Rak prostaty to choroba, z którą wiąże się szereg komplikacji, nie tylko natury medycznej, ale też psychologicznej czy finansowej. Dodatkowo sprawę utrudnia fakt, że chorują głównie starsi mężczyźni. O tym, jak oswoić chorobę i nauczyć się funkcjonować z nią na co dzień, mówią eksperci zaangażowani w trwającą właśnie kampanię, której organizatorem jest Stowarzyszenie Mężczyzn z Chorobami Prostaty „Gladiator”.
Nowotwór gruczołu krokowego rozwija się często bezobjawowo, dlatego diagnoza dla wielu pacjentów jest sporym zaskoczeniem. „Oswojenie raka” to nie tylko poznanie, na czym polega choroba i jakie są dostępne formy terapii, ale też pogodzenie z nową sytuacją od strony psychicznej i poszukiwanie środków na walkę z chorobą. – To właśnie z myślą o pacjentach dotkniętych nowotworem prostaty oraz ich bliskich postanowiliśmy zorganizować kampanię „Rada na Raka prostaty”. Poprzez prowadzone działania chcemy nie tylko edukować mężczyzn na temat samej choroby, ale przede wszystkim służyć radą w tych obszarach, które z ich punktu widzenia są szczególnie istotne – mówi Tadeusz Włodarczyk, prezes Stowarzyszenia Mężczyzn z Chorobami Prostaty „Gladiator”.
Wspierać krok po kroku
Współczesna medycyna oferuje szereg rozwiązań w zakresie terapii raka prostaty w zależności od stadium choroby oraz ogólnego stanu zdrowia pacjenta. Na rokowania związane z wyleczeniem, oprócz czynników stricte medycznych, mają wpływ także postawa chorego oraz zaangażowanie bliskich w proces leczenia. – Bycie aktywnym partnerem lekarza to często połowa sukcesu w walce o wyzdrowienie – uważa dr n. med. Roman Sosnowski, urolog z Kliniki Nowotworów Centrum Onkologii – Instytut Marii Skłodowskiej-Curie. – Zadaniem lekarza, oprócz postawienia diagnozy, jest wybór optymalnej w przypadku danego pacjenta metody leczenia, ale jeśli ma ono odnieść oczekiwany skutek, pomiędzy stronami musi istnieć dobra wzajemna współpraca.
Rak stercza to choroba, która dotyka sedna męskości, dlatego wiąże się z nią także szereg problemów psychologicznych. Leczenie nowotworu gruczołu krokowego może spowodować problemy w życiu seksualnym, np. z powodu zaburzenia gospodarki hormonalnej. Jednym ze skutków ubocznych może też być nietrzymanie moczu, co często negatywnie wpływa na postrzeganie siebie. – Bezcenną formą pomocy w leczeniu choroby nowotworowej jest obecność osoby bliskiej – mówi dr Mariola Kosowicz, psychoonkolog z Centrum Onkologii – Instytut Marii Skłodowskiej-Curie. – Dzięki wsparciu rodziny chory może uwolnić się od własnych napięć i negatywnych uczuć, skonfrontować je, wyrazić lęki, obawy i smutek oraz obudzić w sobie nadzieję na powrót do zdrowia. To niezwykle ważne, by bliscy byli przy nim w tych trudnych chwilach.
Pierwszy lek: informacja
Pacjenci onkologiczni często nie rozumieją niektórych medycznych sformułowań. Tymczasem, jak zauważa dr n. med. Mariola Kosowicz, poszukiwanie informacji na temat własnej choroby zmniejsza lęk przed nieznanym i pozwala ją zaakceptować. – Pacjenci nie tylko mogą, ale wręcz powinni szukać informacji na temat swojej choroby i metod jej leczenia. Nie ma złych pytań. Warto przygotować się do każdej wizyty, zadawać pytania, podzielić wątpliwościami, być szczerym w relacji z lekarzem. Dobrze, jeśli ktoś z rodziny towarzyszy choremu podczas wizyty i pomaga weryfikować wszystkie informacje, które przekazuje lekarz prowadzący – dodaje dr Kosowicz.
Mając na uwadze, jak ważne są: wiedza medyczna dotycząca choroby, wsparcie psychologiczne i informacja, jak pozyskiwać fundusze na walkę z nowotworem, Stowarzyszenie „Gladiator” stworzyło poradnik, w którym znajdą się rady medyczne, psychologiczne i finansowe. Jest ona dostępna na stronie organizatora kampanii pod adresem: www.gladiator-prostata.pl
Co to jest rak prostaty?
