Mówię Kościół – myślę biskupi. Mówię parafia – myślę proboszcz i wikariusze. Ja, wierny świecki, w najlepszym wypadku, jestem gdzieś pomiędzy hierarchią kościelną. Czy wobec tego muszę się jeszcze o coś martwić?
Wydawać by się mogło, że powyższy tok myślenia jest charakterystyczny dla nas, ludzi XXI w. Tymczasem już w VI w. pisał św. Grzegorz Wielki: „Popatrzcie, najmilsi bracia, jak żyjecie i sprawdźcie, czy już jesteście robotnikami Pana. Niech każdy oceni to, co czyni i osądzi, czy pracuje w winnicy Pańskiej”. Kościół stanowią wszyscy ochrzczeni, a nie tylko duchowni (sic!), i każdy z nas ma świadczyć o Ewangelii. Świeccy na mocy chrztu stają się uczestnikami potrójnej misji Kościoła: kapłańskiej, królewskiej i prorockiej. Choć wszyscy uczyliśmy się o tym na katechezie, fakt ten niestety często wyrzucamy z naszej pamięci. A przecież Kościół zaznacza swą obecność w świecie przez świeckich.
Misja „parafia”
Sięgnijmy po treść dokumentów. Konstytucja dogmatyczna o Kościele Lumen gentium podkreśla m.in., że świeccy zrzeszeni w ludzie Bożym, kimkolwiek są, zostali powołani do tego, aby przyczyniali się do wzrostu Kościoła i jego uświęcenia (nr 33, 2); wcieleni do Kościoła, uczestniczą w kapłaństwie Chrystusa, łącząc się z Nim w Eucharystii przez ofiarowanie siebie i wszystkich swoich czynów (por. Rz 12, 1–2). Kapłaństwo, w którym uczestniczą świeccy, nazywane jest kapłaństwem wspólnotowym wszystkich wiernych lub kapłaństwem chrzcielnym.
Misja prorocka Chrystusa polega z kolei na głoszeniu królestwa Bożego świadectwem życia i słowem. Uczestnictwo świeckich w tej misji uprawnia ich i zobowiązuje do przyjęcia wiary, życia nią i odważnego jej wyznawania. „Sam przykład chrześcijańskiego życia i dobre uczynki spełniane w duchu nadprzyrodzonym mają już siłę pociągania ludzi do wiary i do Boga” – jak czytamy w Dekrecie o apostolstwie świeckich (nr 6).
Misja królewska świeckich wiąże się z posłuszeństwem, ale i z możliwością współdziałania z duchownymi w służbie dla wspólnoty kościelnej przez pełnienie rozmaitych posług.
Zaangażowanie na rzecz parafii jest nie tylko obowiązkiem, ale i przywilejem świeckich, o czym często zapominamy. Nasza obecność we wspólnocie przyczynia się do budowania apostolstwa. Parafia „nigdy nie jest po prostu strukturą, terytorium, budynkiem, ale raczej «rodziną Bożą jako braci ożywionych duchem jedności», «domem rodzinnym, braterskim i gościnnym», «wspólnotą wiernych»” (ChL 26).
Parafia może w rzeczywistości stać się „domem rodzinnym”. Jest dla każdego chrześcijanina miejscem wyjątkowym. W parafii, na terenie której mieszkamy, zazwyczaj przyjmujemy wszystkie sakramenty wtajemniczenia chrześcijańskiego. Tutaj przygotowujemy się do życia we wspólnocie małżeńskiej czy zakonnej. Tutaj przebiega nasza formacja chrześcijańska.
Wiele zależy od samego księdza proboszcza, pasterza wspólnoty, ale dokumenty Kościoła umożliwiają podjęcie większego zaangażowania świeckich oraz zwracają uwagę na ich aktywność.
Parafia jest miejscem, w którym powinna być rozwijana i pielęgnowana umiejętność dawania świadectwa życia chrześcijańskiego. Działalność świeckich ma być zgodna z apostolskim celem Kościoła oraz zawsze ma być służbą wobec drugiego człowieka. Stanowi swego rodzaju strukturę, w której każdy, niezależnie od wieku, wykształcenia i powołania, powinien znaleźć swoje miejsce, odnaleźć duchową pomoc.
Kościół to my
Świeccy w parafii mogą dawać świadectwo np. przez wspólne organizowanie akcji charytatywnych, prowadzenie świetlicy dla dzieci i młodzieży. Powinni otaczać opieką ludzi chorych i starszych, tak by każdy odnalazł tu swoje miejsce i czuł się potrzebnym ogniwem wspólnoty. Wystarczy wspomnieć o nadzwyczajnych szafarzach Komunii św. czy podejmowaniu posług charytatywnych, przede wszystkim w Caritas. Nie można zapominać, że świeccy mają również możliwość głosu doradczego w organach kolegialnych Kościoła, a na terenie parafii w radach ekonomicznych czy duszpasterskich. W parafiach istnieje też możliwość zaangażowania się w różne grupy wspólnotowe, jak: Żywy Różaniec, Akcja Katolicka, Oaza, dzieła misyjne, Katolickie Stowarzyszenie Młodzieży, ministranci, schola. Celem każdej grupy jest ożywienie życia liturgicznego i sakramentalnego w parafii. Ich członkowie powinni dawać świadectwo trwałej i autentycznej komunii.
Już papież Pius XII w 1946 r. mówił: „[Świeccy] winni uświadamiać sobie coraz wyraźniej nie tylko to, że należą do Kościoła, ale że sami są Kościołem, to znaczy wspólnotą wiernych żyjących na ziemi pod jednym przewodnictwem papieża oraz biskupów pozostających z nim w łączności. Oni są Kościołem”. Słowa te wyrażają trzy wymiary powołania świeckich: są oni Kościołem, Kościół jest dla nich wzorem kształtowania rzeczywistości społecznej, mogą dotrzeć z Ewangelią tam, gdzie nie dotrze nikt inny.
Działalność wiernych świeckich, ich zaangażowanie jest miarą dojrzałości Kościoła. Świeccy muszą być dobrze przygotowani do wypełniania swych zadań. Bardzo potrzebna staje się dzisiaj właściwa formacja doktrynalna katolików świeckich. Powinna ona nie tylko pogłębiać ich wiarę, ale także uzasadniać nadzieję, którą mają wobec świata i w obliczu poważnych problemów (por. ChL 60, 3). Warunkiem skuteczności misji świeckich jest spójność między wyznawaną wiarą a własnym życiem.
Współczesny świat jest bardzo rozdarty, brakuje w nim autorytetów, łamane są podstawowe prawa człowieka, wszechobecna tolerancja przyczynia się do rozwiązłości seksualnej i degradacji porządku ustalonego przez Boga, a także do załamania się wartości chrześcijańskich. Dlatego światu potrzebna jest dziś nowa ewangelizacja. To zadanie przede wszystkim dla nas, świeckich. A więc do dzieła!