Ulice pełne luksusowych willi z basenami, niemal wszyscy mieszkają tu w miastach, w sklepach nie brakuje niczego, najpopularniejszym sportem jest piłka nożna, a powszechną religią – islam. Tak krótko można podsumować wyspiarski Bahrajn, prawie nieznany szerzej w kraju nad Wisłą.
Prawie, bowiem prawdopodobnie znają go miłośnicy wakacji w ciepłych krajach. Wprawdzie ceny urlopów są tu dwukrotnie wyższe niż w Grecji, Turcji czy Bułgarii, niemniej nie brakuje w Polsce amatorów wyjazdów do Bahrajnu, szczególnie zimą, gdy tam temperatura spada do akceptowalnych dla nas letnich poziomów.
Turystyka i ropa naftowa
Bo Bahrajn rzeczywiście turystyką stoi. Turystyką i ropą naftową, wydobywaną tu od 1936 r. i napędzającą wysokie PKB. W Bahrajnie nie ma bowiem prawie wcale biednych ludzi. Willa z basenem jest tam lokalem tak standardowym jak w Polsce m3 w bloku. Mieszkający tam na stałe ekspaci, również ci z Polski, opowiadają we vlogach, że życie skupia się tam wyłącznie w miastach zbudowanych tak, że bez samochodu nie da się tam żyć. W standardzie jest posiadanie niani do dzieci i pokojówki dbającej o porządek, a w sklepach – prawie wyłącznie wielkich centrach handlowych – można znaleźć wszystko z najróżniejszych krajów świata.
W opowieściach o Bahrajnie często przewija się wątek postępowości tego kraju względem innych z regionu, jak Katar czy Zjednoczone Emiraty Arabskie. Mimo islamu jako religii państwowej tutaj kobiety nie muszą na ulicy nosić hidżabu, od 20 lat mają prawa wyborcze i możliwość prowadzenia auta, a wyznawcy różnych religii i przedstawiciele różnych kultur mogą czuć się względnie bezpiecznie.
Od XVIII w. władzę w Bahrajnie sprawuje ta sama rodzina królewska Āl Khalifah (dosłownie: Dom Kalifów), wyznająca islam sunnicki, w odróżnieniu od szyickiej większości mieszkańców. Do 2002 r. władcy nazywali siebie hakimami i amirami, a od 2002 r. Bahrajnem włada po prostu król – Hamad bin Isa Al Khalifa. Z pewnością reprezentuje on ten bardziej otwarty i racjonalny nurt islamu niż ten znany z szyickiego w większości Iranu i Iraku.
Idąc drogą dialogu
Właśnie na otwartości islamskich duchownych i przywódców krajów arabskich oparty jest dialog, jaki prowadzi ze społecznością muzułmańską Kościół katolicki. Bez wątpienia jednym z kamieni milowych na tej drodze było spotkanie międzyreligijne i międzywyznaniowe zwołane przez papieża Jana Pawła II
27 października 1986 r. w Asyżu, wizyta również papieża Polaka w 2001 r. w meczecie i wreszcie wspólna deklaracja „O ludzkim braterstwie dla pokoju światowego i współistnienia” z 2019 r., podpisana wspólnie przez papieża Franciszka i wielkiego imama Sheikha Ahmeda al-Tayeba z najbardziej renomowanego uniwersytetu teologicznego szkoły sunnickiej Al-Azhar w Kairze.
Trudno nie dopatrzeć się w zaplanowanej teraz podróży do Bahrajnu kontynuacji tej drogi. Papież Franciszek bardzo chce kontynuować to, co zaczęli poprzednicy i on sam swoją historyczną wizytą w Zjednoczonych Emiratach Arabskich w 2019 r. i następnie podróżą do Iraku w marcu 2021 r. Świetnie cel ten streszcza hasło pielgrzymki, czyli „Na ziemi pokój ludziom dobrej woli”.
Zaproszenie do odwiedzin Bahrajnu Franciszek otrzymał już w 2014 r., i choć od razu zadeklarował chęć odbycia tej podróży, skorzysta z niego dopiero teraz. Wielkim orędownikiem tych odwiedzin był charyzmatyczny administrator apostolski tych terenów bp Camillo Ballin. Udało mu się nie tylko zintegrować społeczność tutejszych katolików, w większości złożonych z emigrantów z krajów Europy, Afryki czy Indonezji, ale również umiejętnie prowadzić dialog z duchownymi muzułmańskimi, zarówno szyickimi, jak i sunnickimi. To dziełem biskupa Ballina jest powstanie największej w krajach arabskich świątyni katolickiej, postawionej właśnie w Bahrajnie niedaleko stolicy kraju, za zgodą króla i na ziemi przez niego ufundowanej. Zarówno tutejsi katolicy – rozproszeni i żyjący w małych grupach – jak i bp Ballin liczyli, że uda się Franciszkowi poświęcić katedrę Matki Bożej Arabskiej podczas wizyty w pobliskich Emiratach w lutym 2019 r. Do tego jednak nie doszło, co niektórzy komentatorzy tłumaczyli świadomym działaniem Franciszka. – Papież pokazał wtedy, że ważniejszy jest dla niego dialog z islamem sunnickim niż z islamem szyickim powszechnie – poza królem – praktykowany w Bahrajnie – uważa Andrea Gagliarducci z Catholic Agency News.
