Słowniczek pojęć etycznych - Cnota w etyce - początki pojęcia

Pojęcie cnoty wywodzi się z greckiego słowa arete. Było ono drugim, a zarazem pokrewnym dla agathos terminem wartościującym w starożytnej etyce. Arete to tyle co sprawność, zdolność do wykonywania czegoś, pewien obiektywnie przysługujący człowiekowi przymiot. Odnosi się zarówno do ciała, jak i umysłu człowieka i nie tylko. Na przykład w "Iliadzie" (XXIII, 276 i 374) mówi się o arete w odniesieniu do chyżości koni, a w "Odysei" Penelopa mówi o swoich aretai jako urodzie i fizycznej atrakcyjności. Wynika z tego, że pierwotnie arete oznaczało doskonałość dowolnego rodzaju. Jedność tego, tak złożonego terminu zasadzała się na pojęciu tego, co umożliwia człowiekowi wypełnianie jego roli. Przy czym termin ten, podobnie jak cały ówczesny słownik pojęć wartościujących, nie odnosił się do ludzi prostych. Nawet w znaczeniu zwyczajnej sprawności fizycznej wykazywanej podczas igrzysk arete była przymiotem przysługującym wyłącznie arystokracji (stanowiła jedną z cech ułatwiających utrzymanie przewagi nad ludem). Wynikało to z przeświadczenia, że ci, którzy nie mają swojego miejsca w hierarchii społecznej, nie mają go również w systemie moralnym. Sprowadzeni są do roli bardziej przedmiotów niż osób, co było tym bardziej zrozumiałe, że starożytni Grecy nie znali jeszcze pojęcia osoby.
Arete została zatem ściśle związana z funkcją czy rolą, jaką wypełnia dany człowiek. I tak arete króla - to umiejętność kierowania, dla wojownika - to męstwo, a dla żony - wierność. Grecy było przekonani, że jednostka może być nazwana agathos, jeśli posiada arete przysługującej jej specyficznej i określonej funkcji.