Kościół naszym domem

 

Proponowany na nadchodzący rok Program Duszpasterski Archidiecezji Gnieźnieńskiej ma być inspiracją do większego zaangażowania wiernych świeckich w życie Kościoła – do zadomowienia w Kościele i do udomowienia Kościoła.

 

W Biblii prawdziwy dom to taki, który zbudowany jest we współpracy człowieka z Bogiem. W prawdziwym domu przekazywane jest nie tylko życie, ale również wartości oparte na Bożej mądrości – a przekazywanie to odbywa się nie tylko słowami, ale i przykładem. Ojcem takiego domu jest sam Bóg.

W domu Adama i Ewy – raju – panowała harmonia, dopóki jego mieszkańcy nie zaczęli go „poprawiać” zgodnie z podszeptami szatana. Kolejny swój dom ludzie musieli zacząć budować już sami, poza rajem, zmagając się z trudem, chorobami i cierpieniem. Innym biblijnym obrazem domu jest Nazaret – dom Świętej Rodziny, oparty na fundamencie wiary i tradycji. Do rozmaitych domów przychodził również Jezus podczas swej publicznej działalności, troszczył się również o dom Ojca, by nie zamieniano go w targowisko. Obiecał wreszcie swoim uczniom, że idzie im przygotować miejsce w domu Ojca, gdzie jest mieszkań wiele.

 

Program duszpasterski zakłada przypomnienie wiernym, że ich domem jest Kościół, również w swoich partykularnych wymiarach – jako diecezja i parafia, że domem jest rodzina, a również sam człowiek jest domem Ducha Świętego. „Naszym wspólnym domem jest Kościół, w którym spotykamy się z Trójjedynym Bogiem – czytamy w Programie. – Kolumnami domu są Święci - w niebie i na ziemi. W Kościele karmimy się Ciałem Pańskim. Sprawowana w nim Eucharystia poszerza przestrzeń dla wszystkich ludzi, nie tylko dla tych, którzy już wierzą w Chrystusa i przyjęli chrzest, ale także dla jeszcze szukających Pana.

Program ukazuje również żywotną relację między Kościołem i rodziną. „Kościół w rodzinie się uobecnia, a rodzina czerpie z bogactwa Kościoła, aby realizować zadania, do których została powołana. Po raz pierwszy małżeństwo, rodzina, zostały nazwane „małym Kościołem”, „miniaturą Kościoła” w IV w. przez św. Jana Chryzostoma, patriarchę Konstantynopola. Św. Augustyn natomiast porównywał funkcję ojca w rodzinie do funkcji biskupa – jeden i drugi powinien dbać o wspólnotę wiary”.

 

Pełne doświadczanie Kościoła jako domu wymaga wysiłku zarówno ze strony wiernych, jak i ich duszpasterzy. „Ks. prof. Ryszard Kamiński, analizując trudności w przemianach modelu pracy duszpasterskiej w naszych parafiach, dostrzegł palącą potrzebę przemiany mentalnościowej księży duszpasterzy, przyzwyczajonych bardziej do indywidualizmu aniżeli do pracy wspólnotowej. Wśród części duchowieństwa istnieje też pewna niechęć do współpracy w dziedzinie duszpasterskiej. Pierwszym krokiem do przemiany takiej sytuacji jest tworzenia wspólnot kapłańskich oraz wychowywanie przyszłych kapłanów do mentalności i duchowości wspólnotowej” – czytamy w Programie. Autorzy Programu zwracają również uwagę na to, że wierni coraz częściej zawężają pojęcie Kościoła do hierarchicznej instytucji. „Panuje myślenie, że Kościół to papież, biskupi i księża. Stąd ważne jest odkrycie swego powołania w Kościele jako daru, który trzeba umieć właściwie i pozytywnie odczytać. Bóg powołuje do pełnienia służby w Kościele, ale: po pierwsze – nie wszyscy to powołanie odczytują, po drugie – nie wszyscy nań odpowiadają, po trzecie – nie wszyscy mają duchowych doradców w kwestii odkrywania powołania”.

 

Na poziomie diecezjalnym doświadczaniu Kościoła jako domu służyć mają przede wszystkim relacje między biskupem a kapłanami, oparte na więzach nadprzyrodzonej miłości, w których zjednoczenie woli kapłanów z wolą biskupa będzie czyniło ich pasterską działalność jeszcze bardziej owocną. „Swego biskupa zatem należy pokochać jak ojca, ale i biskup ma każdego ze swoich kapłanów kochać ojcowską, wymagającą, pełną zatroskania miłością, ludzką i nadprzyrodzoną, eklezjalną i Chrystusową”.

