Życie i dzieło Karola Wojtyły - Jana Pawła II

 

Karol Wojtyła urodził się 18 maja 1920 r. w Wadowicach. Był drugim synem Karola Wojtyły i Emilii z Kaczorowskich. Miał brata Edmunda – lekarza, który zaraził się szkarlatyną od pacjentki i zmarł w 1932 r., w wieku 26 lat – oraz siostrę Olgę, zmarłą w 1914 r., zaraz po urodzeniu.

...wywodzi się z Czańca niedaleko Kęt, skąd dziadek, Maciej Wojtyła, przeprowadził się do Lipnika. Tam zmarł i tam też urodził się ojciec przyszłego papieża. Natomiast matka pochodziła z Białej – obecnie część Bielska-Białej – skąd jej rodzina przeprowadziła się do Krakowa.

Wojtyłowie mieszkali w Wadowicach pod adresem: Rynek 2 m. 4, w domu, którego właścicielem był Chaim Bałamuth. Wiedli skromne życie, a jedynym źródłem dochodów była pensja ojca, emerytowanego porucznika Cesarsko-Królewskiej Armii monarchii austro-węgierskiej, urzędnika wojskowego w kancelarii Powiatowej Komendy Uzupełnień.

Karola ochrzczono w kościele parafialnym 20 czerwca 1920 r., a rodzicami chrzestnymi byli Józef Kuczmierczyk i Maria Wiadrowska, czyli szwagier i siostra Emilii Wojtyły. Nadano mu imiona Karol Józef na cześć Karola Habsburga, ostatniego cesarza Austrii i ostatniego koronowanego króla Węgier, oraz cesarza Franciszka Józefa.

 

...gdy 13 kwietnia 1929 r. stracił matkę, która zmarła w wieku 45 lat. Od wczesnych lat był głęboko religijny: został ministrantem, potem prezesem koła ministrantów, a w 1935 r. przyjęto go na sodalisa mariańskiego; po roku został prezesem Sodalicji Mariańskiej uczniów.

Po ukończeniu szkoły powszechnej Karol uczęszczał do Państwowego Gimnazjum Męskiego im. Marcina Wadowity. Pasjonował się teatrem, brał udział w przedstawieniach szkolnego Kółka Teatralnego i zastanawiał się nad karierą aktorską. Ale interesowała go również literatura, a także sport: grał w piłkę nożną i ping-ponga, jeździł na nartach, a u boku ojca odbywał wycieczki krajoznawcze. 14 maja 1938 r. zdał egzamin dojrzałości nowego typu klasycznego i rozpoczął studia polonistyczne na Uniwersytecie Jagiellońskim. Przeprowadzili się wówczas, wraz z ojcem, do Krakowa i zamieszkali w domu rodzinnym matki przy ul. Tynieckiej 10.

 

...zmusiła go do przerwania studiów. Aby uchronić się przed wywozem na roboty przymusowe do Niemiec, przez rok pracował jako robotnik w kamieniołomach na Zakrzówku, a potem w fabryce sody „Solvay” w Borku Fałęckim.

W lutym 1940 r. poznał Jana Tyranowskiego i zaczął uczestniczyć w organizowanych przez niego spotkaniach koła wiedzy religijnej. Pod jego wpływem dojrzewał duchowo do kapłaństwa oraz zgłębiał pisma św. Jana od Krzyża. Rozwijał także inne zainteresowania, m.in. uczestnicząc od 1941 r. w Teatrze Słowa Mieczysława Kotlarczyka – nazwanym później Teatrem Rapsodycznym – oraz tworząc własną poezję, m.in. poemat metafizyczny Pieśń o Bogu ukrytym.

18 lutego 1941 r. zmarł jego ojciec. Spoczywa w grobowcu rodzinnym na cmentarzu Rakowickim. W październiku 1942 r. Wojtyła rozpoczął studia na Wydziale Teologicznym UJ, jako kleryk konspiracyjnego Książęco-Metropolitarnego Seminarium Duchownego w Krakowie. 29 lutego 1944 r., wracając po podwójnej zmianie z pracy, został potrącony przez niemiecki samochód ciężarowy.

 

...w ramach seminarium teologii dogmatycznej napisał pracę magisterską na temat: „Analiza wiary wg św. Jana od Krzyża. Wiara jako środek do zjednoczenia duszy z Bogiem”. Zamierzał przejść z seminarium duchownego do zakonu karmelitów bosych, jednak kard. Adam Sapieha nie wyraził na to zgody. 1 listopada 1946 r. Karol Wojtyła przyjął z jego rąk święcenia kapłańskie i wkrótce został skierowany na studia do Rzymu na dominikańskim Papieskim Uniwersytecie Świętego Tomasza z Akwinu – „Angelicum”. Ich owocem był egzamin doktorski napisany na podstawie rozprawy, która powstała pod kierunkiem Reginalda Garrigou-Lagrange'a OP: „Zagadnienie wiary w dziełach św. Jana od Krzyża”. Ks. Wojtyła nie miał wówczas środków na wydanie rozprawy drukiem, toteż doktorat został mu przyznany dopiero po powrocie do Polski; promocja odbyła się 16 grudnia 1948 r.

