Znaczna ich część pracuje poza granicami: na Mauritiusie, Madagaskarze, w Meksyku, Senegalu, Sierra Leone, Brazylii, Paragwaju, Francji, Belgii, Anglii, Chorwacji i Niemczech.
Dwóch założycieli
Sługa Boży o. Klaudiusz Poullart des Places urodził się w 1679 r. w Rennes we Francji. Od wczesnej młodości myślał, aby zostać kapłanem. Wiele przeszkód utrudniało mu podjęcie decyzji wstąpienia do seminarium duchownego. Najpoważniejszą stanowili jednak jego rodzice. Dla jedynego spadkobiercy fortuny pragnęli bogatego ożenku i urzędu radcy w parlamencie bretońskim. Ostatecznie pozwolili mu rozpocząć studia teologiczne, które odbył w Paryżu. Jako dwudziestodwulatek w stolicy Francji wszedł w wir spraw jednego z największych miast świata. Paryż był biedny. Nędzę zauważało się szczególnie wśród młodzieży, która wędrowała tu masowo w poszukiwaniu swej życiowej szansy. Także wśród tych, którzy pragnęli poświęcić się kapłaństwu. Z bardzo skromnych środków, jakimi dysponował, i z własnej porcji żywnościowej Klaudiusz zaczął ich wspomagać, w krótkim czasie gromadząc wokół siebie małą grupę. W Zielone Świątki w Paryżu, mając zaledwie 24 lata, 27 maja 1703 r. poświęcił ją Duchowi Świętemu i Matce Bożej Niepokalanie Poczętej, przez co dał początek Zgromadzeniu Ducha Świętego. Umarł młodo, 2 października 1709 r. Wybuch Wielkiej Rewolucji Francuskiej spowodował upadek wielu instytucji religijnych. Odnowienie zgromadzenia przyszło w osobie sługi Bożego o. Franciszka Libermanna, który urodził się we Francji w 1802 r., jako piąte dziecko rabina z Saverne. Ortodoksyjnie wychowany miał zająć miejsce ojca. Stało się inaczej. W 1826 r. przyjął chrzest, ukończył studia teologiczne, ale poważna choroba uniemożliwiła mu na długi czas przyjęcie święceń prezbiteratu. Potem postanowił przy współpracy z innymi założyć zgromadzenie, które podjęłoby się ewangelizacji na afrykańskim lądzie. Po dwunastu latach oczekiwania, gdy został prezbiterem w 1841 r., projekt został zrealizowany. Powstało wówczas Stowarzyszenie Niepokalanego Serca Maryi. Ojciec Libermann zmarł w święto Ofiarowania Pańskiego, 2 lutego 1852 r. Bardzo istotnym wydarzeniem w historii zgromadzenia było zjednoczenie w 1848 r. Stowarzyszenia Najświętszego Serca Maryi i Zgromadzenia Ducha Świętego. Odtąd przyjęto nazwę Zgromadzenie Ducha Świętego pod opieką Niepokalanego Serca Maryi.
Charyzmat
Członkowie zgromadzenia są poświęceni Duchowi Świętemu, sprawcy wszelkiej świętości, i żyją pod opieką Niepokalanego Serca Maryi. Pochodzą ze wszystkich kontynentów. Reprezentując wielkie bogactwo kulturowe, dają świadectwo jedności i łączności w Chrystusie. Ojcowie Poullart i Libermann pokazali drogę życia opartego na prostocie i ubóstwie. Duchowi synowie o. Poullarta des Places dość wcześnie zajęli się pracą misyjną poza granicami Francji, zwłaszcza w Kanadzie, na Dalekim Wschodzie, w Gujanie Francuskiej i w Senegalu. O. Franciszek Libermann w odnowionym dziele zaakcentował jeszcze bardziej charakter misyjny. W historii Kościoła było to drugie zgromadzenie, które poświęcone zostało głównie pracy misyjnej. Zakonnicy zajmują się poza pierwszą ewangelizacją – budowaniem Kościoła tam, gdzie on jeszcze nie istnieje – typowym parafialnym duszpasterstwem, często oddają się służbie na polu edukacji, zajmują się losem emigrantów, pomagają krajom zacofanym, wspierają dążenia do wyzwolenia ekonomicznego i społecznego, działają na rzecz sprawiedliwości i pokoju. W całej historii dzieło to dało Kościołowi tysiące misjonarzy pracujących na świecie, w tym błogosławionych: o. Jakuba Lavala, misjonarza wyspy Mauritius, i o. Daniela Brottiera, misjonarza Senegalu, kapelana w czasie I wojny światowej i dyrektora sierocińca w Paryżu. Obaj byli beatyfikowani przez Jana Pawła II. Ojciec Laval, jako pierwszy beatyfikowany, stał się też patronem jego pontyfikatu.
