Wznosząca się ok. 12 kilometrów od Szawli na Litwie Góra Krzyży (po litewsku Kryži? kalnas) jest jedynym w swoim rodzaju sanktuarium pod gołym niebem.
Historia Góra Krzyży – choć zdecydowanie dłuższa, sięgająca nawet czasów średniowiecza – dziś łączona jest przede wszystkim z XIX wiekiem, okresem powstania listopadowego i styczniowego. Zapiski z 1850 roku wskazują, że już od dawna stawiano tu krzyże wotywne i że odbywało się to na szeroką skalę. Jednak po powstaniu listopadowym w 1831 roku rosyjskie władze zakazały stawiania krzyży na grobach powstańców i właśnie wtedy (podobnie jak i po powstaniu styczniowym), zamiast na grobach symboliczne krzyże, zaczęły pojawiać się na wzniesieniu koło Szawli.
Szczególną nienawiść Góra Krzyży budziła wśród komunistów w czasach, gdy Litwa stała się jedną z republik ZSRR. Wiosną 1961 roku władze postanowiły zlikwidować krzyże pod pretekstem przywracania miejscu pierwotnego kształtu kurhanu. Za pomocą buldożerów niszczono wszystko co się dało - drewniane krzyże były łamane i ścinane, metalowe wywożono na złom. Kiedy kilkanaście lat po tej akcji krzyże 
stopniowo zaczęły tu znów powracać, w 1973 roku działania te powtórzono kolejny raz. Przez długi czas trwała swoista „wojna o krzyże” – ludzie stawiali je w nocy, a w dzień niszczyła je milicja. Kres prześladowaniom przyniósł rok 1980, kiedy w Meksyku, na międzynarodowej konferencji poświęconej prawom człowieka, przedstawiono dokumenty o prześladowaniach religijnych na Litwie. Po odzyskaniu niepodległości przez Litwę w 1990 r. zorganizowano Marsz Niepodległości i Nadziei, podczas którego na Górę Krzyży przyszło z krzyżami kilkadziesiąt tysięcy pielgrzymów z całego kraju.
Ile krzyży jest dzisiaj na wzgórzu? Niektórzy mówią, że może nawet milion. Jedne są ozdabiane podobnie jak krzyże i kapliczki, które spotkamy przy litewskich drogach i domostwach, inne są po prostu zbite z dwóch prostych desek lub kupione na pobliskim straganie. Są ogromne krzyże wznoszące się wysoko ponad głowami pielgrzymów i maleńkie, przyczepione sznurkiem do tych wcześniej wbitych w ziemię. Na niektórych wyryto słowa mówiące o tym, dlaczego krzyż postawiono, na innych znajdują się nazwy parafii czy grup ludzi pielgrzymujących do tego miejsca. Znajdziemy na nich m.in. wezwania wielu polskich parafii lub tabliczki przypominające pielgrzymki „Solidarności”.
W 1993 r. w czasie pielgrzymki na Litwę Jan Paweł II także przybył na Górę Krzyży. To wówczas padły też niezwykle ważne dla Litwinów słowa: „Dziękuję wam, Litwini, za tę Górę Krzyży, która świadczy przed narodami Europy i całego świata o głębokiej wierze ludzi tego kraju". Słowa te wyryto na postumencie papieskiego krzyża postawionego na wzgórzu.