Rak prostaty (zwany również rakiem gruczołu krokowego lub rakiem stercza) to niekontrolowany wzrost liczby komórek wykazujących cechy złośliwości. Częstość występowania raka prostaty wzrasta wraz z wiekiem. Chorobę rozpoznaje się zwykle u mężczyzn po 60. roku życia. Z raportu Krajowego Rejestru Nowotworów (2014) wynika, że w Polsce jest on drugim (po raku płuca) najczęściej występującym nowotworem u mężczyzn. Zachorowalność na raka prostaty wynosi około 9 tys. przypadków rocznie, a śmiertelność – blisko 4 tys. Przebieg choroby nie zawsze wygląda tak samo – u jednych choroba postępuje powoli, u innych dochodzi do zajęcia tkanek otaczających stercz oraz do powstania przerzutów. Najczęściej rak prostaty początkowo rozwija się bezobjawowo, a od pojawienia się pierwszych komórek nowotworowych do wystąpienia widocznych symptomów nowotworu może upłynąć nawet kilkanaście lat.
Najważniejsze objawy
Rak prostaty zwykle przez długi czas przebiega bezobjawowo albo powoduje jedynie nieznaczne dolegliwości przypominające objawy typowe dla łagodnego rozrostu gruczołu krokowego, do których należą częste oddawanie moczu lub trudności w jego oddawaniu.
W sytuacji gdy dochodzi do powiększenia samego narządu oraz zajęcia otaczających tkanek, mogą wystąpić takie objawy, jak: krwiomocz, uczucie pieczenia przy oddawaniu moczu, bóle w podbrzuszu, nietrzymanie moczu, zaburzenia wzwodu, bóle okolicy lędźwiowej i krocza.
Diagnoza raka prostaty
Podstawowymi metodami stosowanymi przy rozpoznaniu raka gruczołu krokowego są: wywiad lekarski, badanie przez odbytnicę (łac. per rectum), określenie stężenia PSA. Stopień zaawansowania raka, od którego m.in. zależy wybór metody leczenia, określa się na podstawie badań obrazowych, np. ultrasonografii przezodbytniczej gruczołu krokowego – TRUS, rezonansu magnetycznego prostaty (MRI), scyntygrafii kości, zdjęcia rentgenowskiego klatki piersiowej.
Leczenie raka prostaty
Wybór metody leczenia raka prostaty zależy przede wszystkim od stopnia zaawansowania choroby, jej złośliwości oraz ogólnego stanu zdrowia pacjenta. W przypadku nowotworu o niewielkim stopniu zaawansowania można uzyskać całkowite wyleczenie, usuwając prostatę w całości. Dla mężczyzn, u których z różnych powodów zdrowotnych, np. chorób serca, niewskazany jest zabieg operacyjny zaleca się radioterapię. Wyróżnia się dwa rodzaje radioterapii: teleradioterapię, gdy źródło promieniowania znajduje się na zewnątrz pacjenta, oraz brachyterapię, gdy źródło promieniowania umieszczone jest, za pomocą specjalistycznego sprzętu, czasowo lub na stałe bezpośrednio w prostacie. Innym rodzajem leczenia jest hormonoterapia, która polega na zablokowaniu produkcji męskich hormonów płciowych (androgenów) lub/i blokowania ich działania w organizmie. Hormonoterapię stosuje się w sytuacji rozpoznania nowotworu w tzw. fazie uogólnionej (występowanie licznych przerzutów). Wykorzystuje się ją też jako leczenie uzupełniające u wybranych chorych poddanych radioterapii oraz u pacjentów, u których nie można zastosować leczenia operacyjnego lub naświetlań. Wyróżniamy hormonoterapię chirurgiczną, czyli operacyjne usunięcie jąder, będących głównym źródłem testosteronu oraz farmakologiczną, której zadaniem jest zatrzymanie produkcji testosteronu w jądrach i/lub zablokowanie jego w komórkach raka.
W przypadku, w którym choroba rozwija się pomimo leczenia hormonalnego, konieczna jest chemioterapia. Polega ona na podawaniu pacjentom kombinacji leków zwalczających komórki nowotworowe.
Źródło: Stowarzyszenie Mężczyzn z Chorobami Prostaty „Gladiator”.