Główne domy i dzieła w diecezji
Najważniejszym miejscem w historii obecności duchaczy w Polsce jest Bydgoszcz, a w niej dom przy Al. Jana Pawła II, będący m.in. siedzibą zarządu prowincji i Wyższego Seminarium Duchownego. W styczniu 1921 r. na prośbę przełożonego generalnego o. Zygmunt Rydlewski, były kapelan – podpułkownik armii gen. Józefa Hallera – przybył do Bydgoszczy i przy ul. Jary 2, późniejszej Czerwonego Krzyża, otworzył Sierociniec dla Synów Obrońców Ojczyzny, który rok później został przeniesiony na ul. Śniadeckich. Tam też znajdowała się główna siedziba prowincji. Sierociniec został zlikwidowany w roku 1932. W 1925 r. nastąpiła przeprowadzka władz prowincji do nowej siedziby w Bydgoszczy na ul. Kujawską 59, gdzie otwarto m.in. Niższe Seminarium Duchowne, które przyjęło oficjalną nazwę Internat Ducha Świętego. Po ukończeniu tej szkoły kandydaci na kapłanów udawali się na studia do Chevilly we Francji lub do Fryburga w Szwajcarii. W 1932 r. do Polski przybył przełożony generalny abp Le Hunsec, któremu towarzyszył bł. o. Daniel Brottier. Poświęcono wówczas kaplicę Ducha Świętego w bydgoskim domu. W czasie wojny budynek był zajęty przez okupanta. W 1946 r. kard. August Hlond erygował parafię pod wezwaniem Ducha Świętego przy ul. Kujawskiej i tym samym dotychczasowa kaplica zakonna służyła celom parafialnym. Powojenny reżim komunistyczny silnie uderzył we wspólnotę duchacką. Pod zarzutem szpiegostwa na rzecz Watykanu w 1949 r. aresztowano siedmiu ojców z prowincji, w tym pięciu z domu bydgoskiego –Stanisława Forysia, Stanisława Janiuka, Alfonsa Falenczyka, Wacława Brzozowskiego, Leona Zarembę. Zakonnicy przebywali w więzieniach od roku do ponad sześciu lat. Gdy ostatni duchacze zostali uwolnieni w 1956 r., stopniowo wzrosła różnorodna działalność. Udało się powołać na nowo w Bydgoszczy Niższe Seminarium Duchowne, które funkcjonowało do roku 1960. W 1973 ponownie otwarto nowicjat w Bydgoszczy, który po dziesięciu latach został przeniesiony do Chełmszczonki. W 1999 r. siedzibę parafii przeniesiono do budującego się kościoła Niepokalanego Serca Najświętszej Maryi Panny przy ul. Glinki 40, a świątynia przy Al. Jana Pawła stała się kościołem rektorskim. Do charakterystycznych form duszpasterskich w bydgoskiej duchackiej parafii należą cyklicznie spotkania grupy AA, piątkowe wieczorne katechezy dla dorosłych oraz sobotnie przedpołudniowe spotkania formacyjne dla dzieci i młodzieży gimnazjalnej. Znany powszechnie jest duchacki festyn związany ze świętem patronalnym zgromadzenia oraz spotkania z cyklu „Kolędy świata u duchaczyˮ organizowane w uroczystość Objawienia Pańskiego. W domu bydgoskim w roku 1928 rozpoczęło działalność Arcybractwo Ducha Świętego. Dwa lata później został zredagowany pierwszy numer „Posłańca Ducha Świętegoˮ. Wojna przerwała wydawanie czasopisma. Wznowienie nastąpiło dopiero w 1994 r. Dom stał się ważnym ośrodkiem kultu Ducha Świętego w Polsce. W połowie lat 70. zgłaszało się coraz więcej kandydatów do życia zakonnego i podjęto decyzję o założeniu Wyższego Seminarium Duchownego im. bł. o. Jakuba Lavala.
Trzeci duchacki dom w diecezji bydgoskiej znajduje się Chełmszczonce. Gospodarstwo, które duchacze nabyli w 1937 r., miało zaopatrywać w produkty rolne Internat Ducha Świętego w Bydgoszczy. Pierwszym przełożonym został sługa Boży o. Paweł Barański, misjonarz z Sierra Leone. Wkrótce po wybuchu II wojny światowej został aresztowany przez hitlerowców, a w 1942 r. – zagazowany w obozie koncentracyjnym w Dachau. Od roku 1983 przez szereg lat był to dom nowicjatu, a od 2004 pełni rolę plebanii parafii Włóki.
Zgromadzenie Ducha Świętego pod Opieką Niepokalanego Serca Maryi
Referat powołaniowy
Al. Jana Pawła II 117
85-152 Bydgoszcz
tel. 797 907 354
e-mail: cssppow@wp.pl
www.seminarium.duchacze.pl
FB: Zgromadzenie Ducha Świętego - Duchacze