Niedawno całą Polską wstrząsnęła informacja o odkryciu zmasakrowanych zwłok kilkunastomiesięcznego chłopca w cieszyńskim stawie. Nie można wykluczyć, choć jest to niestety mało prawdopodobne, że rodzice dziecka do dziś nie wiedzą o jego dramatycznym losie. Być może jednak mały Jasio w jakichś okolicznościach im zaginął. Nie jest również wykluczone, że stał się ofiarą handlu. Niestety, wciąż bardzo trudno jest ustalić rzeczywistą skalę zjawiska handlu dziećmi, które nierozerwalnie łączy się ze zjawiskiem zaginięć dzieci.
Czują się wyszydzani, ośmieszani i osamotnieni
Rokrocznie ginie bez wieści ponad 15 tys. ludzi. Wstrząsający jest fakt, że połowa z nich nie ukończyła 18. roku życia. Giną bez względu na wiek, płeć czy status społeczny. Giną z powodu wypadków, chorób (zarówno fizycznych, jak i psychicznych), a także codziennych problemów oraz jako ofiary przestępstw. Spośród wszystkich zgłoszeń policja odnotowuje każdego roku około 150 zaginięć dzieci do 7. roku życia, około 800 zaginięć dzieci w wieku 7-13 lat i około 3500 zaginięć nastolatków w wieku 13-17 lat. Niestety, najmłodsze dzieci giną wciąż z powodu braku odpowiedniej opieki. Niejednokrotnie tzw. osoby dorosłe, które powinny być odpowiedzialne za swoje dzieci, narażają je na niebezpieczeństwo, a nawet utratę życia przez brak dojrzałości i rodzicielskiej mądrości. A do tragedii nie potrzeba wiele, bowiem powodem zaginięcia bywają niekiedy takie przestępstwa, jak: uprowadzenie, pedofilia czy morderstwo. Częstą przyczyną zaginięć starszych dzieci i młodzieży jest ucieczka. Młodzi uciekają z wielorakich powodów, uciekają dzieci zarówno z domów dysfunkcyjnych, jak i z tzw. dobrych domów. Najczęściej decydują się na ucieczkę, gdy skala problemów, z jakimi się zmagają, zaczyna ich przerastać. Z informacji zamieszczonych na portalu zaginieni.pl fundacji Itaka można wywnioskować, że nastolatki najczęściej nie radzą sobie w kontaktach z rodzicami, rówieśnikami w szkole. Najczęściej jest to gimnazjum, w którym czują się wyszydzani, ośmieszani i osamotnieni. Pod wpływem emocji i szalejących w tym wieku hormonów przychodzą im do głowy różne czarne myśli, począwszy od ucieczki z domu, do tych najgorszych, z samobójstwem włącznie.
Zaginęło dziecko, prosimy o pomoc…
Zaginięcie stwarza sytuację kryzysową, gdyż może być zagrożone czyjeś życie. Nie trzeba nikogo przekonywać, jak wielki stres przeżywają rodzice zaginionego dziecka, tym bardziej że w takich okolicznościach rodzina jest zawsze bezradna. Nikt nigdy nie jest przygotowany na zaginięcie osoby najbliższej. Jak twierdzą specjaliści z fundacji Itaka, kultura i tradycja nauczyły nas radzić sobie z chorobą i śmiercią osoby bliskiej, ale nie z jej zaginięciem. Zaginięcie dziecka należy zgłosić jak najszybciej na policję. Policjant poprosi o fotografię dziecka. Należy ją mieć przy sobie. Jeśli to jedyne zdjęcie, jakie ma rodzina - nie należy zostawiać go w komisariacie. Wcześniej najlepiej pójść do najbliższego fotografa i zrobić reprodukcje - 20 odbitek. Będą potrzebne. Należy poprosić policjanta o wprowadzenie danych do systemu komputerowego. Policjant ma obowiązek przyjąć zgłoszenie od razu. Nie ma żadnego przepisu mówiącego, że od chwili zaginięcia do przyjęcia zgłoszenia przez policję musi upłynąć jakiś czas (np. 48 godz.). Jeśli zaginął nastolatek, należy sprawdzić, czy w jego pokoju jest coś, co mogłoby pomóc znaleźć odpowiedź na pytanie o motywy jego ucieczki lub o miejscu jego pobytu. Można sprawdzić ostatnio odwiedzane przez zaginionego strony internetowe, pocztę elektroniczną. Być może to da jakąś wskazówkę w poszukiwaniach. Należy zadzwonić do wszystkich znajomych dziecka z prośbą o pomoc, a także sprawdzać i szukać go wszędzie. Pamiętajmy, najlepiej czynić to nie ze swojego aparatu telefonicznego, gdyż powinien pozostawać wolny w razie konieczności pilnego kontaktu. Następnie trzeba zadzwonić pod numer 22 654 70 70 do Centrum ITAKA, by zgłosić zaginięcie dziecka. Należy podać imię i nazwisko dziecka, datę i miejsce jego urodzenia, ostatni adres zamieszkania oraz datę zaginięcia. Także swoje nazwisko i telefon kontaktowy. Centrum ITAKA poradzi, co robić dalej. Później krewni zaginionego dziecka powinni skontaktować się z redakcjami lokalnych gazet i stacji TV, by zamieścić krótką informację ze zdjęciem zaginionego. Niektóre redakcje pobierają opłaty, traktując komunikat jak zwyczajne ogłoszenie. Często wymagają zaświadczenia z policji o tym, że dana osoba jest poszukiwana jako zaginiona. Policja nie może odmówić wydania takiego zaświadczenia. Należy także skontaktować się z programem TVP 1 „Ktokolwiek widział, ktokolwiek wie” nr tel. 22-851-10-35.
