Czy na wyjazd dziecka potrzebna jest zgoda obydwojga rodziców?
Wyjazd dziecka za granicę należy do istotnych spraw z zakresu sprawowania władzy rodzicielskiej. Wymagane więc jest, aby obydwoje rodzice podjęli decyzję w tym zakresie, chyba że: jedno z rodziców nie żyje, jest pozbawione władzy rodzicielskiej, ma ograniczoną władzę rodzicielską (a zakres jej wykonywania nie obejmuje podejmowania
decyzji w kwestii wyjazdów dziecka za granicę), ojcostwo ojca niebędącego mężem matki nie zostało ustalone. Na przykład ojciec i matka dziecka nie są małżeństwem, mieszkają osobno, ale ojciec uznał w urzędzie stanu cywilnego dziecko. Przysługuje im więc obojgu władza rodzicielska. Dziecko mieszka u swojej matki i zamierza ona wyjechać z dzieckiem za granicę, ponieważ dostała tam pracę. W tej sytuacji musi uzyskać zgodę ojca dziecka.
Kiedy matka może samodzielnie zadecydować o wyjeździe dziecka?
Jeżeli rodzice dziecka są małżeństwem, jednak ojcu władza rodzicielska została ograniczona przez sąd rodzinny jedynie do prawa kontaktów z dzieckiem, wówczas matka może samodzielnie decydować o wyjeździe z dzieckiem za granicę. Ponadto, jeżeli ojciec dziecka nie żyje, wychowuje się ono z matką i jej mężem. Mąż matki (ojczym dziecka) nie zgadza się na wyjazd dziecka za granicę, a nie przysposobił on dziecka, wówczas decyduje matka dziecka, ponieważ ojczym nie jest podmiotem uprawnionym do wykonywania władzy
rodzicielskiej nad dzieckiem.
W jakich innych przypadkach potrzebna jest zgoda obydwojga rodziców?
Zgody rodziców wymaga zarówno wyjazd na stałe np. z jednym z rodziców, który wyjeżdża w celach zarobkowych, jak i wyrobienia paszportu czy też jednorazowego wyjazdu (np. na wycieczkę). Podstawą prawną jest w tym przypadku art. 97 Kodeksu rodzinnego i
opiekuńczego, który mówi, że jeżeli władza rodzicielska przysługuje obojgu rodzicom, każde z nich jest obowiązane i uprawnione do jej wykonywania. Jednakże o istotnych sprawach dziecka rodzice rozstrzygają wspólnie; w przypadku braku porozumienia między nimi, rozstrzyga sąd opiekuńczy. Zgoda nie musi być wyrażona w jakiejś szczególnej formie, choć dla celów dowodowych warto, aby była wyrażona np. w zwykłej formie pisemnej lub w formie aktu notarialnego. Zgoda na wyrobienie dziecku paszportu wymaga podpisów obojga rodziców w urzędzie paszportowym, ewentualnie dokumentu notarialnego, zaświadczającego o zgodzie rodzica na paszport dla dziecka. Wiele zależy także od kraju, do jakiego udaje się rodzic z dzieckiem - jeśli do kraju tego potrzebna jest wiza, wówczas urząd konsularny kraju docelowego będzie żądać, aby oboje rodzice wyrazili zgodę na wydanie wizy. Istotne jest, aby rodzic wyjeżdżający z dzieckiem za granicę posiadał dowód na wyrażenie zgody przez drugiego rodzica, najlepiej w formie aktu notarialnego, ponieważ w razie konfliktu między rodzicami lub braku zgody na wyjazd dziecka, drugi rodzic może złożyć zawiadomienie o przestępstwie uprowadzenia dziecka za granicę. W sytuacji, gdy rodzice nie mogą dojść do porozumienia w każdej istotnej sprawie dotyczącej dziecka np. wyjazdu za granicę czy wyrobienia paszportu, każde z nich może zwrócić się do sądu rodzinnego o rozstrzygnięcie. Sąd orzeka mając na uwadze dobro dziecka. Sądem właściwym jest sąd rejonowy miejsca zamieszkania lub pobytu dziecka, wydział rodzinny.