RZS to choroba reumatyczna o podłożu autoimmunologicznym, czyli takim, w którym organizm, a ściślej, układ immunologiczny człowieka, niszczy własne komórki. Skutkiem choroby jest trwałe kalectwo. Kobiety należą do najbardziej narażonej grupy, RZS dotyka je średnio 2-3 razy częściej niż mężczyzn. Zatrzymanie postępu tej prowadzącej do kalectwa choroby zależy od jej wczesnego wykrycia i rozpoczęcia leczenia. W Polsce średnio RZS wykrywane jest po 3-4 latach od pierwszych objawów, z jakimi pacjent zgłasza się do lekarza pierwszego kontaktu. W krajach skandynawskich czas diagnozy to 6-8 miesięcy, co przy praktycznej dostępności leków prowadzi do niemal całkowitego zatrzymania dalszego postępu choroby i utrzymania pełnosprawności.
Powszechnie uważa się, że choroby reumatyczne dotyczą osób starszych. Jednak pierwsze objawy RZS mogą pojawić się już u dwudziestolatków, a nawet u dzieci i młodzieży, które mogą chorować na młodzieńcze idiopatyczne zapalenie stawów (MIZS), występujące przed 16 r.ż. Jest to młodzieńcza postać RZS.
Objawy najczęściej towarzyszące RZS to poranna sztywność stawów, utrzymująca się przez co najmniej godzinę, ból drobnych stawów dłoni i stóp z towarzyszącym obrzękiem. Dodatkowo pacjenci mają takie objawy ogólne jak gorączka, osłabienie, chudnięcie czy łatwe męczenie. Diagnoza RZS opiera się na wywiadzie dotyczącym objawów, analizie zdjęć rentgenowskich, w których widoczne są nadżerki w kościach tworzących stawy (po pewnym czasie trwania choroby) oraz badaniu krwi pacjenta, w którym ocenia się RF oraz OB i CRP - czyli wskaźniki mówiące jak bardzo nasilona (aktywna) jest choroba.
Leczenie RZS powinno być dostosowane do poziomu agresywności choroby. W przypadku niskiej aktywności choroby stosuje się leki modyfikujące przebieg choroby, tak zwane LMPCh. Z dostępnych obecnie są to: metotreksat, sulfasalazyna, leflunomid, cyklosporyna, d-penicylamina, chlorochina, azatiopryna i inne. Leki modyfikujące przebieg choroby spowalniają postęp uszkodzenia stawów, jednak nie mają bezpośredniego działania przeciwbólowego. Dlatego pacjenci z RZS często przyjmują jednocześnie niesteroidowe leki przeciwzapalne lub leki przeciwbólowe. U części chorych stosuje się steroidy w małych dawkach i możliwie krótkim czasie tak, by nie doprowadzać do licznych działań niepożądanych tej grupy leków. Nieodzownym elementem leczenia RZS jest również rehabilitacja pacjentów, dostosowana do stopnia aktywności choroby.