"W owym czasie wyszło rozporządzenie cezara Augusta, żeby przeprowadzić spis ludności w całym świecie. Pierwszy ten spis odbył się wówczas, gdy wielkorządcą Syrii był Kwiryniusz" (Łk 2, 1-2)
Tak brzmi początek Ewangelii czytanej w noc Bożego Narodzenia. Pieter Brueghel Starszy na płótnie z 1566 r., przechowywanym w Muzeum Sztuk Pięknych w Brukseli, przedstawił wielki tłum handlarzy, wieśniaków, żebraków przybyłych do zasypanego śniegiem Betlejem, żeby zarejestrować się wedlug miejsca pochodzenia, co było praktyką potwierdzoną w rzymskim Egipcie, chociaż dominującym zwyczajem był spis w oparciu o miejsce zamieszkania.
Operacją spisu miał zarządzać gubernator Syrii, Publiusz Sulpicjusz Kwiryniusz, który wedle rzymskiego historyka Tacyta ("Roczniki") urodził się w Lanuvio, jednej z rzymskich twierdz. Inny dokument, "Monumentum Ancyranum", testament polityczny, który cesarz August kazał wyryć na poświęconej mu świątyni w Ancyrze (obecnie Ankara) głosi, że w 12 r. przed Chr. Kwiryniusz został nawet konsulem.
Ten spis, który pozwoliłby nam skojarzyć narodzenie Jezusa z konkretną datą, niesie jednak poważną trudność. Jedyny udokumentowany spis przeprowadzony przez Kwiryniusza w Palestynie odbył się w latach 6-7 n.e., kiedy Jezus powinien mieć co najmniej dwanaście lat. Jak wiadomo, Jezus urodził się za Heroda Wielkiego, który umarł w 4 r. przed Chr. Dlatego przyjmuje się, że data urodzenia Chrystusa wypada około 6 r. p. n. e.
A spis Kwiryniusza, o którym mówi Łukasz? Proponowane są dwa rozwiązania tego problemu. Dla jednych Ewangelista, który przecież w innych sytuacjach wykazywał wierność faktom historycznym albo pomylił daty, albo chciał powiązać narodzenie Chrystusa z ważnym wydarzeniem spisu, by umieścić Jezusa na tle cesarstwa rzymskiego, potwierdzając w ten sposób uniwersalne znaczenie Jego przyjścia na świat. Byłaby to zatem relektura teologiczna, która nie przywiązuje wagi do rygorystycznego przestrzegania danych historiograficznych. Jest jednak i druga teza, podtrzymywana przez innych badaczy podkreślających tę szczególną uwagę Łukasza, iż był to "pierwszy spis" Kwiryniusza. August bowiem planował ponoć globalny spis, który miał objąć całe cesarstwo.
W 7-6 roku przed Chr. plan ten miał być realizowany także w królestwie Heroda; miał to być spis o charakterze raczej administracyjnym niż fiskalnym (jako że Herod był rex socius et amicus Augusta), połączony z przysięgą wierności cesarzowi i przeprowadzany w oparciu o zasadę przynależności plemiennej a nie miejsca zamieszkania, a to z powodu poszanowania tradycji lokalnej. Nadzorować go miał właśnie Kwiryniusz, który w tym czasie sprawował władzę w Syrii w zastępstwie ówczesnego gubernatora, Sancjusza Saturniana, zaangażowanego wówczas w ciężką wojnę z Armeńczykami.
Kiedy Kwiryniusz objął pełną władzę w Syrii, od której zależała Palestyna, zarządził drugi spis, ten lepiej znany i udokumentowany z 6-7 r. po Chr. Pewne jest, że ponad tymi kwestiami historycznymi Łukasz widzi w narodzeniu Jezusa wydarzenie o wymiarze uniwersalnym wywierające wpływ na całe dzieje ludzkości.
Jubileusz - słowo to pochodzi od hebrajskiego jobel, baraniego rogu stosowanego w liturgii, przeznaczonego, tak jak i kozi róg shofar, do obwieszczania początku pięćdziesiątego roku przypadającego po siedmiu siedmioletnich cyklach. W owym roku niewolnicy byli uwalniani, długi darowane, ziemia wracała do prawowitych właścicieli: był to powszechnie praktykowany sposób powrotu do społeczeństwa na zasadach równości i sprawiedliwości.
Przysięga - tym oficjalnym aktem angażowano samego Boga w świadczenie o jakimś wydarzeniu. Dlatego, jeśli była fałszywa, popełniano, oprócz wykroczenia w relacjach społecznych, także świętokradztwo. Stąd zrozumiałe jest znaczenie zarówno ósmego przykazania Dekalogu, jak i kazania Jezusa w Mt 5, 33-37.
