Żeby dziecko chciało cię słuchać

Każdy rodzic miewa momenty, gdy rozmawiając z dzieckiem, odnosi wrażenie, jakby mówił do ściany. Im bardziej staramy się zmusić dziecko do słuchania, tym bardziej jest ono oporne. Doświadcza tego Agnieszka, której nastoletnia córka Paula często ucieka z lekcji. Paula słucha mamy siedząc ze wzrokiem utkwionym w buty, a gdy zada się jej konkretne pytanie, odwraca kota ogonem, oskarżając rodziców o brak empatii i robienie jej na złość.

Mark Brandenburg, psychoterapeuta zajmujący się relacjami między rodzicami a dziećmi, proponuje kilka zasad, których wprowadzenie w życie poprawia zdolność słuchania u dzieci.

Niech wie, że je kochasz
Kochasz swoje dziecko i pragniesz jego dobra i szczęścia, to oczywiste. Ale czy jest to równie oczywiste dla twojego dziecka? Jak często mu to mówisz? Jak często okazujesz swoją miłość przez czułość, drobne gesty, takie jak np. zrobienie bez specjalnego powodu ulubionej potrawy dziecka na obiad. Dobra relacja z dzieckiem jest podstawowym warunkiem powodzenia „szkoły słuchania”.

Działanie jest warte tysiąca słów
Na pewno zauważyłeś, że dzieci czasem twierdzą, że nie słyszały twoich głośno i jasno sformułowanych poleceń czy próśb. Uwagę dziecka zdecydowanie poprawi doświadczanie naturalnych konsekwencji niesłuchania tego, co mówią rodzice. Prosisz synka, by posprzątał zabawki, lecz cię nie słucha – zabawki znikają. Bezskutecznie nakłaniasz córkę, by odrobiła lekcje, zanim przyjdzie w odwiedziny jej przyjaciółka – dziewczynka jest goszczona przez ciebie herbatką, podczas gdy córka pisze wypracowanie.

Rozmawiajcie o tym, dlaczego słuchanie jest ważne
Nawet największemu mrukowi zdarzają się chwile, gdy jest w nastroju do rozmowy. Przy takiej okazji warto podyskutować o tym, dlaczego rozmowa i słuchanie się nawzajem jest ważne. Porozmawiajcie o tym, jak miło się człowiek czuje, gdy ktoś go w pełni, z uwagą wysłucha. Jak bardzo jest to ważne dla pielęgnowania miłości.
Bądź wspaniałym słuchaczem
Najlepiej uczymy dziecko samemu dając dobry przykład. Gdy dziecko mówi do ciebie, poświęć mu całkowitą uwagę, nie okazuj zniecierpliwienia, nie zajmuj się niczym innym. Potwierdzaj zrozumienie np. zadając pytania rozwijające temat, robiąc króciutkie podsumowania. W szczególności daj dziecku odczuć, że rozumiesz jego uczucia. Jeśli naprawdę nie masz czasu, wytłumacz mu, że właśnie dlatego, że chcesz, by nic wam w rozmowie nie przeszkadzało, proponujesz przenieść ją na później. Wtedy ustal termin i koniecznie dotrzymaj słowa.

Pamiętaj, że każdy słucha inaczej
Niektóre osoby potrzebują wygodnie usiąść, inne wolą rozmawiać podczas spaceru, jeszcze inne np. zapisać sobie najważniejsze punkty rozmowy. Zaobserwuj, w jaki sposób słucha twoje dziecko i gdy będzie potrzebna poważniejsza rozmowa, stwórz komfortowe dla niego warunki. Jest to o tyle ważne, że niektórzy rodzice tworzą warunki rozmowy najwygodniejsze dla siebie, w których dziecko się bardzo spina. Np. Agnieszka, gdy chce porozmawiać z córką na poważne tematy, siada naprzeciw niej przy stole kuchennym i „przyszpila” wzrokiem. Paula czuje się zdecydowanie lepiej, gdy rozmawiają siedząc na kanapie, przy kominku, w miłej atmosferze. Rozmowy „kuchenne” kojarzą jej się z przesłuchaniem.

Dobrze wybierz czas rozmowy
Gdy dziecko słucha ulubionej muzyki, odrabia lekcje, spieszy się gdzieś, jest bardzo zmęczone lub głodne, robi coś wymagającego uwagi – to wszystko są złe momenty do podejmowania rozmowy. Lepiej poczekać na chwilę, gdy czuje się zrelaksowane, wtedy masz większą szansę na jego pełną uwagę.

Nie wygłaszaj kazań
Wielu rodziców przybiera w rozmowach z dziećmi ton wykładowcy, w rezultacie czego dziecko natychmiast się wyłącza. Mów w sposób naturalny i ciepły, tak jak rozmawiasz z przyjaciółmi. Unikaj tonu wyższości, monologów. Raczej zadawaj pytania – pytaj o to, co sądzą na dany temat.

Ogranicz czas oglądania telewizji
Dzieci, które oglądają zbyt dużo telewizji, mają trudności ze skupieniem uwagi, łatwiej się też rozpraszają. Wymyślenie czegoś zamiast filmu wymaga od rodziców odrobiny kreatywności, lecz daje szansę na to, by spędzić więcej czasu, robiąc coś wspólnie z dzieckiem.

Rozmawiaj, nie oskarżaj
„Jak mogłaś to zrobić!? Ty zupełnie nie masz sumienia, rodziców masz za nic!” – według Pauli to najbardziej typowa wypowiedź jej mamy. Oskarżenia powodują, że dziecko zamyka się w obronnej skorupie i nawet nie próbuje słuchać. Dlatego unikaj pretensji i oskarżeń. Jeżeli musisz porozmawiać z dzieckiem o trudnym problemie – tak pokieruj rozmową za pomocą starannie przemyślanych pytań, by dziecko samo oceniło swoje zachowanie i samo wyciągnęło wnioski.

Interesuj się życiem dziecka
Okazuj autentyczne zainteresowanie życiem dziecka, jego hobby, przyjaciółmi. Gdy zobaczy, że naprawdę jego życie jest dla ciebie ważne, że doceniasz jego zainteresowania i przyjaciół, będzie bardziej skłonne wysłuchać twojego zdania.