Pół wieku doświadczenia pisania o katechezie dla katechetów i stawania przed wciąż nowymi wyzwaniami i pytaniami zmieniającej się rzeczywistości społeczno-politycznej. Wiele z tych pytań cały czas pozostaje aktualnych, a wśród nich najważniejsze: jak skutecznie głosić Dobrą Nowinę?
Jubileusz 50-lecia istnienia poznańskiego miesięcznika „Katecheta” był nie tylko okazją do przypomnienia jego dziejów i podsumowania niezaprzeczalnych osiągnięć pisma na polu katechetyki, ale przede wszystkim do postawienia pytań o współczesną rolę i miejsce katechezy oraz katechetów w Polsce. Temu celowi służył zorganizowany w dniach 25-26 września przez redakcję pisma Krajowy Kongres Katechetyczny, przebiegający pod hasłem: „Między tradycją a współczesnością”. Zgromadził on na Wydziale Teologicznym Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu wybitnych katechetyków i metodyków z całego kraju oraz zaproszonych gości z ośrodków naukowych w Leuven, Münsterze czy Wiedniu.
Świadkowie Dobrej Nowiny
Podczas trwania kongresu akcent zdecydowanie położony był na „współczesność”, co niewątpliwie czyniło obrady bardziej dynamicznymi i ciekawymi z punktu widzenia przybyłych katechetów (duchownych i świeckich) oraz ożywiło dyskusję. Podczas sesji panelowych w grupach katecheci podejmowali m.in. takie zagadnienia, związane z praktyką wykonywania swojego zawodu, jak: problem profesjonalizmu i wiarygodności katechety, jego wypalenia zawodowego czy potrzeby inwestowania w siebie.
Także wygłoszone w czasie trwania sesji wykładowych referaty próbowały przybliżyć katechetom problematykę ich powołania i tożsamości, wskazać kierunki ich rozwoju czy też zwrócić uwagę na wyzwania i zagrożenia, jakie dla głosicieli Dobrej Nowiny niesie ze sobą współczesny świat.
– Ewangelizacja w XXI w. jest nie tylko naszym obowiązkiem, ale jest naprawdę możliwa, dlatego że to, co mówi nam Bóg, ratuje życie współczesnemu człowiekowi – przekonywał choćby ks. dr Marek Dziewiecki z Radomia. – Pierwszym warunkiem ewangelizacji jest nasza świadomość, że my jesteśmy ratownikami człowieka, że my nie naszą mocą, ale mocą Bożej prawdy o człowieku i Bożej miłości do człowieka ratujemy ludziom życie. Nie tylko zbawienie wieczne, ale także życie doczesne, aby nie stało się piekłem na ziemi – wyjaśniał katechetom ich powołanie.
O tym, że powołaniem katechety jest przekazywanie w nauczaniu nie tylko wiedzy religijnej, ale także wiary i własnego jej świadectwa, przypomniał podczas Mszy św. odprawionej w poznańskiej katedrze dla uczestników kongresu abp Stanisław Gądecki, wiceprzewodniczący Konferencji Episkopatu Polski. Zresztą rolę świadectwa wiary uwypuklił również główny celebrans liturgii abp Kazimierz Nycz, przewodniczący Komisji Wychowania Katolickiego KEP. – Tym, co stanowi o tożsamości katechezy, jest Eucharystia, [...] ołtarz, do którego prowadzimy, żeby doprowadzić do komunii z Jezusem – mówił.
– Tym, co stanowi o tożsamości katechezy, jest Eucharystia – mówił do uczestników kongresu podczas Mszy św. w poznańskiej katedrze abp Kazimierz Nycz, przewodniczący Komisji Wychowania Katolickiego KEP
Stawiamy na kreatywność
Uczestnicy Krajowego Kongresu Katechetycznego wzięli również udział w koncercie i gali jubileuszowej „Katechety”. Podczas uroczystego wieczoru w Filharmonii Poznańskiej mieli okazję wysłuchać „Czterech pór roku” Antonia Vivaldiego w wykonaniu znakomitego skrzypka Konstantego Andrzeja Kulki i Kwartetu Prima Vista. W tym miejscu także odbyło się wręczenie nagród przyznanych przez redakcję pisma. – „Katecheta” przez pół wieku swojego istnienia kształci kreatywnie, stawia na kreatywność, kreatywnych zachęca do myślenia i działania – zapewnia Aleksandra Bałoniak, zastępca redaktora naczelnego pisma. – A do czego zobowiązuje katechetę postawa kreatywna, wyjaśniają słowa ks. prof. Mariana Finkego, założyciela „Katechety”: „Kreatywność w katechezie domaga się działania twórczego [...] odnosi się ona nie tylko do normalnej sfery myślowej, lecz ma znaczenie w rozwoju całej osobowości, dotyczy postaw i wartościowań oraz dziedziny działania”. Z okazji jubileuszu pisma zdecydowaliśmy się przyznać, po raz pierwszy w jego historii, nagrody „Kreatywni w Myśleniu i Działaniu”. Pragniemy, aby były one wyrazem naszej wdzięczności za trud włożony w tworzenie wspólnego dzieła – „Katechety” i za postawę otwartości na drugiego człowieka, postawę kreatywnego towarzyszenia w wędrówce, jaką jest życie – wyjaśnia Aleksandra Bałoniak.