"W owym czasie wyszło rozporządzenie cezara Augusta, żeby przeprowadzić spis ludności w całym świecie. Pierwszy ten spis odbył się wówczas, gdy wielkorządcą Syrii był Kwiryniusz" (Łk 2, 1-2)
Tak brzmi początek Ewangelii czytanej w noc Bożego Narodzenia. Pieter Brueghel Starszy na płótnie z 1566 r., przechowywanym w Muzeum Sztuk Pięknych w Brukseli, przedstawił wielki tłum handlarzy, wieśniaków, żebraków przybyłych do zasypanego śniegiem Betlejem, żeby zarejestrować się wedlug miejsca pochodzenia, co było praktyką potwierdzoną w rzymskim Egipcie, chociaż dominującym zwyczajem był spis w oparciu o miejsce zamieszkania.
Operacją spisu miał zarządzać gubernator Syrii, Publiusz Sulpicjusz Kwiryniusz, który wedle rzymskiego historyka Tacyta ("Roczniki") urodził się w Lanuvio, jednej z rzymskich twierdz. Inny dokument, "Monumentum Ancyranum", testament polityczny, który cesarz August kazał wyryć na poświęconej mu świątyni w Ancyrze (obecnie Ankara) głosi, że w 12 r. przed Chr. Kwiryniusz został nawet konsulem.
Ten spis, który pozwoliłby nam skojarzyć narodzenie Jezusa z konkretną datą, niesie jednak poważną trudność. Jedyny udokumentowany spis przeprowadzony przez Kwiryniusza w Palestynie odbył się w latach 6-7 n.e., kiedy Jezus powinien mieć co najmniej dwanaście lat. Jak wiadomo, Jezus urodził się za Heroda Wielkiego, który umarł w 4 r. przed Chr. Dlatego przyjmuje się, że data urodzenia Chrystusa wypada około 6 r. p. n. e.
A spis Kwiryniusza, o którym mówi Łukasz? Proponowane są dwa rozwiązania tego problemu. Dla jednych Ewangelista, który przecież w innych sytuacjach wykazywał wierność faktom historycznym albo pomylił daty, albo chciał powiązać narodzenie Chrystusa z ważnym wydarzeniem spisu, by umieścić Jezusa na tle cesarstwa rzymskiego, potwierdzając w ten sposób uniwersalne znaczenie Jego przyjścia na świat. Byłaby to zatem relektura teologiczna, która nie przywiązuje wagi do rygorystycznego przestrzegania danych historiograficznych. Jest jednak i druga teza, podtrzymywana przez innych badaczy podkreślających tę szczególną uwagę Łukasza, iż był to "pierwszy spis" Kwiryniusza. August bowiem planował ponoć globalny spis, który miał objąć całe cesarstwo.
W 7-6 roku przed Chr. plan ten miał być realizowany także w królestwie Heroda; miał to być spis o charakterze raczej administracyjnym niż fiskalnym (jako że Herod był rex socius et amicus Augusta), połączony z przysięgą wierności cesarzowi i przeprowadzany w oparciu o zasadę przynależności plemiennej a nie miejsca zamieszkania, a to z powodu poszanowania tradycji lokalnej. Nadzorować go miał właśnie Kwiryniusz, który w tym czasie sprawował władzę w Syrii w zastępstwie ówczesnego gubernatora, Sancjusza Saturniana, zaangażowanego wówczas w ciężką wojnę z Armeńczykami.
Kiedy Kwiryniusz objął pełną władzę w Syrii, od której zależała Palestyna, zarządził drugi spis, ten lepiej znany i udokumentowany z 6-7 r. po Chr. Pewne jest, że ponad tymi kwestiami historycznymi Łukasz widzi w narodzeniu Jezusa wydarzenie o wymiarze uniwersalnym wywierające wpływ na całe dzieje ludzkości.
Jubileusz - słowo to pochodzi od hebrajskiego jobel, baraniego rogu stosowanego w liturgii, przeznaczonego, tak jak i kozi róg shofar, do obwieszczania początku pięćdziesiątego roku przypadającego po siedmiu siedmioletnich cyklach. W owym roku niewolnicy byli uwalniani, długi darowane, ziemia wracała do prawowitych właścicieli: był to powszechnie praktykowany sposób powrotu do społeczeństwa na zasadach równości i sprawiedliwości.
Przysięga - tym oficjalnym aktem angażowano samego Boga w świadczenie o jakimś wydarzeniu. Dlatego, jeśli była fałszywa, popełniano, oprócz wykroczenia w relacjach społecznych, także świętokradztwo. Stąd zrozumiałe jest znaczenie zarówno ósmego przykazania Dekalogu, jak i kazania Jezusa w Mt 5, 33-37.