Świadectwo nadziei

Z kard. Stanisławem Ryłko rozmawia o. Stanisław Tasiemski OP

Eminencjo, jak Ksiądz Kardynał przyjmuje decyzję Benedykta XVI i związane z nią obowiązki?
– Przyjmuję tę nominację przede wszystkim z wielką wdzięcznością, jako nowy znak zaufania i życzliwości ze strony Ojca Świętego Benedykta XVI. Zdaję sobie sprawę, iż jest to wielki dar, do którego trzeba będzie ciągle dorastać – wielkie wyróżnienie, ale też i wielkie zadanie. Kolegium Kardynalskie jest rodzajem „Senatu” papieża, który wspomaga go na różne sposoby w pełnieniu jego misji wobec Kościoła powszechnego. Pierścień, jaki Ojciec Święty wręcza nowym kardynałom, jest znakiem nowych zaślubin z Chrystusem i Kościołem, a tym samym nowym wezwaniem do wiernej miłości i ofiarnej służby. Modlę się o światło i moc Ducha Świętego i oddaję całą moją dalszą posługę Kościołowi pod macierzyńską opiekę Maryi, Matki Kościoła i Królowej Apostołów.

Przez szereg lat współpracował Ksiądz Kardynał ze Sługą Bożym Janem Pawłem II. Od kardynała Wojtyły otrzymał Eminencja święcenia kapłańskie, a od Jana Pawła II sakrę biskupią. Czego Ksiądz Kardynał nauczył się od Jana Pawła II?
– Począwszy od czasów kleryckich, w Seminarium Duchownym w Krakowie, całe moje życie kapłańskie związane jest z osobą kard. Wojtyły, a później Ojca Świętego Jana Pawła II. Uważam to za wielki dar Opatrzności, za który stale Bogu dziękuję i ciągle z niepokojem zadaję sobie pytanie, na ile potrafiłem go w swoim kapłańskim i biskupim życiu wykorzystać... Nie tylko udzielił mi on wszystkich święceń, łącznie z pełnią kapłaństwa w biskupstwie, ale był przede wszystkim niedościgłym wzorem Kapłana i Pasterza rozmiłowanego w Chrystusie i w Kościele. Sobór Watykański II mówi o „ojcostwie sakramentalnym” biskupa wobec swoich kapłanów: w tym sensie w osobie Jana Pawła II widziałem zawsze prawdziwego Ojca. A trzyletni okres pracy w Watykańskim Sekretariacie Stanu, kiedy bezpośrednio współpracowałem z Janem Pawłem II, uważam za najważniejszy w moim kapłańskim życiu.

Od jak dawna interesują Księdza Kardynała zagadnienia udziału katolików świeckich w życiu Kościoła? Jaki wpływ miały one na podjęcie pracy w Papieskiej Radzie ds. Świeckich?
– Również i tutaj historia mojego kapłaństwa związana jest z osobą kard. Karola Wojtyły. Wszyscy kapłani krakowscy mojej generacji byli zafascynowani jego bardzo bezpośrednim, braterskim, życzliwym stylem relacji ze świeckimi. Kard. Wojtyła był też założycielem i pierwszym przewodniczącym Komisji Episkopatu Polski do spraw Apostolstwa Świeckich. Po jego wyborze na Stolicę Świętego Piotra przewodnictwo w tej komisji objął kard. Franciszek Macharski, powołując mnie na jej sekretarza. Funkcję tę sprawowałem przez osiem lat, aż do mojego wyjazdu do Rzymu w 1987 roku. Praca w tej komisji, gdzie tak żywe było dziedzictwo myśli kard. Wojtyły, była dla mnie prawdziwą szkołą soborowej teologii laikatu. Wysyłając mnie do Rzymu, do pracy w Papieskiej Radzie ds. Świeckich, kard. Macharski z pewnością miał na uwadze wszystkie te okoliczności.

Przez szereg lat był Ksiądz Kardynał odpowiedzialny w tej dykasterii za młodych, w tym za organizację Światowych Dni Młodzieży. Dlaczego ta praca wydaje się Eminencji tak ważna?
– Jednym z ważnych obszarów działalności Papieskiej Rady ds. Świeckich jest troska o młodzież, wyrażająca się w organizacji Światowych Dni Młodzieży. Światowe spotkania młodych z Papieżem zrodziły się z wielkiej miłości Jana Pawła II do młodych. Wszyscy pamiętamy jego słowa wypowiedziane w dniu inauguracji pontyfikatu w roku 1978: „Wy jesteście nadzieją Kościoła, wy jesteście moją nadzieją!”. W słowach tych zawarty był jak w zalążku cały program duszpasterstwa młodych jego długiego pontyfikatu. Światowe Dni Młodzieży stały się wielkim darem dla Kościoła: w nich bowiem Kościół odkrywa ciągle na nowo swe młode oblicze, swoją młodość... Stały się także doskonałym narzędziem ewangelizacji młodych przez młodych, prawdziwymi „laboratoriami wiary” dla wielkich rzesz młodych ludzi żyjących na wszystkich kontynentach. Osobiście wiele uczę się od młodych w czasie tych światowych spotkań: uczę się przede wszystkim radości i entuzjazmu wiary. Poza tym młodzi są bardzo wymagający wobec swoich duszpasterzy, a praca z nimi zmusza do nieustannego wysiłku duszpasterskiego, do szukania ciągle nowych dróg głoszenia im Chrystusa: jest to doskonałe lekarstwo przeciw rutynie i łatwiźnie duszpasterskiej.

