Logo Przewdonik Katolicki

Nowoczesne pismo z tradycją

ks. Wojciech Nowicki
fot. J.Tomaszewski/PK

Właśnie mija 120 lat od chwili, gdy ukazał się pierwszy numer „Przewodnika”. Choć na przestrzeni ostatnich 60 lat kilkakrotnie zmieniał swą szatę graficzną, pozostaje wierny tradycji pisma katolickiego dla rodzin.

„Przewodnik Katolicki” został reaktywowany po II wojnie światowej dopiero w 1956 r. Pierwszy numer ukazał się 8 grudnia w nakładzie 55 tys. egzemplarzy i liczył 16 stron. Na okładce zamieszczono herb prymasowski i słowa kard. Stefana Wyszyńskiego, który z radością przyjął wiadomość o wznowieniu tygodnika. Za cel postawiono sobie kontynuację przerwanej wybuchem wojny tradycji. W nocie od wydawcy czytamy: „«Przewodnik Katolicki» cieszył się przez cały czas swej działalności niezwykłym uznaniem i poczytnością. Prostolinijny, wyraźny program pisma, dobrany zespół pracowników redakcji, wysoki poziom graficzny pisma, bezpośredni, szczery stosunek do czytelnika były niewątpliwie podstawą jego zasług i wielkiej popularności tak w kraju, jak i na wychodźstwie. Wysyłając w świat pierwszy po wojnie numer «Przewodnika Katolickiego» pragniemy nawiązać do tej pięknej tradycji i prosimy naszych czytelników o zaufanie i współpracę. Pójdziemy w naszej drodze za wskazaną nam przez Założyciela myślą, dając polskiej rodzinie czystą strawę Chrystusowej ewangelii, utwierdzając ją w ufności i wierze i pobudzając do czynów płynących z miłości Boga i człowieka”. Pragnieniem abp. Floriana Stablewskiego było wydawanie pisma, „które by w przystępny dla wszystkich sposób utwierdzało prawdy Boże, zapoznawało z objawami życia Kościoła oraz ze sposobami walki, jego obrony w tych czasach wielkich niepokojów i niebezpieczeństwa dla wiary, równocześnie zaś niosło rozrywkę i przyjemność po pracy”. W 1975 r. abp Antoni Baraniak zauważył, że „słowa te […] nie straciły na aktualności. Droga rozwoju, ukazana «Przewodnikowi Katolickiemu» przez Abpa Stablewskiego nie doznała zasadniczych zmian. Kierunek jej pozostał ten sam, choć nieco inne pojawiły się dziedziny, przez które ta droga wiedzie”.
 
Profil rodzinny
Pierwsze numery wznowionego tygodnika zawierały podtytuł: „Ilustrowany tygodnik dla rodzin katolickich”. Ten rodzinny profil był konsekwentnie podkreślany. W 1985 r. napisano: „Chcemy być pismem dla rodzin, bo w odrodzeniu rodziny dostrzegamy perspektywy dla życia Ojczyzny. Chcemy być wrażliwi na wszystko, co ludzkie i polskie. W tych sprawach pragniemy się dzielić myślami, które mają swe ostateczne inspirujące źródło w mądrości Krzyża”. Dziesięć lat później ówczesny redaktor naczelny ks. Marek Jędraszewski napisał, że tygodnik dalej „stara się pogłębiać u Czytelników miłość do Kościoła katolickiego oraz swoistą dumę wypływającą z przynależności do niego. Swoją rzetelnością i nachyleniem się w duchu chrześcijańskiej wiary nad problemami człowieka pragnie jednocześnie pokazać, jak bardzo wszelkie oskarżenia pod adresem Kościoła i wszystkie próby zagłuszania jego głosu mijają się – delikatnie mówiąc – z prawdą, jak bardzo są krzywdzące i jak dalece odbiegają od właściwie pojętej tolerancji”. W 2005 r., z okazji 110. rocznicy powstania tygodnika, ks. Waldemar Hanas jako redaktor naczelny pisma stwierdził, że „choć minęło tyle lat i «Przewodnik» zmienił swoje oblicze, jest wierny tym fundamentalnym postanowieniom. Nadal przekazuje naukę Kościoła, ewangelizuje, radzi, wychowuje i czasem bawi”. Wszelkie unowocześnienia tłumaczono pragnieniem, „aby tygodnik dorównywał wymaganiom dzisiejszych czasów, a jednocześnie służył temu, co najcenniejsze, czyli życiu duchowemu każdego człowieka”. Charakter konfesyjno-społeczny tłumaczono tym, że trzeba dać „czytelnikowi pewien ogląd na sprawy świeckie z punktu widzenia człowieka wiary i z punktu widzenia nauki Kościoła”.
Objaśnianiu nauki Kościoła oraz zasad jego funkcjonowania towarzyszyła tematyka dotycząca rodziny, małżeństwa, wychowania. Poruszane były również kwestie społeczne, takie jak alkoholizm, nikotynizm czy narkomania, potrzeba dbałości o osoby starsze i chore. Problematyka społeczna, a następnie społeczno-polityczna zyskiwała coraz większe znaczenie od sierpnia 1980 r., by rozwinąć się po 1989. Wtedy pojawiają się na łamach „Przewodnika Katolickiego” felietony oraz komentarze redaktora naczelnego, odnoszące się do bieżących wydarzeń społeczno-politycznych. Informowano i relacjonowano istotne wydarzenia z życia religijnego czy społecznego, kongresy i międzynarodowe imprezy, papieskie pielgrzymki. Publikowano orędzia papieskie, listy pasterskie, homilie i przemówienia, przede wszystkim z papieskich pielgrzymek. Na łamach tygodnika przygotowywano także do ważnych wydarzeń, takich jak Millennium Chrztu Polski, Rok Święty 1975, Rok Jubileuszowy 2000 czy pielgrzymki papieskie. Prowadzono również dyskusje, m.in. na temat stanu polskiego katolicyzmu albo chrześcijańskiego obyczaju.
Jedyną przerwą w ukazywaniu się czasopisma po II wojnie światowej był pierwszy kwartał 1982 r. Numer zapowiadany na 3 stycznia ukazał się dopiero 7 marca. Powodem było wprowadzenie stanu wojennego 13 grudnia 1981 r. Pisze o tym wprost redaktor naczelny ks. Stanisław Walkowiak: „Przed samym jubileuszem przypadającym na rok 1982 Opatrzność kazała nam przeżyć uprzednio dwa wydarzenia na miarę wstrząsu – a mianowicie sierpień 1980 i 13 grudnia 1981 roku”.
 
