Specjaliści z zakresu mediów spotkali się w gmachu Opery Nova. Wśród głównych celów naukowej dyskusji wymieniono m.in. zachętę do refleksji nad związkami pomiędzy różnymi wymiarami funkcjonowania rodziny a oddziaływaniem mediów na jednostkę, jej styl życia i na procesy, które zachodzą w życiu rodziny. – Nie bez znaczenia dla funkcjonowania dzisiejszej rodziny pozostają takie zjawiska jak proces globalizacji oraz dynamiczny rozwój nauki i techniki powodujący zmiany w systemie wartości, kreujący przy tym nowe potrzeby człowieka, wymuszający nową jakość życia jednostki i funkcjonowania rodziny – powiedział ks. dr Mariusz Kuciński. Jak zauważył pomysłodawca cyklu konferencji, papież Franciszek podkreślił, że rodzina jest modelem wszelkiej komunikacji.
Obecna wojewoda kujawsko-pomorska Ewa Mes dodała, że temat zaproponowany w tym roku przez organizatorów wydaje się szczególnie interesujący. – Trudno przecież podważyć istotną rolę, jaką w życiu młodego człowieka odgrywa internet, który stał się podstawowym narzędziem wspomagającym edukację, umożliwiającym rozwój zainteresowań, a także poszerzającym powszechny dostęp do kultury. Młodym ludziom stwarza to szerokie możliwości w zdobywaniu wiedzy. Ważne jest, aby wiedzieć, jak prawidłowo z niego korzystać – powiedziała.
Mieszkańcy „cyfrowego kontynentu”
Ks. prałat Giuseppe Scotti powiedział, że staliśmy się mieszkańcami „cyfrowego kontynentu”. Sekretarz Papieskiej Rady ds. Środków Społecznego Przekazu omawiając temat „Internet i rodzina. Możliwości i wyzwania nowej komunikacji”, podkreślił, że cykliczne spotkania w Bydgoszczy są okazją do rozmowy o tym, w jaki sposób stawić czoła wyzwaniom komunikacji, która stała się jednym z ważnych wymiarów życia. Zdaniem kapłana wszyscy doświadczamy m.in. złożoności komunikowania się, które zawsze wymaga bycia autentycznym. – Dzieje się tak przede wszystkim dlatego, że mamy dziś do czynienia z nową rzeczywistością, jaką jest internet. W tym kontekście papież Franciszek powiedział, że: „najnowocześniejsze media, które zwłaszcza dla najmłodszych stały się już nieodzowne, mogą być zarówno przeszkodą, jak i pomagać w porozumiewaniu się w rodzinie i między rodzinami” – mówił. Podając kilka przykładów, gość z Watykanu dodał, że warto w tym sensie przyjrzeć się temu, co się dzieje, kiedy wkraczamy na pole mediów społecznościowych i do świata cyfrowego. Zwrócił uwagę m.in. na temat niespójności pomiędzy tym, co się mówi, a tym, co jest ukazywane w rzeczywistości. – Dzisiaj staliśmy się mieszkańcami owego „cyfrowego kontynentu”, stanowiącego nowe środowisko, w którym się znajdujemy. Jest ono dla nas wszystkich jak powietrze, którym oddychamy każdego dnia. Stąd winniśmy zrozumieć, jakie są wyzwania i szanse, które oferuje nam ta nowa rzeczywistość. Tak pisał o niej Jan Paweł II: „Nasza epoka jest epoką globalnej komunikacji, gdzie tak wiele momentów ludzkiej egzystencji przebiega poprzez procesy medialne czy przynajmniej musi się z nimi konfrontować” – dodał.
Szukanie „miłości” w globalnej wiosce
Ks. Przemysław Drąg jest zdania, że „istnienie internetu w całej jego złożoności zubożyło relacje międzyosobowe”. Dyrektor Krajowego Ośrodka Duszpasterstwa Rodzin KEP podjął temat „Miłość w czasach online”. – Jednym z najbardziej niepokojących zjawisk obecnego pokolenia online jest dominujące poczucie samotności. Bezradność i wstyd, które towarzyszą przeżywaniu tych dwóch zjawisk często prowadzą do szukania miłości w globalnej wiosce, gdzie panuje duża anonimowość – powiedział. W trakcie rozważań ks. Przemysław Drąg wykorzystał definicję miłości sformułowaną przez wybitnego filozofa Ericha Fromma. Opierając się na niej, chciał odpowiedzieć na pytanie, jak dzisiaj pojmowana jest miłość i czy rozpowszechnienie się internetu wprowadziło istotne zmiany w kształtowaniu się relacji miłości. – W ocenie wielu osób korzystających szczególnie z internetu, miłość jest tylko uczuciem, przelotnym doświadczeniem, zakochaniem się. Fromm jednak stwierdza jasno, że miłość jest procesem, że miłości można i trzeba się uczyć – dodał. Omawiając konsekwencje niewłaściwego korzystania z sieci, kapłan zauważył, że w ocenie wielu ludzi z pokolenia internetu miłość trwa, dopóki czujemy wzruszenie, radość, jest nam dobrze. – Tymczasem miłość nie jest zjawiskiem prostym, jest procesem, którego można doświadczyć, jest sztuką, której trzeba się nauczyć. Miłość jest aktywnym działaniem, a nie biernym doznawaniem. Uczucie osamotnienia wielu ludzi młodych, o którym wspominałem, bierze się z przemożnej chęci doznawania, bez angażowania swojej woli – podkreślił.
