Organizatorem i propagatorem wydarzenia jest Towarzystwo Miłośników Miasta Bydgoszczy we współpracy z Polskim Związkiem Chórów i Orkiestr Oddział w Bydgoszczy, parafią katedralną pw. Świętych Marcina i Mikołaja oraz Urzędem Miasta Bydgoszczy. Patronat nad koncertami sprawują biskup ordynariusz Jan Tyrawa oraz Narodowe Centrum Kultury.
Przedwojenna idea
Dzięki rosnącej popularności majowych koncertów z roku na rok przybywa wykonawców i miłośników pieśni chóralnych ku czci Matki Bożej Pięknej Miłości, zwanej także Matką Bożą z Różą i Matką Bożą Bydgoską. – Idea narodziła się przed wojną. Na posiedzeniu zarządu Towarzystwa Miłośników Miasta Bydgoszczy i Jego Okolicy 23 kwietnia 1925 r. przewodniczący Rudolf Krahl zakomunikował, aby wzorem Krakowa odgrywać w maju z wieży kościoła Klarysek hejnały na cześć Matki Bożej – wspomina Jerzy Derenda, prezes TMMB. Temat ten podjęła bardzo życzliwie ówczesna prasa, opisując poszczególne etapy realizacji pomysłu. 24 kwietnia 1925 r. „Dziennik Bydgoski” odnotował m.in.: „Podniesiono na zebraniu Towarzystwa sprawę, która powinna być jak najprędzej przeprowadzona, mianowicie, aby z wieży Kościoła Klarysek, rano i wieczorem (dobrze też byłoby i w południe) rozbrzmiewał staropolskim zwyczajem hejnał. Sprawa ta spotkała się ze zrozumiałą życzliwością ks. prałata Malczewskiego, jedyna trudność – to brak 300 zł miesięcznie na koszta. Dla nas sprawa upraszcza się na tyle, że obowiązek odegrania hejnałów winni podjąć strażacy”. W tym samym tytule z 30 kwietnia 1925 r. czytamy: „Na drodze do urzeczywistnienia myśli o hejnałach z wieży Kościoła Klarysek w miesiącu maju zrobiony został wielki krok naprzód, a to dzięki ofiarnemu i gorącemu poparciu ze strony zespołu orkiestrowego 16. Pułku Ułanów Wielkopolskich z p. chorążym Masełkowskim na czele. Koszta, jakie nieodzownie są związane z przeprowadzeniem hejnałów, obniżą się znacznie wskutek życzliwego, a nawet entuzjastycznego wprost odnoszenia się do spraw hejnałów orkiestr ułanów i kapelmistrza chor. Masełkowskiego”.
W ślad za odgrywaniem hejnałów pojawiła się idea koncertów ku czci Matki Bożej. „Dziennik Bydgoski” 8 maja 1926 r. w artykule Majowy kult NP Maryi w Kościele Klarysek pisał: „W bieżącym roku rozpoczęły się te nabożeństwa w sobotę wieczorem o godzinie wpół do ósmej. Integralną część tych nabożeństw i prawdziwą ich okrasę stanowią piękne produkty muzyczno-wokalne z zakresu kościelnej muzyki, wykonywane ku chwale Bożej przez tutejsze przeróżne towarzystwa śpiewackie i zespoły szkolne”. Hejnały maryjne były kontynuowane. 2 czerwca 1926 r. „Dziennik Bydgoski” donosił: „Doszedł do urzeczywistnienia zamiar Towarzystwa, aby w Bydgoszczy wprowadzić hejnały. Drugi to już rok, jak zwyczaj ten stary, godny odrodzonego miasta na kresach zachodnich Polski, przypomina mieszkańcom dźwiękami uroczej melodii, dawno minioną przeszłość, dawną pobożność i cnotę. Nie tylko z krakowskiego, ale ze wszystkich mariackich kościołów lub też z innych wież naszych miast rozbrzmiewała pobudka, odgrywana na jutrznię – jak mówią kronikarskie spominki, a melodja ta była niczem innem, jak tylko jedną z wielu pieśni śpiewanych u nas na cześć Boga i Najświętszej Panny. Czemuż więc i u nas nie mają się rozlegać choćby przez jeden miesiąc te pieśni hejnałów polskich i łączyć nas tradycyjną nicią wspomnień z życiem przeszłych pokoleń?”.