W Kościele istnieje bardzo wiele ruchów i organizacji laikatu. Czy któreś z nich są Księdzu Kardynałowi szczególnie bliskie?
– Dzisiaj w Kościele szczególnie ważną rolę odgrywają ruchy kościelne i nowe wspólnoty, które rozwijają się bardzo dynamicznie. Jan Paweł II widział w nich „dar Ducha Świętego i znak nadziei dla Kościoła i dla całej ludzkości”. Istotnie, są to nowe charyzmaty, którymi Duch Święty tak hojnie ubogaca Kościół w naszych czasach. Mają one niezwykłą moc formowania katolików dojrzałych, świadomych swojego powołania i swojej misji w Kościele i w świecie. Są to miejsca autentycznego spotkania z Chrystusem, który dogłębnie zmienia życie człowieka, czyniąc go zdolnym do podejmowania decyzji radykalnych w duchu Ewangelii. Dzięki nim rzesze katolików świeckich odkryły piękno bycia chrześcijaninem, zrozumiały, że naprawdę warto w życiu postawić na Chrystusa. Nasza dykasteria w ramach Stolicy Apostolskiej jest „wspólnym domem” dla wszystkich ruchów i stowarzyszeń. Każdy ruch jest ważny i ma do wypełnienia swoją misję, włączając się w duchu komunii i współpracy w życie Kościoła, to znaczy w życie naszych diecezji i parafii. Są to niezastąpione dzisiaj narzędzia nowej ewangelizacji.

Ludzie świeccy czują się niekiedy w Kościele niedowartościowani. Na co powinni być wrażliwi duszpasterze, aby ten stan zmienić?
– Święty Augustyn powiedział kiedyś do swoich wiernych: „Dla was jestem biskupem, a z wami chrześcijaninem”. Myślę, że słowa te są decydujące dla właściwego ustawienia relacji kapłanów ze świeckimi w ramach parafii i diecezji. Chodzi o uszanowanie obydwu powołań wraz z ich specyfiką: powołania kapłańskiego i powołania świeckich. W tej relacji kapłan nie może zapominać, że jest kapłanem (jest dla...), i nie może też zapominać, iż nie przestał być chrześcijaninem (jestem z wami...). Należy też podkreślić, że ta relacja usytuowana jest w obrębie tajemnicy Kościoła, który jest wspólnotą organiczną, gdzie każdy członek – jak w ludzkim ciele – ma do spełnienia własne zadanie dla dobra całości. Relacje kapłan – świeccy muszą być budowane na gruncie wzajemnej współodpowiedzialności za Kościół i jego misję oraz na gruncie autentycznej miłości do Kościoła. Wyrazi się to w głębokim poczuciu wspólnotowego „my” w naszych parafiach. Dlatego kapłani powinni chętniej dzielić się z wiernymi odpowiedzialnością za życie wspólnot parafialnych, powierzając im zadania, które na mocy powołania chrzcielnego mogą i powinni oni wypełniać. Takie ustawienie relacji kapłanów i świeckich pozwoli uniknąć zachowań autorytarnych i paternalistycznych – ze strony kapłanów, jak i postaw obojętności lub wygodnej bierności ze strony świeckich. Jan Paweł II zostawił nam, duszpasterzom, również pod tym względem niedościgły wzór stylu odniesienia do ludzi świeckich: stylu pełnego zaufania, szacunku i ojcowskiej miłości.

Jakie zadania uznaje Eminencja za priorytetowe w działalności Papieskiej Rady ds. Świeckich? Które z nich wymagają szczególnej modlitwy Kościoła?
– Praca w Papieskiej Radzie ds. Świeckich to szczególne doświadczenie Kościoła. W naszej działalności mamy zdecydowanie dwa priorytety: stowarzyszenia i nowe ruchy świeckich oraz młodzież, to znaczy Światowe Dni Młodzieży. To są równocześnie dwa wielkie znaki nadziei dla całego Kościoła naszych czasów. Dzisiaj zbyt dużo uwagi poświęca się tzw. prorokom nieszczęść, jak ich nazywał Paweł VI. Mnożą się analizy i diagnozy sytuacji wiary we współczesnym społeczeństwie tchnące wielkim pesymizmem czy wręcz jakimś katastrofizmem. Nie neguję istnienia problemów, ale uważam, iż nie możemy być ślepi na dobro, jakie dzieje się w Kościele i w świecie. Duch Święty wcale nie przestał działać w naszych czasach! Ruchy kościelne pokazują, że pomimo postępującego procesu sekularyzacji, w życiu wielu świeckich dokonał się dzisiaj wielki „skok jakościowy”, gdy idzie o przeżywanie wiary, radykalizm wyborów ewangelicznych czy też zaangażowanie w misję ewangelizacyjną Kościoła. Nie brak wśród postaw świeckich objawów autentycznej dojrzałości chrześcijańskiej i świadectw prawdziwej świętości. Rośnie też nowe pokolenie młodzieży, nazywane często „pokoleniem Jana Pawła II”, którego nie zadowala konsumpcyjny styl życia narzucony przez współczesną kulturę, które szuka głębszego sensu swej egzystencji i znajduje go w Chrystusie, w Ewangelii, w Kościele. Tym dwom ważnym znakom nadziei staramy się służyć w Papieskiej Radzie ds. Świeckich i dawać o nich świadectwo.