Dr Elżbieta Okońska przypomniała, że przez stulecia „młody człowiek był wychowywany i kształtowany w układzie wyznaczonym przez triadę: rodzina – szkoła – Kościół. Natomiast w epoce komputerów, internetu i łatwego dostępu do innych mediów dawny układ został zastąpiony przez nowy: rodzina – media – szkoła – Kościół. – Odizolowanie się rodziny czy ucieczka od presji Internetu jest prawie niemożliwa – zauważyła. Analizując temat „Internet i rodzina w popkulturowej przestrzeni. Dialog czy duet monologów?”, postawiła pytanie: dlaczego troska o tożsamość rodziny w kontekście nowych mediów, w tym internetu, w popkulturowych ramach tożsamości jest tak istotna? – Ponieważ w czasach (po)nowoczesnych, w jakich żyjemy, tracimy stabilne punkty odniesienia, autorytety jako głosicieli i świadków wartości. Następuje według niektórych myślicieli „schłodzenie” wartości, a wręcz proces ich równoważności i wymienności – dodała.
Internet jak samochód Ferrari
Jezuita o. Lech Rynkiewicz SJ omawiając temat „Wpływ internetu na dzieci i młodzież”, przypomniał, że minęło już 30 lat od pojawienia się narzędzia komunikacji, jakim jest internet. Próbując odpowiedzieć na pytanie, kto i jak nawiguje po stronach internetowych, duchowny oparł swoje rozważania na badaniach przeprowadzonych we Włoszech oraz w Stanach Zjednoczonych. Podkreślił, że jest to wąski wycinek światowego internetu. Rzuca on jednak światło na tzw. Zachód, z którego pewne procesy nieuchronnie wychodzą poza granice określonych stref kulturowych. We Włoszech z danych głównego urzędu statystycznego za rok 2014 wynika, że dostęp do internetu ma 63,5 proc. ludności. Większość użytkowników sieci stanowią młodzi poniżej 30. roku życia (około 60 proc.). – Młodzi żyją zanurzeni w technologii, każdy zgodnie ze swoimi potrzebami, technicznymi umiejętnościami, no i z portfelem rodziców, ale w symbiozie z narzędziami komunikacji i awangardową technologią. Można określić to hasłem: „Nigdy bez komórki, komputera, internetu i telewizji” – zauważył. Kapłan porównał internet do szybkiego samochodu Ferrari. – Jeśli pozwolimy, by wsiadł do niego ktoś, kto nie ma prawa jazdy, to wyleci na pierwszym zakręcie. A prawem jazdy jest odpowiedzialność. Dwa lata temu mówiłem, że internet jest dla wszystkich, ale nie wszyscy są dla internetu. To odnosi się przede wszystkim do dzieci i młodzieży i nie chodzi o zabranianie, ale o wychowanie do dojrzałości. I w tym miejscu otwiera się bolesna i niepokojąca strona, bo powołani do tego – przede wszystkim rodzice – poddali się albo nie czują się w stanie zadziałać – powiedział.
Drugą i trzecią część konferencji stanowiły panele dla młodzieży licealnej oraz studenckiej w postaci prezentacji, filmów, przedstawień teatralnych, dyskusji i zadań animacyjnych. – W internecie spotykamy ogromną różnorodność zagadnień – także tych, które dotyczą rozumienia rodziny. Znajdziemy tam wiele podglądów, świadectw, które na rodzinę wpływają wręcz destrukcyjnie, ale i takich, które ją budują – zauważył biskup ordynariusz Jan Tyrawa. Według pasterza diecezji bydgoskiej, w całym tym kontekście jawi się pytanie o pewien krytyczny sposób podejścia do internetu, przede wszystkim przez młodzież. – Na ile korzystający z sieci potrafią zauważać pewne kryteria wskazujące na to, co wolno, a czego nie powinniśmy robić? Młodzież często o tym zapomina. W pierwszym odczuciu kieruje się tym, co jest jej zdaniem łatwiejsze i pociągające. A na ile jest zdolna zafascynować się tym, co jest jednocześnie wymagające? To jest to wyzwanie, o którym powinniśmy rozmawiać – dodał bp Tyrawa.
Organizatorami i współorganizatorami wydarzenia były m.in.: Diecezja Bydgoska, Urząd Marszałkowski Województwa Kujawsko-Pomorskiego, Kujawsko-Pomorska Szkoła Wyższa w Bydgoszczy, Papieska Rada ds. Środków Społecznego Przekazu. Patronat medialny nad wydarzeniem objął „Przewodnik Katolicki”.