Obrady „Duch solidarności w Europie”, które miały miejsce 13–16 września, poświęcone były przede wszystkim solidarności między Kościołami i narodami Europy. Spotkanie było też ważne z naszego, polskiego punktu widzenia. Stało się bowiem okazją do przypomnienia Europie o naszych jubileuszach: 1050. rocznicy utworzenia pierwszego w Polsce biskupstwa i stuleciu odzyskania niepodległości.
Ideały zdolne przemieniać świat
Abp Stanisław Gądecki, przewodniczący polskiego Episkopatu, a jednocześnie wiceprzewodniczący CCEE, który zaprosił biskupów Europy do Poznania właśnie w związku z jubileuszami, zwrócił uwagę na związek losów narodu polskiego z wiarą i Kościołem. – Gdyby siła moralna, jaką stanowi nasza wiara została nagle wyrwana z serca ludzkości, z ludzkością stałoby się to samo, co dzieje się ze statkiem, który zderza się z górą lodową – zauważył abp Gądecki. Przyznał też, że bez ofiarnej działalności Kościoła polskiego nie doszłoby do odzyskania niepodległości.
Z gośćmi z CCEE spotkał się prezydent Andrzej Duda. – Dla nas, Polaków, chrześcijańskie korzenie i całe dziedzictwo wieków nie są hamulcem i przeszkodą w staraniach o dobrobyt i pomyślność. (...) Pragniemy, aby pierwotne chrześcijańskie inspiracje, którymi kierowali się ojcowie założyciele Unii Europejskiej, pozostały podstawą łączącą państwa i narody naszego kontynentu – przekonywał prezydent.
Z kolei obecny podczas sesji inaugurującej obrady premier Mateusz Morawiecki przyznał, że przed stu laty „Polska mogła się odrodzić, bo państwo i tradycja narodu mieszkały przez te trudne dla Polski lata w kaplicach, w kruchtach kościołów, w liturgii”. Nawiązując natomiast do tematyki spotkania biskupów, przywołał definicję solidarności
bł. ks. Jerzego Popiełuszki: „Solidarność to jedność serc, umysłów i rąk zakorzenionych w ideałach, które są zdolne przemieniać świat”. – Tak rozumiana solidarność leży w sercu naszej tożsamości – stwierdził premier.
Proroctwo nadziei dla Europy
– Mamy świadomość, że jeśli Europa straciłaby poczucie solidarności między poszczególnymi osobami, narodami i państwami, zdradziłaby chrześcijańskie przesłanie, a to oznaczałoby zubożenie cywilizacji – mówił przewodniczący CCEE kard. Angelo Bagnasco. Dodał jednak, że nie sposób nie dostrzec dziś trudności, jakie przeżywa cała Europa na wspólnej drodze, w tym osłabienia, a przynajmniej wystawienia na próbę, ducha solidarności ludzkiej i chrześcijańskiej. – Silny indywidualizm kulturowy, zasiewany wszędzie pełnymi garściami, nie jest przypadkowy: jest on specjalnie rozpowszechniany, aby zniszczyć kulturę więzi na każdym poziomie: w rodzinach, w społeczeństwach obywatelskich, we wspólnotach zakonnych. Ludzie czują się coraz bardziej wyizolowani – ubolewał kard. Bagnasco, w tym właśnie upatrując rozmaitych rodzących się obecnie w Europejczykach obaw i lęków.
Jednocześnie przekonywał, że Kościół wierzy w Europę i w jej chrześcijańską kulturę, „wierzy w jej przyszłość i misję, która nie jest natury ekonomicznej, ale duchowej i etycznej”. – Wiara jest naszym darem dla Europy, wiara w Jezusa Chrystusa jest naszym bogactwem. On jest naszą siłą. On jest naszą nadzieją. Ponowne głoszenie Chrystusa uważamy za największy akt miłości wobec naszych narodów i kontynentu – przekonywał kardynał. I podkreślał, że jako biskupi Europy chcą nieść proroctwo nadziei dla całego Starego Kontynentu, iż z Jezusem Chrystusem pomimo wszelkich różnic podążanie wspólną drogą jest możliwe.
Jesteśmy jeszcze solidarni?
– Solidarność w Europie jest, była i będzie! Nasz kontynent powstał jako przestrzeń solidarności między narodami. Ta solidarność płynie z naszej tożsamości chrześcijańskiej – przekonywał arcybiskup większy kijowsko-halicki Światosław Szewczuk, zwierzchnik Ukraińskiego Kościoła Greckokatolickiego. – To właśnie solidarność jest tą siłą, która pozwoliła Ukrainie zmartwychwstać po czasach komunistycznej opresji. To ona zrodziła nowe ukraińskie społeczeństwo, które jest w stanie stawiać czoła rosyjskiemu agresorowi – zaznaczył abp Szewczuk.