Katedra Matki Bożej Arabskiej została ostatecznie konsekrowana w grudniu 2021 r., a papieskim przedstawicielem był wówczas kard. Luis Antonio Tagle, prefekt Kongregacji ds. Ewangelizacji Narodów. Sam bp Ballin nie dożył tej chwili, ponieważ zmarł nagle na późno zdiagnozowanego raka płuc w kwietniu 2020 r.
Wyczekana pielgrzymka
Właśnie ta katedra będzie jednym z centrum wydarzeń listopadowej pielgrzymki Franciszka do Bahrajnu. To tutaj papież odbędzie spotkanie ekumeniczne z przedstawicielami innych chrześcijańskich Kościołów obecnych w Arabii Północnej, którymi są zwłaszcza przedstawiciele różnych obrządków wschodnich oraz protestanci. Także w tej katedrze odbędzie się centralna modlitwa o pokój na świecie.
Podobnie jak podczas wizyty w Zjednoczonych Emiratach Arabskich, w programie papieskiej pielgrzymki do Bahrajnu są też spotkania ze światem muzułmańskim. Franciszek znów spotka się z wielkim imamem Sheikhem Ahmedem al-Tayebem. W programie jest też spotkanie z członkami Muzułmańskiej Rady Starszych w meczecie pałacu królewskiego Sachir oraz uroczyste zamknięcie „Bahrajńskiego Forum na rzecz Dialogu: Wschód i Zachód dla ludzkiego współistnienia” na placu Al-Fida’ w kompleksie pałacu królewskiego Sachir. W papieskich przemówieniach prawdopodobnie znów wybrzmią apele o wspólne działania na rzecz pokoju nie tylko między chrześcijanami a muzułmanami, ale również o wspólne działania chrześcijańsko-muzułmańskie o zaprowadzenie pokoju w miejscach, gdzie dziś toczy się wojna.
„My, którzy wierzymy w Boga i w ostateczne spotkanie z Nim i Jego sądem, na podstawie naszej odpowiedzialności religijnej i moralnej oraz poprzez ten dokument, wzywamy samych siebie, przywódców świata, a także twórców polityki międzynarodowej i gospodarki światowej, by usilnie starać się o upowszechnianie kultury tolerancji i współistnienia w pokoju; interweniowania tak szybko, jak to możliwe, by powstrzymać przelewanie niewinnej krwi i położenie kresu wojnom, konfliktom, degradacji środowiska oraz upadkowi moralnemu i kulturowemu, jakiego obecnie doświadcza świat” – czytamy w pamiętnej wspólnej Deklaracji podpisanej przez papieża i duchownych muzułmańskich w lutym 2019 r. w Emiratach.
Katolicy mieszkający na tych terenach, nie tylko ci z Bahrajnu, ale też zamieszkujący całą prefekturę Arabii Północnej, szczególnie mocno czekają na Mszę św. pod przewodnictwem papieża, zaplanowaną na stadionie narodowym w Bahrajnie w sobotę 5 listopada. Poprzednia taka uroczystość podczas wspomnianej wizyty papieża w pobliskich Emiratach była wielkim wydarzeniem dla tutejszej społeczności chrześcijańskiej, złożonej niemal wyłącznie z migrantów.
– Wielu z nich żyje na tych terenach w zupełnym oderwaniu od swojej kultury, od rodzin. Słowa papieża [wygłoszone podczas wizyty w ZEA – przyp. red.] o tym, że Jezus idzie przy nas, nawet jeśli myślimy, że jesteśmy całkiem sami, są słowami otuchy dla osób, które na emigracji żyją w izolacji. Papież wprost wyraził zrozumienie dla ich samotności, mówiąc, że „z pewnością nie jest łatwo żyć z dala od domu” z poczuciem braku stabilności czy nadziei na pewną przyszłość. Ten wyraz solidarności dla samotności katolickich migrantów w kraju był ważnym momentem całej wizyty – mówiła w wywiadzie dla KAI Anna Wilczyńska, arabistka i autorka bloga islamistablog.pl.
Ramowy program papieskiej wizyty w Bahrajnie
Czwartek 3 listopada
Wizyta kurtuazyjna u króla Bahrajnu w pałacu królewskim Sachir
Spotkanie z władzami, społeczeństwem obywatelskim i korpusem dyplomatycznym. Przemówienie Ojca Świętego
Piątek 4 listopada
Awali, zamknięcie „Bahrajńskiego Forum na rzecz Dialogu: Wschód i Zachód dla ludzkiego współistnienia” na placu Al-Fida’ w kompleksie pałacu królewskiego Sachir i przemówienie Ojca Świętego
Prywatne spotkanie z wielkim imamem Al-Azharu w rezydencji papieskiej w pałacu królewskim Sachir
Spotkanie z członkami Muzułmańskiej Rady Starszych w meczecie pałacu królewskiego Sachir i przemówienie Ojca Świętego
Spotkanie ekumeniczne i modlitwa o pokój w katedrze Matki Bożej Arabskiej i przemówienie Ojca Świętego
Sobota 5 listopada
Msza św. na Bahrajńskim Stadionie Narodowym w Awali
Spotkanie z młodzieżą w szkole Najświętszego Serca Jezusowego
Niedziela 6 listopada
Awali, spotkanie modlitewne z biskupami, kapłanami, osobami konsekrowanymi, seminarzystami i pracownikami duszpasterskimi w kościele Najświętszego Serca Jezusowego w Manamie, modlitwa „Anioł Pański”, odlot do Rzymu