10 ważnych rad dla rodziców
Wojciech Tochman z Fundacji Itaka - Centrum Poszukiwań Ludzi Zaginionych podkreśla, że nie o wszystkich zaginięciach dzieci starszych i nastolatków informują media. Ze względu na wagę przeżyć zarówno ze strony rodziców, jak i dziecka Fundacja Itaka stara się do maksimum skrócić czas, w którym dziecko pozostaje w oddaleniu, bez wieści od rodziców i domu. Niestety, coraz częstszym przypadkiem zaginięć są ucieczki. Według Wojciecha Tochmana niepokojące jest to, że coraz częściej uciekają z domu dziewięciolatki. Według psychologów z Fundacji Itaka dziecko ucieka, gdyż próbuje zwrócić uwagę na swój problem. Wychodząc naprzeciw zarówno dzieciom, które borykają się ze swoimi problemami, jak i rodzicom, którzy poszukują swojego zaginionego dziecka w Fundacji ITAKA pod specjalnym numerem 116 000 – Telefonu w sprawie Zaginionego Dziecka bez przerwy dyżurują specjaliści. By uniknąć tak traumatycznych przeżyć, warto zapoznać się z poniższymi zaleceniami. Specjaliści Centrum ITAKA opracowali 10 przykazań dla rodziców, szczególnie tych, którzy borykają się z trudnymi nastolatkami: 1. Rozmowa. Rozmawiaj ze swoim dzieckiem o jego sprawach, nawet tych, które wydają się błahe z twojego punktu widzenia. 2. Nie ignoruj go. 3. Nie pytaj, jak było dzisiaj w szkole. Zapytaj o konkrety. 4. Uważne słuchanie. Słuchaj uważnie swojego dziecka, ale nie rób mu przesłuchań. 5. Bliskie więzi. Rozmawiaj z dzieckiem o waszych uczuciach. Mów, co czujesz, i pozwól dziecku wyrazić jego uczucia. Nie licz na to, że twoje dziecko wie, że je kochasz - mów mu o tym co jakiś czas. 8. Zainteresowanie. Okazuj zainteresowanie sprawami dziecka, nawet jeśli jesteś zapracowany, i nie próbuj prezentami czy pieniędzmi zrekompensować brak czasu. 6. Przyjazny dom. Spraw, aby twoje dziecko czuło się dobrze i bezpiecznie w waszym domu. 7. Szacunek i uznanie. Twoje dziecko ma prawo do posiadania i wyrażania własnego zdania. Szanuj to prawo. Możliwość współdecydowania jest dla dorastającego dziecka nie tylko nauką odpowiedzialności, ale i poczuciem uznania. Uszanuj jego marzenia. 9. Kochaj. Kochaj dziecko takim, jakim jest. Wspieraj w tym, co robi, i wierz w jego możliwości. Mów mu o tej miłości. 10. Gdy ucieknie z domu. Nie obrażaj się. Zastanów się, jakie mogły być tego powody. Gdy powróci do domu, przyjmij je z troską. Nie okazuj złości i pretensji. Nie zasypuj gradem pytań. Koniecznie powiedz o swoim niepokoju i radości z powrotu. Powiedz, że się martwiłeś i że cieszysz się, że wróciło do domu. Nie wycofuj się z trudnych tematów. Nie zostawiaj spraw na potem. Nie udawaj, że czegoś nie ma.