– Niestety, w Europie nie ma solidarności. Jest za to wiele pięknych słów i frazesów maskujących drapieżne interesy ekonomiczne i chęć poszerzania wpływów – zauważył z kolei arcybiskup Rygi Zbigniew Stankiewicz. – Dlatego przed nami, ludźmi Kościoła, stoi dziś pytanie, jak odczytać wyzwania świata i jak dać sobie z nimi radę w imię Ewangelii, w jakim języku ją wyrazić, by przede wszystkim trafiła do współczesnego człowieka – stwierdził.
Natomiast kard. Dominik Duka, metropolita Pragi, zauważył, że chociaż nie ma już muru berlińskiego i komunizmu w Europie Środkowo-Wschodniej, to ideologia marksistowska cały czas trwa w mentalności wielu mieszkańców kontynentu.
Bezinteresowność przyciąga
Podczas spotkania biskupów w Poznaniu został również zaprezentowany raport o wolontariacie katolickim w Europie. Wynika z niego, że organizacje religijne stanowią trzeci największy sektor wolontariatu w Europie po organizacjach sportowych i edukacyjnych, a same przekonania religijne mają istotne znaczenie jako motyw do podjęcia wolontariatu. Można szacować, że w wolontariat zaangażowanych jest ponad 100 mln dorosłych mieszkańców Europy, a w Unii Europejskiej dotyczy to 22–23 proc. osób powyżej 15. roku życia. Zresztą to Kościół katolicki odgrywa kluczową rolę w wolontariacie w Europie, gdyż nie ma drugiej takiej instytucji, która wnosiłaby w niego tak szeroki wkład i wspierała najróżniejsze jego formy. Z badań wynika też, że wolontariat jest dobrą platformą spotkania między katolikami i niekatolikami, którzy również angażują się w działania związane z instytucjami kościelnymi.
Podsumowując tę część obrad, wiceprzewodniczący CCEE kard. Vincent Nichols przyznał, że wolontariat jest częścią dobrze funkcjonującego społeczeństwa. – Przywraca on pojęcie bezinteresowności i daru z siebie dla drugiego człowieka. Dzięki niemu odchodzimy też od indywidualizmu i nawiązujemy relacje z innymi, uczymy się bezinteresowności. Wolontariat to ścieżka wiodąca do człowieczeństwa, a przez to do Jezusa Chrystusa – stwierdził kard. Nichols.
-----
Rada Konferencji Episkopatów Europy (CCEE) powstała w 1971 r. Obecnie zrzesza ona wszystkich 33 przewodniczących episkopatów z naszego kontynentu oraz pojedynczych arcybiskupów i biskupów z krajów, w których nie ma konferencji biskupich.
Od 2016 r. funkcję przewodniczącego CCEE pełni kard. Angelo Bagnasco, arcybiskup Genui, a wiceprzewodniczącymi są: kard. Vincent Nichols, arcybiskup Westminsteru, oraz abp Stanisław Gądecki, metropolita poznański.
„Pragniemy wyrazić naszą bliskość wobec Ojca Świętego Franciszka” – napisali biskupi Europy na zakończenie obrad CCEE. Podziękowali papieżowi m.in. za zwołanie na luty przyszłego roku spotkania biskupów nt. pedofilii.
Powiedzieli też, że doświadczenie wiary i służba miłosierdzia są drogą ewangelizowania środowisk nowego ubóstwa. W tym kontekście biskupi piszą o braku poszanowania dla życia, rozbiciu rodzin, narzucaniu kultury gender, ograniczaniu wolności, także tej religijnej, oraz migrantach i uchodźcach. O tych ostatnich napisali: „Nie jesteśmy ekspertami od geopolityki, ale jako Pasterze jesteśmy razem z naszymi wspólnotami w każdych okolicznościach. Podkreślamy wielką złożoność tego zjawiska, ale stwierdzamy za Ojcem Świętym Franciszkiem, że solidarność jest właściwą i niezbywalną drogą stawiania czoła problemom narodowym, międzynarodowym i światowym. Składa się na nią przyjęcie, integracja oraz każda możliwa forma. Kultura indywidualistyczna, która zdaje się przeważać jako «jedyna myśl», prowadzi do wizji «ekonomistycznej», w której solidarność nie ma domu, najsłabszych postrzega się jako ciężar, a imigrantów jako obcych”. JC |