I żebym szczęśliwie dojechał do celu...

W średniowieczu wierzono, że kto rankiem spojrzy na wizerunek św. Krzysztofa, tego aż do wieczora nie spotka żadna krzywda. Dlatego chętnie umieszczano jego postać na krzysztoforach – budynkach znajdujących się przy ruchliwych ulicach. Dziś z równym upodobaniem czyni się to w samochodach czy przy kluczykach pojazdów. Nie łudźmy się jednak, że wystarczy spojrzeć na podobiznę świętego czy przykleić na samochód symbol ryby, by zapewnić sobie szczęśliwą i bezpieczną podróż. Bo jak głosi nie do końca żartobliwy wierszyk krążący po Internecie: Kierowco! Św. Krzysztof jeździ z Tobą tylko do 120 km/h. Przy wyższych prędkościach swoje miejsce oddaje św. Piotrowi.

To już tradycja, że „na świętego Krzysztofa” Polacy chętnie święcą swoje samochody i znaczą je symbolem ryby. Ten obrzęd ma jednak o wiele głębsze znaczenie.

– Tu nie chodzi o to, aby parę kropel poświęconej wody spadło na te samochody. Tu chodzi o nas, o każdego z nas (...). O uświadomienie, że nadmierna szybkość, nadużywanie alkoholu, odpowiedzialność na drogach to przede wszystkim problemy natury moralnej – mówił rok temu metropolita katowicki abp Damian Zimoń w stolicy polskiej motoryzacji – Tychach.

Bo chrześcijanin na wzór św. Krzysztofa (gr. Christo-phoros – noszący Chrystusa) ma nieść Chrystusa do ludzi; także – a może przede wszystkim – za kierownicą samochodu.

Boży tragarz
Patron kierowców jest jednym z tych legendarnych świętych, o których niewiele wiemy, większość informacji czerpiąc z podań i legend. Z pewnością był on jednak postacią historyczną. Wiadomo, że pochodził z Azji Mniejszej, prawdopodobnie z prowincji rzymskiej Licji (dziś w Turcji), gdzie poniósł śmierć męczeńską za panowania cesarza Decjusza, ok. 250 roku.

Jedna z legend głosi, że rodzice dali mu na imię Reprobus, czyli Odrażający, a to z powodu jego olbrzymiego wzrostu, wyjątkowej siły i niekształtnej głowy przypominającej psi łeb.

Przez wiele lat służył pogańskim możnym świata doczesnego, a nawet szatanowi, kiedy jednak zetknął się z nauką Jezusa Chrystusa, przyjął chrzest. Pokutując za swój grzeszny żywot, postanowił osiedlić się nad Jor­danem i przenosić przez rzekę pielgrzymów, idących ze wschodu do Ziemi Świętej.

I tu zaczyna się najpiękniejsza część legendy o św. Krzysztofie. W trakcie jednej z przepraw, niosąc na plecach dziecko, na środku Jordanu poczuł ogromny ciężar przekraczający jego siły. Bliski utopienia usłyszał głos: „Jam jest Jezus, twój Zbawiciel. Dźwiga­jąc Mnie, dźwigasz cały świat”. Na pamiątkę tego zda­rzenia Reprobus stał się Krzysztofem.

Inna legenda mówi o niezwykłych okolicznościach jego męczeńskiej śmierci. Podczas jednego z pogromów chrześcijan Krzysztof został pojmany i poddany torturom. Bito go żelaznym prętem i strzelano doń z łuków, jednak strzały miały zatrzymywać się w powietrzu lub odbijać od jego ciała. Kiedy w końcu padł na ziemię z wyczerpania, został ścięty.

Kult św. Krzysztofa rozprzestrzenił się dość szybko – już w V i VI w. był popularnym świętym – a w średniowieczu stał się jednym z grona czternastu wspomożycieli wiernych, czyli szczególnych patronów pomagających nam w potrzebach duszy i ciała.

Jest uważany za opiekuna podróżnych, pielgrzymów, kierowców, przewodników, flisaków, marynarzy, woźniców, żeglarzy, biegaczy i tragarzy. Patron Ameryki i Wilna, a także wszystkich miast położonych nad rzekami. Do jego wstawiennictwa uciekają się również kapelusznicy, farbiarze, introligatorzy, poszukiwacze skarbów, sprzedawcy owoców, ogrodnicy oraz opiekunowie twierdz i fortec. Jest także patronem dobrej śmierci i orędownikiem w śmiertelnych niebezpieczeństwach.

Symbol wiecznie żywy
Ryba od początku chrześcijaństwa stanowi jego uniwersalny znak rozpoznawczy, doskonale odczytywany zarówno w czasach prześladowań pierwszych chrześcijan, jak również i dziś, wśród duchowej pustki ogarniającej społeczeństwa konsumpcyjne. I tak jak kiedyś malowano rybę na kamiennych ścianach rzymskich katakumb, tak teraz z tych samych powodów umieszcza się ją na karoseriach samochodów. To jest manifest wiary.

Bo ichtys (gr. IXQY/ – ryba) symbolizuje Chrystusa. To jeden z najsłynniejszych i najpiękniejszych akrostychów, czyli słów, które można utworzyć biorąc pierwsze litery wyrazów z określonego wyrażenia.
– Ichthys zawiera pierwsze litery greckich słów oznaczających: Jezus Chrystus Boży Syn Zbawiciel. To symbol, w którym zawiera się przepiękne streszczenie naszej wiary i jej symboliczne wyznanie – tłumaczy dominikanin ojciec Jan Góra, pomysłodawca budowy wielkiej Ryby – lednickiej Bramy Trzeciego Tysiąclecia i miejsca corocznych spotkań setek tysięcy młodych ludzi z całej Polski.

Poznański dominikanin przyznaje, że symbol ryby fascynuje i inspiruje go od wielu lat.

– Pamiętam o słowach Ewangelii mówiących, że nie otrzymamy innego znaku jak tylko znak Jonasza proroka. Albowiem jak Jonasz był w brzuchu wielkiej ryby trzy dni i trzy noce, tak i Syn Człowieczy będzie w łonie ziemi trzy dni i trzy noce – mówi ojciec Góra.

W symbolice ryby zawarte jest całe bogactwo chrześcijańskiej duchowości. Nawet u pogan symbolizowała ona płodność, witalność i życie. Żywiołem ryby jest woda. Dla chrześcijan ryba jest znakiem życia wiecznego, znakiem przyjęcia Jezusa Chrystusa przez chrzest z wody. Ale to także jeden z symboli eucharystycznych, dlatego na wielu malowidłach i freskach przedstawiających Ostatnią Wieczerzę ryba umieszczana jest obok chleba i kielicha.

Nade wszystko pozostaje jednak ogólnie rozpoznawalnym symbolem naszej wiary.

– Życie płynie dziś w takim tempie, że potrzebne są pewne skróty. Symbole to znaki, które znaczą więcej, niż mówią na pozór. Tak jak symboliczne przejście przez wielką Rybę jest przejściem przez Chrystusa, z Chrystusem i w Chrystusie – uważa ojciec Góra.

Umieszczając naklejkę z rybą na naszym samochodzie, pamiętajmy, że dokonujemy w ten sposób niezwykle ważnej deklaracji wiary i jednocześnie dajemy sygnał innym uczestnikom ruchu drogowego: tym samochodem kieruje chrześcijanin. Jesteś bezpieczny.