Od tradycji do współczesności
I tak z dnia na dzień pokonywano przeszkody – głównie natury finansowej – ugruntowując tym samym tradycję hejnałów oraz występów chóralnych. Idea została przerwana w okresie lat wojny i okupacji niemieckiej. Zaraz potem – bo już w 1946 r. – wznowiono granie hejnału Bydgoszczy z wieży kościoła Klarysek. Został on oparty na ludowych motywach pomorskich, a skomponowany przez Konrada Pałubickiego. Natomiast 3 maja 2011 r. Towarzystwo Miłośników Miasta Bydgoszczy przy pomocy Polskiego Związku Chórów i Orkiestr Oddziału w Bydgoszczy, parafii katedralnej pw. Świętych Marcina i Mikołaja oraz Urzędu Miasta Bydgoszczy wznowiło majowe hejnały (na podstawie pieśni Po górach dolinach z nutami na trąbkę Mariana Wiśniewskiego) i koncerty w bydgoskiej katedrze – sanktuarium Matki Bożej Pięknej Miłości. Bydgoszcz ma zatem dwa hejnały bydgoskie, przy czym jeden ku czci Matki Bożej Bydgoskiej. Ubiegłoroczne spotkania artystyczne przebiegały pod hasłem „Rok Kanonizacji Świętego Jana Pawła II” i miały formę przeglądu pieśni maryjnych i religijnych. Towarzyszyła im rekordowa obsada, sięgająca kilkuset chórzystów, solistów i zespołów muzycznych. – Koncerty Maryjne z Różą wyrosły z przebogatych tradycji chóralnych miasta. Ich wielkim walorem jest budzenie wrażeń religijnych i artystycznych oraz doskonalenie umiejętności warsztatowych, szczególnie młodych wykonawców. Koncerty uświadamiają także wszystkim, jak pilna jest potrzeba propagowania piękna śpiewu chóralnego i chórów, które niestety kurczą się i znikają z krajobrazu katolickiej oraz patriotycznej Polski. Warto dodać, że Towarzystwo Miłośników Miasta Bydgoszczy, najstarsze stowarzyszenie tego typu na ziemiach polskich, objęło swoim patronatem Męski Zespół Chorałowy pod dyrekcją prof. Mariusza Kończala. Oznacza to wspólną działalność na rzecz Bydgoszczy. Na uznanie zasługuje fakt, że uczestnicy koncertów występują społecznie – dodał prezes Jerzy Derenda.
Dlaczego w katedrze? Nie ulega wątpliwości, że najważniejszą świątynią w Bydgoszczy i diecezji jest właśnie sanktuarium Matki Bożej Pięknej Miłości. Potwierdził to w 2002 r. na 500-lecie bydgoskiej świątyni papież Jan Paweł II, pisząc: „Ten kościół przez wieki stanowił niejako religijne i patriotyczne centrum miasta, był ostoją wiary i polskości, tworzył duchowość tego miasta. Ta duchowość koncentrowała się wokół Maryi, Matki Syna Bożego. Ona patronuje miastu jako Matka Boża Pięknej Miłości, jak Ją nazwał sługa Boży kardynał Stefan Wyszyński”. – Katedra jest miejscem wymarzonym dla koncertów ku czci Matki Bożej. Tu mury oddychają historią. Tu panują szczególne warunki akustyczne, dzięki którym śpiew potężnieje, nabiera wyjątkowej barwy i mocy – podkreślił Jerzy Derenda.
Tegoroczne V Koncerty Maryjne z Różą odbywać się będą się od 3 do 31 maja. Podczas inauguracji wystąpi kwintet dęty blaszany „Triumphal Brass Quintet” z solistką Beatą Bobińską. Będą to 15–30 minutowe występy po Mszy św. kończącej się w bydgoskiej katedrze o godz. 18.30. Oprawę koncertów stanowić będzie hejnał maryjny odgrywany każdego dnia maja o godz. 17.25, na pięć minut przed nabożeństwem majowym. Sama idea spotkań została poszerzona o teren województwa kujawsko-pomorskiego. Koncerty zaplanowano również w Markowicach, Ciechocinku, Inowrocławiu, Żninie oraz Chełmnie. – Całość wzbogacą także prelekcje poświęcone kulturze muzycznej i śpiewom chóralnym – 8 maja po Mszy św. wieczornej w bydgoskiej katedrze oraz 14 maja o godz. 17.00 w Domu Polskim przy ul. Grodzkiej 1 – zakończył prezes TMMB Jerzy Derenda.
Podsumowanie V Koncertów Maryjnych z Różą odbędzie się 11 czerwca o godz. 17.00 również w Domu Polskim. W programie zaplanowano prezentację poświęconą koncertom i wręczenie laurów w postaci miniaturek róży z brązu, wykonanych z inspiracji obrazem Matki Bożej Pięknej Miłości w bydgoskiej katedrze. Szczegóły dotyczące poszczególnych koncertów i wydarzeń można znaleźć pod adresami: www.tmmb.pl oraz www.diecezja.bydgoszcz.pl.