W VIII wieku cesarstwem wschodnim wstrząsnął gwałtowny i krwawy konflikt o kult obrazów świętych. Ikonoklaści (obrazoburcy) zaczęli zwalczać cześć obrazów, doprowadzając do unicestwienia w Kościele wschodnim wielu bezcennych dzieł sztuki sakralnej. W 723 r. kalif Jesyd II wydał edykt zakazujący umieszczania obrazów w świątyniach, zaś cesarz bizantyjski Leon III Izauryjczyk nakazał ich niszczenie. Męczennikiem tego konfliktu jest św. Stefan, nazywany Młodszym, dla odróżnienia go od św. Szczepana, czyli Stefana Starszego. Jego żywot opisał w IX wieku diakon, który także nosił imię Stefan, a pochodził z Konstantynopola.
On sam również przyszedł na świat w Konstantynopolu w 713 roku. Kiedy podrósł, został mnichem na Górze Św. Auksencjusza, wznoszącej się niedaleko Nikodemii w Bitynii (obecnie Turcja). Kiedy w czasach panowania Konstantyna V Kopronima walka ikonoklastów nasiliła się, Stefan był opatem tej wspólnoty. Stanął na czele obrońców czci obrazów, czym naraził się na prześladowania. W czerwcu 762 r. cesarz zażądał od niego, aby złożył podpis pod uchwałami nielegalnego, obrazoburczego synodu, który zebrał się w 754 r. w Hiera. Stanowczo odmówił, więc osadzono go w jednym z klasztorów. Po pewnym czasie został zapędzony w pobliże miasta - nie szczędzono mu przy tym zniewag - i uwięziony na jednej z wysepek położonych na morzu Marmara, które jest częścią Morza Śródziemnego. Na polecenie Konstantyna zawieziono go później na rozmowę do pałacu cesarskiego, po której znalazł się w więzieniu publicznym razem z grupą trzystu mnichów, którzy także bronili kultu obrazów. Zmarł pod koniec listopada 764 r., po pobiciu przez pochlebców cesarza. Prawo do umieszczania w świątyniach wizerunków sakralnych przywrócił w 843 r. synod konstantynopolitański.