Osoby z niepełnosprawnościami są w większości przypadków w pełni sprawne obywatelsko i mają prawo brać udział w wyborach. Jakie problemy związane z możliwością uczestniczenia w głosowaniu są zgłaszane do Fundacji?
– Największym problemem są niedostosowane architektonicznie miejsca do głosowania. Najpierw należy sprawdzić, czy jest ono dostępne. Istnieje możliwość zmiany miejsca do głosowania. Dużym problemem jest w dalszym ciągu brak tłumacza dla osób głuchych oraz brak informacji co przysługuje wyborcy z niepełnosprawnością.
Aby zapobiec wykluczeniu tej grupy obywateli, Kodeks Wyborczy posiada zapisy o pewnych specjalnych uprawnieniach. Na co można liczyć?
– Osoby z niepełnosprawnościami mogą w czasie wyborów korzystać z takich udogodnień jak: prawo do bezpłatnego transportu do lokalu wyborczego i transportu powrotnego w gminie, w której w dniu wyborów nie funkcjonuje gminny przewóz pasażerski; głosowanie korespondencyjne; głosowanie w wybranym przez siebie lokalu obwodowej komisji wyborczej, w tym w lokalu dostosowanym do potrzeb osób z niepełnosprawnościami; głosowanie przez pełnomocnika; głosowanie z użyciem nakładki na kartę do głosowania sporządzonej w alfabecie Braille’a; korzystanie z pomocy innej osoby w trakcie głosowania w lokalu wyborczym. Dzięki temu każda osoba z niepełnosprawnością ma możliwość oddania głosu.
W niektórych przypadkach trzeba zadbać o swoje prawo wcześniej. Jakie wymogi muszą zostać spełnione, jeśli ktoś głosuje korespondencyjnie lub przez pełnomocnika?
– Dla osób z niepełnosprawnościami, a także wyborców, którzy najpóźniej w dniu wyborów ukończyli 60. rok życia, istnieje możliwość głosowania korespondencyjnego. Dotyczy to jednak wyłącznie głosowania w kraju.
Głosować korespondencyjnie mogą wyborcy posiadający orzeczenie o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności, w tym wyborcy posiadający orzeczenie organu rentowego o: całkowitej niezdolności do pracy, niezdolności do samodzielnej egzystencji, zaliczeniu do I lub II grupy inwalidów, a także osoby o stałej albo długotrwałej niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym, którym przysługuje zasiłek pielęgnacyjny.
Zamiar głosowania korespondencyjnego trzeba zgłosić komisarzowi wyborczemu do 2 października lub do 10 października w przypadku kwarantanny czy izolacji w dniu wyborów. Można zrobić to ustnie, pisemnie, elektronicznie, a także telefonicznie, przy czym ostatnia opcja nie dotyczy sześćdziesięciolatków.
Wniosek powinien zawierać: nazwisko i imię, numer PESEL wyborcy, oznaczenie wyborów, których dotyczy zgłoszenie, adres, na który ma być wysłany pakiet wyborczy, kopię aktualnego orzeczenia o stopniu niepełnosprawności,opcjonalnie wniosek o nakładkę w alfabecie Braille’a na kartę do głosowania.
Kopertę zwrotną odbierze listonosz; można też odnieść ją do placówki Poczty Polskiej, a w dniu głosowania osobiście do obwodowej komisji wyborczej.
A jak wspieracie tych wyborców?
– Wkrótce startujemy z kampanią, która ma ich zachęcić do głosowania. Niepełnosprawność nie wyklucza decyzyjności. Mamy nadzieję, że wszyscy pójdziemy na wybory, wiedząc, że nasz głos ma moc.
---
Agnieszka Harasim
Specjalistka ds. niepełnosprawności
Kompleksowego Centrum
Poradniczego w Fundacji Avalon