Ewolucja szaty graficznej
Na przestrzeni prawie 60 lat ukazywania się „Przewodnika Katolickiego” po II wojnie światowej uległ on licznym przeobrażeniom. Licząc z obecną zmianą czterokrotnie zmieniał się format tygodnika, kilkanaście razy zmieniała się winieta, czyli wygląd i umiejscowienie tytułu na okładce, a cena w ciągu półwiecza zmieniała się aż 27 razy, zazwyczaj wraz ze zmianą szaty graficznej. Tak było na przykład w 1992 r., gdy zwiększono liczbę stron i wprowadzono kolor. Ale były też inne przyczyny: podniesienie przez drukarnię cen za usługę, jak to miało miejsce m.in. w 1983 r., oraz inflacja na początku lat 90., z powodu której w ciągu czterech lat – od 1989 do 1993 r. – cena wzrosła z 40 zł do 5000 zł, a więc 125-krotnie.
Równie często zmieniała się szata graficzna. Zdecydowana większość zmian polegała na wprowadzeniu pewnych korekt, ulepszających dotychczasowy layout. Jako przełomowe można uznać modyfikacje z 1963 r., które polegały na zmniejszeniu o połowę liczby stron i wprowadzeniu tekstu na pierwszą stronę, którą tradycyjnie zajmowało – i dziś również zajmuje – duże zdjęcie. Należy przypuszczać, że okrojenie „Przewodnika Katolickiego” wiązało się ze zmniejszeniem przydziału na papier. Do liczby 16 stron powrócono dopiero w 1992 r., kiedy zdecydowano się na znaczne zmiany w szacie graficznej gazety. Dużą zmianę jakościową przyniosło wprowadzenie kolorowej grafiki, choć nie na wszystkich stronach, oraz nowości w postaci tzw. zajawek, czyli zapowiedzi niektórych artykułów znajdujących się wewnątrz numeru.
W 1998 r. dwukrotnie dokonano zmian w szacie graficznej. Pierwszą modyfikację, która miała miejsce w nr. 14, można uznać za niemal rewolucyjną, bowiem wprowadziła nowoczesny na tamte czasy layout, nadała czasopismu wyraźny szkielet, dzieląc go w sposób uporządkowany na działy tematyczne, oraz zwiększyła objętość dwuipółkrotnie – z 16 do 40 stron. Druga zmiana, wprowadzona w nr. 44, polegała na poszerzeniu „Przewodnika” o kolejnych osiem stron. Po raz pierwszy w historii czasopisma pojawia się spis treści.
Kolejna przełomowa zmiana szaty graficznej miała miejsce w 2005 r. Pismo stało się bardzo nowoczesne, a układ graficzny został dostosowany do potrzeb współczesnego czytelnika. Zmiany wprowadzone od nr. 9 polegały nie tylko na odświeżeniu szaty graficznej, ale i uporządkowaniu poszczególnych działów tematycznych i form dziennikarskich. Wyraźnie zarysowany został podział tygodnika na trzy części: wiara i Kościół, społeczeństwo i porady. Nieco zmodyfikowano też czcionkę.
Po zmianie na stanowisku redaktora naczelnego w 2007 r. zdecydowano się na kolejną korektę szaty graficznej. Unowocześniono spis treści, nawiązujący w układzie do najpopularniejszych świeckich tygodników społecznych. Potwierdzono wypracowany wcześniej układ stron, który wzbogacono jednak o nowe propozycje, m.in. Przewodnik Młodych oraz reaktywowany temat numeru.
Obecnie, liczący 120 lat, „Przewodnik Katolicki” po raz kolejny ukazuje się w nowej odsłonie. Dalej jednak wierny tradycji pisma katolickiego dla rodzin.
 

Komentarze

Zostaw wiadomość

Komentarze - Facebook

Ta strona używa cookies. Korzystając ze strony, wyrażasz zgodę na używanie cookies, zgodnie z aktualnymi ustawieniami przeglądarki