Wraz ze zbliżającym się okresem wakacji rośnie zainteresowanie tematyką urlopową. Warto więc przypomnieć najistotniejsze zagadnienia dotyczące urlopów wypoczynkowych.
Zgodnie z przepisami kodeksu pracy pracownikowi przysługuje prawo do corocznego, nieprzerwanego, płatnego urlopu wypoczynkowego. Celem urlopu jest zapewnienie pracownikowi wypoczynku, dlatego nie może on się zrzec tego prawa, przenieść na inną osobę lub żądać ekwiwalentu pieniężnego. Niewykorzystanie przez pracownika urlopu wypoczynkowego w danym roku kalendarzowym lub w pierwszym kwartale roku następnego nie powoduje utraty prawa do tego urlopu. Jednak prawo to przedawnia się z upływem 3 lat, licząc od końca roku, w którym urlop powinien być wykorzystany. Nieudzielenie pracownikowi urlopu w roku kalendarzowym, w którym on przysługuje, jest wykroczeniem pracodawcy przeciwko prawom pracownika.
Pracownik nabywa prawo do pierwszego urlopu z upływem 6 miesięcy pracy. Wymiar tego urlopu wynosi połowę wymiaru urlopu przysługującego po przepracowaniu roku pracy. Do okresu pracy wlicza się okres pobierania zasiłku chorobowego, macierzyńskiego, a także urlop szkoleniowy. Okres pracy wymagany do nabycia prawa do urlopu wypoczynkowego może obejmować pracę u jednego lub u wielu pracodawców. Okres pracy liczy się od dnia nawiązania stosunku pracy (określonego w umowie) do dnia zakończenia stosunku pracy. Po upływie roku pracy pracownik nabywa prawo do urlopu w pełnym wymiarze. Jeżeli pracownik wykorzystał po 6 miesiącach pracy należny mu urlop, to po roku pracy przysługuje mu druga połowa tego urlopu.
Wymiar urlopu wypoczynkowego uzależniony jest od ogólnego stażu pracy, do którego wlicza się okresy ukończonej przez pracownika nauki. Po roku pracy wymiar urlopu wynosi 18 dni roboczych, po 6 latach pracy wymiar urlopu wynosi 20 dni roboczych, a po 10 latach pracy wymiar urlopu wynosi 26 dni roboczych. Za dni robocze uważa się wszystkie dni, z wyjątkiem niedziel oraz świąt. Na równi ze świętami do urlopu nie wlicza się dni dodatkowo wolnych od pracy (wolne soboty lub inne dni przewidziane przez pracodawcę w regulaminie pracy).
Pracownik młodociany uzyskuje prawo do pierwszego urlopu z upływem 6 miesięcy. Wymiar tego urlopu wynosi 12 dni roboczych, a po przepracowaniu roku - 26 dni roboczych.
Zwiększony wymiar urlopu przewidują przepisy szczególne dla niepełnosprawnych, inwalidów wojennych i kombatantów (dodatkowo 10 dni roboczych w danym roku kalendarzowym) oraz dla niektórych grup pracowników, na przykład dla nauczycieli, pracowników naukowych, sędziów, prokuratorów.
Pracownikom pracującym w niepełnym wymiarze czasu pracy wlicza się do wymiaru urlopu wszystkie dni robocze bez względu na indywidualny rozkład i wymiar pracy. Oznacza to, że osobie pracującej na przykład na pół etatu przysługuje tyle samo dni urlopu co osobie pracującej na cały etat, jeżeli ich staż pracy jest równy.