Logo Przewdonik Katolicki

W trosce o kształt śpiewu w liturgii (5)

ks. Janusz Drewniak
Fot.

Stosowaną powszechnie w liturgii jest najprostsza odmiana formy pieśni pieśń zwrotkowa, polegająca na wielokrotnym wykorzystaniu tego samego materiału melodycznego we wszystkich zwrotkach tekstu. Jednym z wariantów pieśni zwrotkowej jest forma ograniczająca się do samych zwrotek, pozbawiona refrenu. Prostota pieśni zwrotkowej nie umniejsza jej wartości artystycznej. Nieskomplikowany...

Stosowaną powszechnie w liturgii jest najprostsza odmiana formy pieśni – pieśń zwrotkowa, polegająca na wielokrotnym wykorzystaniu tego samego materiału melodycznego we wszystkich zwrotkach tekstu. Jednym z wariantów pieśni zwrotkowej jest forma ograniczająca się do samych zwrotek, pozbawiona refrenu. Prostota pieśni zwrotkowej nie umniejsza jej wartości artystycznej. Nieskomplikowany sposób opracowania utworu odpowiada istocie tego gatunku, czerpiącego wzorce z muzyki ludowej.

Stosunkowo proste opracowanie pieśni liturgicznej jest często uwarunkowane charakterem tekstu stosowanego przez kompozytorów użytkowej muzyki kościelnej. Formę zwrotkową wykorzystuje się w liturgii również ze względu na jednolity nastrój przenikający wszystkie zwrotki tekstu poetyckiego. Wobec takiego stanu rzeczy nie ma potrzeby odmiennego opracowywania poszczególnych zwrotek.

Dobór repertuaru muzycznego wykonywanego podczas Mszy św. nie jest dziełem przypadku, ale – na ile to możliwe – związany jest z czynnościami liturgicznymi kapłana i wiernych lub wiąże się z przeżywanym aktualnie okresem liturgicznym. Pieśni mszalne stanowią grupę śpiewów określanych Proprium Missae – zmienne części Mszy. Należą do nich Introit – śpiew na wejście, Offertorium – śpiew na przygotowanie darów i Communio – śpiew towarzyszący Komunii św. Pod względem pochodzenia i charakteru należą one do śpiewów towarzyszących i procesjonalnych.

Liturgię mszalną rozpoczyna Introit (łac. introitus – wejście, wstęp, początek) – śpiew na wejście. Określenie „śpiew na wejście” wskazuje na rzeczywistość dokonującą się „tu i teraz”, towarzyszy on bowiem procesji kapłana i asysty liturgicznej zmierzającej do ołtarza. Śpiew rozpoczynający obrzędy mszalne jednoczy wiernych zgromadzonych w świątyni, kieruje ich myśli ku tajemnicy przeżywanego okresu liturgicznego lub święta, otwiera też człowieka na inny wymiar rzeczywistości – transcendencję i świętość Boga. Od strony artystycznej śpiew ten winien odznaczać się najbogatszą formą spośród wszystkich pozostałych części Proprium Missae i prezentować największy zasób środków muzycznych. Zewnętrznemu wyrazowi zjednoczenia wiernych towarzyszy dążenie do osiągnięcia jedności serc, uczuć, myśli i zwrócenie ich ku Bogu.

Śpiew zwany Offertorium (łac. offero – ofiarować, przynieść) towarzyszy procesji z darami ofiarnymi składanymi na ołtarzu; z natury jest to więc śpiew procesyjny. Wyraża złożenie koniecznych do sprawowania Mszy św. chleba i wina – darów pochodzących od Boga, jak również innych darów materialnych ofiarowanych na rzecz ubogich lub na potrzeby Kościoła. Śpiew na Offertorium jest także wyrazem wewnętrznej gotowości zgromadzonych wiernych do konsekracji chleba i wina, a następnie ich spożycia.

Kolejny śpiew Proprium Missae towarzyszy przyjęciu przez kapłana i wiernych Komunii św., stąd jego łacińska nazwa – Communio (łac. communitas – wspólnota, łączność), oznaczająca zjednoczenie z Chrystusem ukrytym pod postaciami chleba i wina. Ten śpiew ludu zgromadzonego w świątyni, przez jedność głosów ma wyrazić duchowe zjednoczenie przyjmujących Komunię, nadać braterski charakter procesji komunijnej i ukazać radość serca ze zjednoczenia z Chrystusem. Ze względu na doniosłość obrzędu, towarzyszący mu śpiew powinien przybrać mniej wykwintną, skromniejszą formę, po to, by jego przepych artystyczny nie odwrócił uwagi uczestników liturgii od tego, co w tym momencie jest najważniejsze. Po Communio śpiewana jest pieśń uwielbienia za przyjęcie Chleba Eucharystycznego. Niekiedy może tu nastąpić chwila milczenia i osobistej modlitwy dziękczynnej.

Wspólny śpiew wykonywany jest po udzieleniu błogosławieństwa, w trakcie procesji asysty liturgicznej na czele z celebransem do zakrystii. Ten śpiew stanowi zakończenie liturgii Mszy Świętej.

Komentarze

Zostaw wiadomość

Komentarze - Facebook

Ta strona używa cookies. Korzystając ze strony, wyrażasz zgodę na używanie cookies, zgodnie z aktualnymi ustawieniami przeglądarki