Agata Mróz, jedna z najlepszych polskich siatkarek, poinformowała, że jest poważnie chora. Pomóc może jej tylko przeszczep szpiku kostnego. Spośród około 240 osób czekających obecnie w Polsce na nowy szpik od niespokrewnionego dawcy tylko połowa ma szansę doczekać transplantacji w ciągu roku.
W Polsce mamy pięć rejestrów potencjalnych dawców szpiku kostnego, w których zgłoszonych jest ponad 31 tysięcy osób. Im więcej zarejestrowanych dawców, tym większa nadzieja dla chorych. Szpik do przeszczepu może oddać każdy zdrowy człowiek do 55. roku życia.
Jak zostać dawcą
Jeśli zdecydujesz się na ten wspaniały, bezinteresowny gest, pierwszym krokiem, jaki musisz wykonać, jest wypełnienie deklaracji. Możesz ją dostać w stacjach krwiodawstwa, zakładach opieki zdrowotnej oraz w Internecie (np. www.fundacjauj.pl ). Można też zgłosić chęć zostania dawcą telefonicznie lub listownie.
Po pewnym czasie zostaniesz zaproszony na badania krwi do najbliższego laboratorium, które specjalizuje się w ich wykonywaniu. Odpowiednie testy określą twoje unikalne antygeny zgodności tkankowej HLA. Tylko chory o takich samych jak twoje antygenach będzie mógł zostać biorcą twojego szpiku. Inaczej przeszczep się nie uda.
Z żyły lub z kości
Szpik kostny można pobrać na dwa sposoby. Pierwszy odbywa się w znieczuleniu ogólnym i polega na wielokrotnym nakłuciu kości biodrowej. Metoda jest bezbolesna. Następnego dnia możesz już opuścić szpital. Zabieg nie pozostawia blizn.
Druga metoda jest jeszcze mniej inwazyjna, nie wymaga znieczulenia i polega jedynie na pobraniu krwi obwodowej. Zabieg trwa kilka godzin. Po nakłuciu żyły łokciowej wyprowadzona z niej krew przepuszczona jest przez specjalne urządzenie, zwane separatorem komórkowym. Krew cały czas krąży w obiegu zamkniętym. Urządzenie wyłapuje z niej cenne komórki krwiotwórcze (takie same jak ze szpiku), po czym krew wraca do dawcy przez żyłę łokciową drugiej ręki.
Zabieg pobrania szpiku do przeszczepu jest bezpieczny i nie stanowi żadnego zagrożenia dla zdrowia dawcy. Komórki szpiku ulegają stałej regeneracji, dzięki czemu ubytek szpiku zostaje bardzo szybko wyrównany.
Choroby uniemożliwiające bycie dawcą szpiku:
– poważna choroba układu krążenia
– zaburzenia krzepnięcia krwi
– nawracające omdlenia lub napady drgawkowe
– poważne choroby układów: pokarmowego, oddechowego, krwiotwórczego, immunologicznego, moczowo-płciowego i nerek
– poważne choroby metaboliczne, układowe (np. kolagenozy), skóry (np. łuszczyca) i układu endokrynnego
– cukrzyca
– nowotwory
– choroby zakaźne, np. żółtaczka typu B, C i HIV
– zagrożenie gąbczastym zwyrodnieniem mózgu (TSE)
– kiła
– zaburzenia psychiczne
Adresy niektórych ośrodków prowadzących rejestr dawców szpiku:
Rejestr Niespokrewnionych Dawców Szpiku i Krwi Pępowinowej Instytutu Hematologii i Transfuzjologii
ul. Chocimska 5, 00-957 Warszawa
tel. 022-849-36-51 wew. 234
Krajowy Bank Dawców Szpiku
Instytut Immunologii i Terapii Doświadczalnej
ul. R. Weigla 12, 53-114 Wrocław
tel. 071-791-19-99
Bank Dawców Szpiku Fundacji Urszuli Jaworskiej
ul. Świętosławska 18/20
04-059 Warszawa
tel. 022-870-11-43