W świetle obowiązującego prawa nie ma możliwości "umieszkalnienia" piwnic. Jeśli ktoś zdecyduje się zrobić to wbrew przepisom, może narazić się na mandat lub nawet sprawę sądową.
Decyzję o zmianie sposobu użytkowania pomieszczeń, a więc także o potraktowaniu jako części mieszkania strychu czy piwnicy leżą w gestii jednostki samorządu terytorialnego, wydającej pozwolenia na budowę. Jednak nie zawsze występowanie z takim wnioskiem ma szanse powodzenia - spora część pomieszczeń używanych jako gospodarcze nie spełnia i nawet po przebudowie nie będzie spełniać warunków przewidzianych dla pomieszczeń mieszkalnych.
Poniżej poziomu gruntu
Piwnica to w rozumieniu prawa takie pomieszczenie, w którym poziom podłogi ze wszystkich stron znajduje się poniżej poziomu gruntu. O suterenie mówi się wtedy, gdy poziom podłogi w całości lub części pomieszczenia jest poniżej poziomu ziemi, ale przynajmniej od strony jednej ściany z oknami znajduje się nie niżej niż 90 centymetrów poniżej poziomu gruntu.
Niezależnie od innych parametrów pomieszczeń - nie ma legalnych sposobów, by "umieszkalnić" piwnicę, natomiast bywa to możliwe w przypadku niektórych suteren. Niekiedy wystarczy sama decyzja o zmianie sposobu użytkowania pomieszczenia, jednak częściej potrzebna jest przebudowa. Chcąc jej dokonać, trzeba wystąpić o pozwolenie na budowę.
Stare i legalne
Aby pomieszczenia mogły zostać uznane za mieszkalne w świetle obowiązującego prawa, muszą mieć wysokość minimum 2,5 metra (pomieszczenia na poddaszu mogą być niższe - w tym przypadku wystarczy wysokość 2,2 metra), a poziom podłogi od strony ściany z oknami nie powinien znajdować się poniżej poziomu gruntu. Jeśli więc w budynku położonym na skarpie część pomieszczenia na 1 kondygnacji jest zagłębiona, w części zaś poziom podłogi wypada równo z poziomem gruntu lub powyżej, to po przebudowaniu go tak, by od strony nie zagłębionej były okna (i zachowana jest wymagana wysokość pomieszczenia - 2,5 metra), można starać się o uznanie go za mieszkalne. Warto pamiętać, że te piwnice i sutereny, które zostały uznane za mieszkania (lub części mieszkań) pod rządami starego, mniej restrykcyjnego prawa, pozostają nimi nadal.
Co wolno na strychu?
Generalnie pomieszczenia piwniczne i położone na poddaszach z założenia pełnią funkcję pomieszczeń gospodarczych. Można więc przechowywać tam nieużywane meble, odzież, książki. Można też zrobić pralnię, suszarnię czy podręczny warsztat (tu jednak decydujące znaczenie ma to, czy pomieszczenia należą do mieszkania, czy są fragmentem części wspólnej). Nie wolno natomiast przekształcić tych pomieszczeń w salon lub bibliotekę. Zrobienie tego wbrew prawu grozi mandatem, a nawet wnioskiem do sądu o ukaranie pechowego inwestora i decyzją o przywróceniu poprzedniego sposobu użytkowania pomieszczeń.
Zapasowa butla
Warto pamiętać, że w piwnicach, na strychach, na balkonach i w loggiach nie wolno przechowywać materiałów stwarzających zagrożenie pożarowe - a więc łatwopalnych płynów (np. benzyny, rozpuszczalnika), materiałów pirotechnicznych i wybuchowych (np. fajerwerków czy petard), a także butli z ciekłym gazem. Ostatni zakaz dotyczy wszystkich pomieszczeń w budynkach, w których jest gaz przewodowy. Gdy go nie ma - właściciel mieszkania może mieć jedną butlę zapasu, ale wtedy musi przechowywać ją w mieszkaniu.