Wiedeńskie inspiracje
Byli także i tacy, którzy nie ukrywali, że Kościoły Europy Zachodniej winny raczej przyjrzeć się doświadczeniu drogi, jaką przeszły wspólnoty wierzących w krajach żyjących za tzw. żelazną kurtyną. Inspiratorem tych teologicznych poszukiwań stał się ksiądz profesor Paul Michael Zulehner, kierujący najstarszą na świecie Katedrą Teologii Pastoralnej na Uniwersytecie Wiedeńskim. Często podkreślał, że doświadczenie silnej wiary w Boga, jakie zachowało się w Kościołach Europy Środkowoy g,j ę -Wschodniej, mimo prześladowań, ucisku i męczeństwa, jest wyzwaniem dla wspólnot Kościoła, które kształtowały swoją tożsamość w demokratycznych systemach Zachodu. Początkowo zapraszał, raz na semestr, słuchaczy swoich wiedeńskich wykładów, pochodzących z krajów bloku wschodniego, na organizowane przez siebie spotkania, w których cierpliwie wsłuchiwał się w relacje opisujące sytuację Kościołów w tej części Europy. Widać było, że te spotkania i długie rozmowy ze studentami, zarówno duchownymi, jak i świeckimi, stawały się jego pasją.
Wiedeńskie Forum Pastoralne
To zainteresowanie austriackiego pastoralisty zaowocowało w 1989 roku utworzeniem, pod patronatem ówczesnego arcybiskupa wiedeńskiego kardynała Franza Königa, Forum Pastoralnego, którego celem stało się wspieranie rozwoju Kościołów w Europie Środkowo-Wschodniej. ę p j Profesor Zulehner twierdził, że jest na Zachodzie wiele instytucji, które pomagają w rozwiązywaniu problemów materialnych Kościołów w krajach postkomunistycznych. Inwestycja w ludzi stała się celem Forum Pastoralnego, tzn. umożliwienie kształcenia ludzi, którzy mogliby swoją posługą wzmocnić Kościoły Europy Ś p rodkowo- Wschodniej. Faktycznie projekt ten realizowany jest poprzez współpracę z biskupami, którzy kierują wskazane przez siebie osoby, zarówno duchowne, jak i świeckie, na studia specjalistyczne na Uniwersytecie Wiedeńskim. W ostatnich latach Forum Pastoralne podjęło także szereg inicjatyw badawczych analizujących rolę Kościołów w krajach dawnego bloku wschodniego. W projekcie tym uczestniczyło wielu teologów i socjologów religii, tworzących środowiska naukowe w swoich krajach ojczystych. Owocem ich współpracy stały się nie tylko liczne prace naukowe i publikacje oraz sympozja ukazujące sytuację Kościoła w konfrontacji z komunistycznym systemem, lecz także pomysł utworzenia stowarzyszenia, które byłoby pewnego rodzaju „siecią” współpracy ludzi zajmujących się tą tematyką.
PosT-Netzwerk
Pomysł, zainspirowany również przez księdza Zulehnera, rozwinął się w formie Stowarzyszenia Pastoralistów Europy Środkowo-Wschodę y niej (PosT-Netzwerk der mittel-und osteuropäischen Pastoraltheologinnen und Pastoraltheologen). Stowarzyszenie, z siedzibą w Wiedniu, powołano do życia w Pradze 19 listopada 2004 roku. Jego celem stało się wspieranie rozwoju teologii praktycznej w Europie Ś jj rodkowo-Wschodniej, umożliwienie współpracy naukowej poszczególnych środowisk akademickich w dziedzinie wspólnie podejmowanych inicjatyw badawczych, wymiana doświadczeń pastoralnych osób odpowiedzialnych za duszpasterstwo w Kościołach lokalnych oraz organizowanie międzynarodowych sympozjów teologicznych na wybrane tematy.