Słowniczek pojęć etycznych - Wyznaczniki moralności czynu (1)

Struktura ludzkiego czynu ("ja działam") wykazuje, że jest on układem elementów, które w działaniu podjętym świadomie i dobrowolnie decydują o tym, że podlega on rozstrzygającej kwalifikacji ze strony norm moralnych. Te elementy, czyli wyznaczniki (tradycyjnie - źródła) moralności aktu to:
1 - przedmiot lub cel przedmiotowy (to, ku czemu akt obiektywnie i wprost ze swej istoty zmierza),
2 - cel podmiotowy lub intencja ( to, dlaczego działający chce aktu),
3 - inne elementy modyfikujące zwane okolicznościami.
Intencja może się pokrywać z przedmiotem, ale nie musi. W wypadku rozbieżności przedmiot staje się środkiem do celu podmiotowego.
Wyróżnienie tych okoliczności uzyskuje się przez odpowiedź na pytania: kto? co? gdzie? przy pomocy czego lub kogo? dlaczego? w jaki sposób? kiedy? Dawniej wśród okoliczności na pierwszym miejscu wymieniano intencję. Także dzisiaj, zwraca się szczególną uwagę na intencję, wyodrębnioną spośród okoliczności. Często na przykład usprawiedliwia się eutanazję intencją - przyniesienia ulgi w cierpieniu. Istotnie, ważne jest zauważenie roli intencji i jej rozróżnienie. Jednak często człowiek ma właściwą intencję (dobrą wolę), ale nie wie, co czynić. Jeżeli działa z dobrej woli zachowuje dobroć moralną czynu. Intencja w stosunku do właściwego czynu określa jego dobroć, podczas gdy przedmiot i okoliczności pozwalają mówić o słuszności czynu. Tak więc czyn może być moralnie słuszny, ale niedobry.