 

Na poziomie parafialnym wielkie zadanie do spełnienia ma proboszcz, ojciec domu, jakim jest parafia. Wiele tu zależy od jego zdolności do budowania relacji z parafianami i wspierania ich wzajemnych relacji. „Kapłan jest tym, który nie tylko będzie czekał na powierzonych sobie wiernych w parafialnej świątyni, ale wyjdzie im naprzeciw. Jest tym, który będzie zapraszał ich do budowania grup parafialnych i zachęcał do współdziałania tych wspólnot dla dobra całej parafii i każdego z jego członków z osobna”.

Autorzy Programu zwracają uwagę, że w duszpasterstwie parafialnym największą rolę odgrywa duszpasterstwo małżeństw i rodzin. Skuteczność i trwałość oddziaływań duszpasterskich zależeć będą od tego, na ile uda się dotrzeć do małżeństw, szczególnie młodych i w średnim wieku. Z kolei duszpasterstwo dzieci i młodzieży w parafiach skoncentrowało się głównie na przygotowaniu do sakramentów, a brakuje w nim zaangażowania młodych w regularnie spotykające się grupy apostolskie.

Troska o realizację w parafiach idei wspólnoty wspólnot spoczywa w dużej mierze na parafialnych radach duszpasterskich. „W ramach spotkań tych rad brakuje czasami rozmów o sprawach duszpasterskich, o tym, jak dotrzeć do parafian z Dobrą Nowiną, zwłaszcza do tych, którzy są daleko od Kościoła. Z drugiej zaś strony da się także zauważyć pewne unikanie przez członków tych rady tematów duszpasterskich” – zauważają autorzy Programu.

Zwracają również uwagę na to, jak ważnym elementem w życiu parafii jest wierność polskim zwyczajom i obrzędom, powiązanym z liturgią Kościoła. „Nie należy zmieniać zbyt lekkomyślnie ani rannej procesji rezurekcyjnej, nocnej pasterki, święcenia pól i pokarmów ani obchodów świąt i odpustów. Swoją wartość formacyjną mają też uroczyste, nadzwyczajne manifestacje religijne z udziałem licznych wiernych. To znak potwierdzający rolę obecności religii w przestrzeni publicznej” – czytamy w Programie.

Ciało ludzkie jest domem Ducha Świętego, należy więc o nie dbać tak, jak dba się o świątynię Boga. Nie można dać się przekonać, że chrześcijaństwo jest wrogiem ciała – chrześcijaństwo sprzeciwia się nie ciału, ale grzechowi, który degraduje ludzką cielesność. Właściwa troska o ciało oznacza utrzymywanie go w świętości i czci. Program duszpasterski zwraca na to uwagę, przypominając, jak ważne jest dziś przywracanie poczucia świętości i podkreślanie przeznaczenia ciała ludzkiego do świętości. „Troska o zachowanie ciała w świętości obejmuje jednak nie tylko sprawy seksualności człowieka, ale również wszystko to, co ciało wyniszcza, np. alkoholizm, narkomanię, itp. Powinniśmy również troszczyć się o świętość ciała bliźniego. Troska ta obejmuje zarówno życie rodzinne, jak i wszelkie relacje towarzyskie i społeczne”.

 

Realizacja założeń tegorocznego Programu Duszpasterskiego Archidiecezji Gnieźnieńskiej odbywać się będzie w wielu wymiarach. Pierwszym z nich jest posługa słowa prowadząca do odkrycia, że Kościół rzeczywiście jest domem wszystkich wierzących. Innymi wymiarami mają być posługa sakramentalna, sprawowana zgodnie z normami liturgicznymi i przy aktywnym udziale świeckich oraz posługa miłości, zakładająca współpracę duchownych i świeckich dla dobra całej wspólnoty.

Wśród poszczególnych wydarzeń, przez które realizowany będzie tegoroczny problem wymienić warto wydarzenia światowe, jak VII Światowe Spotkanie Rodzin w Mediolanie (maj/czerwiec 2012), Międzynarodowy Kongres Eucharystyczny w Dublinie (czerwiec 2012) czy zapowiedziane na październik rozpoczęcie Roku Wiary oraz wydarzenia ogólnopolskie, takie jak IX Krajowy Kongres Misyjny Dzieci w Warszawie (maj 2012). W archidiecezji gnieźnieńskiej najważniejszymi wydarzeniami roku będą obchody 50. rocznicy święceń kapłańskich abpa Józefa Kowalczyka, odpust ku czci św. Wojciecha (28–29 kwietnia), Archidiecezjalny Kongres: Parafialnych Rad Duszpasterskich i Ekonomicznych, ruchów, stowarzyszeń i grup apostolskich, VII Archidiecezjalny Kongres Misyjny Dzieci i Młodzieży (4 czerwca),obchody 150. rocznicy śmierci Pauliny Jaricot oraz 390. rocznicy powstania Kongregacji Ewangelizowania Narodów.