Pierwszy numer „Katechety” ukazał się nakładem poznańskiej Drukarni i Księgarni Świętego Wojciecha w październiku 1957 r. Celem pisma, łączącego w sobie tematykę teorii katechezy z jej praktycznym zastosowaniem, miało być poszerzanie horyzontów nauczycieli religii, a także zaznajamianie ich ze zdobyczami nauk katechetycznych w innych krajach. Taka była idea jego założyciela i redaktora naczelnego w latach 1957-1986, wybitnego pedagoga i katechetyka ks. prof. dr. hab. Mariana Finkego, kontynuowana w swoim zarysie także obecnie. „Katecheta” wciąż pozostaje jedynym specjalistycznym pismem o tym charakterze, mającym zasięg ogólnopolski.
Laureaci nagrody „Kreatywni w Myśleniu i Działaniu” przyznanej przez miesięcznik „Katecheta”:
o. prof. dr hab. Jan Charytański SJ, nestor polskiej katechezy, wciąż czynny wykładowca na Papieskim Wydziale „Bobolanum”, członek Komisji Katechetycznej Episkopatu Polski i Europejskiej Ekipy Katechetycznej;
Barbara Jabłońska, autorka wielu artykułów katechetycznych, współredaktor podręczników do katechezy;
dr Anna Zellma, ks. dr hab. Radosław Chałupniak i ks. prof. dr hab. Piotr Tomasik, nagrodzeni za liczne artykuły publikowane na łamach „Katechety”;
Centrum Liderów i Wychowawców im. Pedro Arrupe i Stowarzyszenie Pedagogów „Natan” w latach 1998-2007, działające w strukturach „Klanzy”, nagrodzone za wieloletnią współpracę przy redagowaniu pisma;
Zbigniew Barciński, symbol kreatywnego pedagoga, który w latach 1998-2007 opublikował na łamach „Katechety” najwięcej artykułów;
Krystyna Wąsowicz, nagrodzona za 32 lata pracy w „Katechecie” na stanowisku sekretarza redakcji.
Z przesłania kard. Claudio Hummesa, prefekta Kongregacji ds. Duchowieństwa, skierowanego do uczestników Krajowego Kongresu Katechetycznego w Poznaniu:
Od 1957 roku Wasze katolickie czasopismo oddaje się całkowicie katechezie i wychowaniu religijnemu ludzi wierzących w Waszym zacnym kraju, którego chrześcijańskie korzenie są tak głębokie, że żadna burza nie zdoła go osłabić. Maryja, Królowa Polski, niech będzie dla Was zawsze Gwiazdą Poranną dnia Pańskiego! [...]
Doceniamy wielkie zaangażowanie, które Kościół w Polsce podejmował w dziedzinie katechezy i wychowania religijnego, również w czasach mroźnego powiewu reżimu marksistowskiego, i które na pewno uda się podtrzymać w czasach desakralizującego powiewu świeckich ideologii i pobłażania dla relatywizmu współczesnych prądów gnostyckich o zabarwieniu New Age. [...] Moją wdzięczność kieruję ku wszystkim katechetom, którzy z oddaniem głoszą Dobrą Nowinę i rozsiewają miłą woń Chrystusa poprzez zdrową naukę popartą świadectwem każdego dnia. [...]
Drodzy uczestnicy Krajowego Kongresu Katechetycznego!
Kierując do Was wszystkich moją serdeczną myśl i pełne uczucia pozdrowienie Kongregacji ds. Duchowieństwa, wspominam niezapomnianego założyciela i pierwszego redaktora naczelnego miesięcznika „Katecheta” ks. prof. Mariana Finkego. Pozdrawiam Jego Ekscelencję Arcybiskupa Metropolitę Stanisława Gądeckiego, pracowników Drukarni i Księgarni Świętego Wojciecha. „Katecheta”, jako czasopismo naukowe, jest znany w środowisku uniwersyteckim i akademickim w całej Polsce i poza jej granicami i, mimo przejścia przez liczne przeciwności zaistniałe na skutek sytuacji politycznej panującej w kraju, wniósł znaczący wkład w rozwój katechezy.
Watykan, 25 września 2007 r.