Kto by pomyślał, że muzyka czarnych niewolników sprzed dwustu lat może wyrazić emocje i uczucia białego katolika z Polski u progu XXI wieku? Wyjątkowa popularność warsztatów gospel jest dowodem na uniwersalność tej muzyki i jej przekazu – modlitwy.
Najpierw był festiwal muzyki gospel w Osieku – do niewielkiego miasteczka co roku od jedenastu lat przyjeżdżają tysiące młodych ludzi. Na początku nikt nie przypuszczał, że gospel może być aż tak popularny i nawet dla organizatorów takie tłumy były wielką niespodzianką. Uczestnicy i słuchacze kolejnych festiwali przywozili do swoich miast „gospelowy” zapał i entuzjazm. Tak zrodził się także pomysł stworzenia chóru gospel i warsztatów w Poznaniu – dziś poznański Gospel Joy jest znanym na polskiej scenie chórem. Podczas ostatniego XI Międzynarodowego Festiwalu Muzyki Gospel w Osieku zdobył I miejsce wśród wszystkich występujących tam chórów. Niebywałą popularnością cieszą się organizowane co roku Poznańskie Warsztaty Gospel. W tym roku ich uczestnicy zaśpiewają podczas koncertu finałowego u boku Mietka Szcześniaka i Natalii Kukulskiej.
Po ludzku do Chrystusa
„Gospel” to sklejka staroangielskiego God Spell – Słowo Boże. Gospels to pieśni, które należą do American Negro Spirituals, rodzaju pieśni religijnych Murzynów z Ameryki z początku XIX wieku. Pochodzą więc z czasów niewolnictwa – już od XVII wieku Murzyni śpiewali psalmy i pieśni o treściach biblijnych. W 1800 roku nastąpiło „wielkie przebudzenie” religijne białych Amerykanów i na spotkania zwane Revival Camp Meetings zaczęli zabierać swoich czarnych niewolników. Na tych obozowiskach odrodzenia religijnego pojawiali się też czarni duchowni (nawet biskupi!) z Georgii, gdzie od 70 lat nie było niewolnictwa i gdzie żyli wolni czarni. Te zebrania, śpiewy i kazania obudziły twórcze siły drzemiące w niewolnikach.
Gospels wiążą się z Nowym Testamentem i nauką Chrystusa, ale te tematy rozważane są w kontekście typowo ludzkich sytuacji życiowych. W wielu pieśniach Chrystus jest lekarzem, przewodnikiem, pocieszycielem. Stare, klasyczne już pieśni, są anonimowe. Dopiero w naszych czasach pojawiają się znani artyści, bo gospel wciąż się rozwija. Są setki znanych, profesjonalnych chórów i wielu wykonawców solowych. W latach 50. gospel silnie oddziaływał na jazz i zaowocował powstaniem soulu. Z kolei jazz dał muzyce gospel instrumentarium i zachętę do improwizacji. Dlatego dziś wielu twórców jazzowych wykonuje także soul i gospel.
Muzyka radości i bólu
Dlaczego muzyka czarnych niewolników jest bliska współczesnemu białemu Polakowi? A do tego katolikowi? Parę lat temu w Osieku powstało Stowarzyszenie Miłośników Muzyki Chrześcijańskiej Gospel, a jego prezesem został... proboszcz miejscowej parafii rzymskokatolickiej, ks. Zdzisław Ossowski. Biały. O gospel mówił tak: „To muzyka ludzi doświadczonych życiem, niewolników, ludzi pozbawionych godności, którzy w chwilach wolnych spotykali się na polanach i tam wyrażali śpiewem swój stan duszy gwałconej niewolą. Ta muzyka, która potem przeszła z łąk i pól do życia religijnego, wspólnotowego ludzi czarnych, a nawet zapuściła korzenie w liturgii ich Kościołów jest niesamowicie ekspresyjna. Pełna radości, ale też dramatu i bólu doświadczanego człowieka. To jest muzyka duszy”.
Gospel udowadnia, że kolor skóry nie ma znaczenia, w każdym z nas tkwi tęsknota i pragnienie wolności. Wystarczy głęboko wierzyć, że jedynie Bóg może nas wyzwolić ze wszystkich niewoli, którymi targane jest nasze życie.
Szczegóły dotyczące V Poznańskich Warsztatów Gospel:
www.warsztatygospel.pl/poznan