Był już wtedy wikarym w Niegowici k. Gdowa, skąd po siedmiu miesiącach został przeniesiony do parafii św. Floriana w Krakowie. 12 grudnia 1953 r. przedstawił na Wydziale Teologicznym UJ rozprawę habilitacyjną: Ocena możliwości oparcia etyki chrześcijańskiej na założeniach systemu Maksa Schelera, jednak ministerstwo oświaty odmówiło jej uznania. Podjął wykłady z etyki społecznej w krakowskim seminarium duchownym oraz na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim. Prowadził również wykłady z teologii moralnej i etyki małżeńskiej.

 

...Pius XII nadał mu godność biskupa Ombrii i krakowskiego biskupa pomocniczego. Konsekracja odbyła się 28 września 1958 r. w katedrze na Wawelu, a hasłem przewodnim jego posługiwania stały się słowa maryjnego zawierzenia: Totus Tuus – Cały Twój. Kilka lat później został krajowym duszpasterzem środowisk twórczych i inteligencji. Niebawem opublikował dzieła Miłość i odpowiedzialność oraz Osoba i czyn.

Jako uczestnik Soboru Watykańskiego II, bp Wojtyła zaangażował się w przygotowanie uchwał soborowych, a potem w ich realizację. Wkrótce został członkiem Rady Generalnej Sekretariatu Synodu oraz członkiem kilku rzymskich kongregacji. Kapelusz kardynalski przyjął 29 czerwca 1967 r. z rąk Pawła VI, razem z kościołem tytularnym św. Cezarego – męczennika na Palatynie.

Ściśle współpracował z kard. Stefanem Wyszyńskim, prymasem Polski. Został przewodniczącym Rady Naukowej Episkopatu Polski; był również członkiem Papieskiej Komisji ds. Małżeństwa i Rodziny oraz konsultorem Rady ds. Apostolstwa Świeckich. W okresie Wielkiego Postu 1976 r., na zaproszenie Pawła VI wygłosił w Watykanie rekolekcje, opublikowane później w książce Znak sprzeciwu. Odbył liczne podróże do: USA, Kanady, na Bliski Wschód, do Afryki, Australii, Nowej Zelandii, Austrii i Niemiec. Przez cały ten czas publikował utwory literackie, dramaty i poezje, ukrywając się pod pseudonimami: Andrzej Jawień, Stanisław Andrzej Gruda i Piotr Jasień. Dzieła, które wówczas ukazały się drukiem, to: Hiob, Jeremiasz; Brat naszego Boga, Pieśń o blasku wody, Myśl jest przestrzenią dziwną, Rozważania o śmierci, Kamieniołom, Myśląc ojczyzna, Przed sklepem jubilera.

 

...objawił się całemu światu jako charyzmatyczny duszpasterz i znakomity kaznodzieja, niestrudzony pielgrzym o niezwykłym darze nawiązywania kontaktów z ludźmi – a zwłaszcza z młodzieżą – poliglota, człowiek wysportowany, umiejętnie korzystający z mediów, a nade wszystko kapłan wielkiej modlitwy. Zdołał umiędzynarodowić skład Kolegium Kardynalskiego, mianując na 9 konsystorzach 231 kardynałów. W 1984 r. – na mocy porozumienia z rządem włoskim – zastąpił traktaty laterańskie konkordatem. W 1989 r. Stolica Apostolska wznowiła stosunki dyplomatyczne z Polską, potem ustanowiono nowe struktury organizacyjne polskiego Kościoła, a 28 lipca 1993 r. został zawarty konkordat.

Odbył 104 podróże apostolskie poza Włochy, odwiedzając 135 krajów, w tym ośmiokrotnie Polskę, a siedmiokrotnie USA oraz Francję; po Włoszech podróżował 142 razy. W 2000 r. odbył historyczną pielgrzymkę do Ziemi Świętej. Licząc, przebył 1.650.900 km, co odpowiada trzydziestokrotnemu okrążeniu Ziemi. Wiele podróży apostolskich miało niebagatelne znaczenie dla losów państw, które odwiedzał. Razem z prezydentem USA Ronaldem Reaganem, był głównym strategiem przemian polityczno-ustrojowych w Europie Środkowo-Wschodniej, także w Polsce. Dzięki temu upadł komunizm, a państwa z sowieckiej strefy wpływów wybiły się na niepodległość.

