wyjątkową troską obejmuje się wszelkie kontynuacje dawnej sztuki i rękodzieła ludowego. Ich twórcy zwykle nawiązują bezpośrednio do miejscowej tradycji. Bogu dzięki w mentalności wielu osób żywe jest przekonanie o nieprzemijającej wartości ręcznie wykonanych przedmiotów.
Dzięki otrzymanej dotacji kolekcje sztuki i rękodzieła ludowego w Muzeum Etnograficznym we Włocławku wzbogacą się o dzieła, które wykonują artyści w różnym wieku. Większość z nich tworzy i mieszka na Kujawach, pojedyncze osoby na ziemi dobrzyńskiej. Twórcy reprezentujący najstarsze pokolenie mają niekwestionowany dorobek artystyczny prezentowany na wystawach (także monograficznych) i w publikacjach. W tej grupie są kujawskie hafciarki – Zofia Mierzwicka, Irena Najdek, Regina Majchrzak, rzeźbiarze – Krystian Brzozowski i Jan Durkiewicz (również malarz). Zakupione od nich prace już znajdują się w muzealnym zbiorze. Popularne tematy pasyjne wykonują Zbigniew Kiszka z Bronisławia i Henryk Tarantowicz z Obór; twórcy, których prac nie było dotychczas w zbiorach:. Do kolekcji dołączą też rzeźby świętych (Weroniki, Antoniego, Floriana, Jerzego i Krzysztofa) oraz przedstawienia Matki Bożej Skępskiej, związane z najstarszym ośrodkiem kultowym na ziemi dobrzyńskiej.
W realizowanym programie uwzględniono ponadto zdobnictwo wnętrz, słomiane pająki, bibułkowe bukiety. Do kolekcji obrazów Jana Durkiewicza z Wołuszewa dołączyła Młocka kieratem. Nie zabraknie wyrobów bednarskich, plecionkarskich i kowalskich. Cieszą dobrze prosperujące na Kujawach kuźnie: rodowa Jędrzejewskich (Osięciny) i Andrzeja Schmidta (Piotrków Kujawski). W tej ostatniej tajemnice rzemiosła zgłębia bratanek pana Andrzeja, Tomasz. W projekcie uwzględniono zakupy od ludowego lutnika i plecionkarza, kujawskiego muzykanta Zygmunta Pawłowskiego ze Świątkowic. Zafascynowany skrzypcami, marzył od dziecka, by je wykonywać. Marzenie urzeczywistnił w dorosłym życiu, a jedne z jego skrzypiec trafiły do muzealnych zbiorów.
Już dziś zapraszam czytelników na wystawę – podsumowanie projektu, eksponowaną na przełomie października i listopada w Muzeum Etnograficznym.