 

...przyjmował na audiencjach przywódców państw i narodów, a z wiernymi spotykał się na ponad tysiącu audiencji generalnych. W czasie jednej z nich, 13 maja 1981 r., został ciężko raniony na placu św. Piotra przez tureckiego zamachowca Mehmeda Ali Agcę. Po operacji i kilkutygodniowej rehabilitacji opuścił klinikę Gemelli, jednak do pełni zdrowia nigdy już nie powrócił. Odwiedził Ali Agcę w więzieniu, a w rocznicę zamachu udał się do portugalskiej Fatimy, aby podziękować Matce Bożej za ocalenie życia. W 1984 r. poświęcił Niepokalanemu Sercu Maryi Rosję, realizując Maryjną prośbę przekazaną podczas objawień fatimskich. Natomiast w 2002 r. w Krakowie-Łagiewnikach poświęcił świat Miłosierdziu Bożemu.

 

...ogłaszał orędzia na: Światowy Dzień Pokoju, Dzień Środków Społecznego Przekazu, Światowy Dzień Modlitw o Powołania, Światowy Dzień Młodzieży, który sam zainicjował, Światowy Dzień Misyjny i Światowy Dzień Migranta. W 1992 r. ustanowił Światowy Dzień Chorego.

Ogłosił czternaście encyklik. Trzy miały charakter trynitarny: Redemptor hominis (1979), Dives in misericordia (1980) i Dominum et Vivificantem (1986), a pozostałe to: Laborem exercens (1981), Slavorum Apostoli (1985), Redemptoris Mater (1987), Sollicitudo rei socialis (1987), Redemptoris missio (1990), Centesimus annus (1991), Veritatis splendor (1993), Evangelium vitae (1995), Ut unum sint  (1995), Fides et ratio (1998), Ecclesia de Eucharistia (2003). Wydał również 15 adhortacji, 11 konstytucji i 42 listy apostolskie, W 1983 r. wprowadził nowy Kodeks Prawa Kanonicznego, a w 1992 r. Katechizm Kościoła Katolickiego. Prawdziwymi bestsellerami stały się papieskie książki: Przekroczyć próg nadziei”, Dar i tajemnica, Pamięć i tożsamość oraz poemat Tryptyk rzymski.

Jan Paweł II zrehabilitował Galileusza, ogłosił Rok Święty Odkupienia (1983), upamiętniając 1950. rocznicę śmierci Chrystusa, a potem Wielki Jubileusz Roku 2000. Ogłosił także Rok Różańca, a modlitwę różańcową poszerzył o tajemnice światła. Wiele troski poświęcił budowaniu podstaw pod jedność Kościoła z innymi wyznaniami chrześcijańskimi oraz dialogowi z innymi religiami. W 1986 r. złożył wizytę w rzymskiej Synagodze Większej (13 kwietnia), a także zwołał spotkanie modlitewne przedstawicieli najważniejszych religii świata w Asyżu (27 października).

 

...broniąc życia od poczęcia do naturalnej śmierci. Występował zarówno przeciw tzw. teologii wyzwolenia, jak i nurtom ultrakonserwatywnym. Jako niestrudzony promotor świętości beatyfikował i kanonizował rekordową liczbę sług Bożych (1322) i błogosławionych (476).

Odznaczony przez prezydenta RP Orderem Orła Białego, został uhonorowany przez wiele uczelni wyższych godnością doktora honoris causa, przez dzieci – Orderem Uśmiechu, a przez Rzym i liczne miasta polskie – honorowym obywatelstwem.

 

...zmagał się z chorobą Parkinsona. Zmarł 2 kwietnia 2005 r. o godz. 21:37, w wigilię święta Miłosierdzia Bożego. 8 kwietnia spoczął w Grotach Watykańskich Bazyliki św. Piotra, a już 3 maja jego następca, Benedykt XVI, zezwolił na rozpoczęcie procesu beatyfikacyjnego, co nastąpiło 28 czerwca. Fazę diecezjalną procesu zakończono 2 kwietnia 2007 r. i akta zostały przekazane Kongregacji Spraw Kanonizacyjnych. 19 kwietnia 2009 r. Benedykt XVI podpisał dekret o heroiczności cnót Jana Pawła II.

14 stycznia 2011 r. Ojciec Święty zgodził się na promulgację, czyli ogłoszenie dekretu uznającego niewytłumaczalny z medycznego punktu widzenia cud wyzdrowienia francuskiej zakonnicy Marie Simon-Pierre z zaawansowanej choroby Parkinsona. Jednocześnie wyznaczono datę beatyfikacji na 1 maja. Teraz pozostaje nam już oczekiwanie na kanonizację, która może nastąpić niebawem, o czym zapewnia kard. Angelo Amato, prefekt Kongregacji Spraw Kanonizacyjnych.