Kulturalne i religijne centrum Mezopotamii, „perła królestw”, starotestamentowy symbol ludzkiej pychy. Babilon. Potęga i bogactwo, z budowlami, które miały iść „z niebem w zawody”, jednocześnie bezsilne wobec wiary Daniela i wobec jego Boga
Początek potęgi Babilonii wyznacza panowanie następcy Sin-Muballita, króla Hammurabiego (1792-1750 p.n.e.), „który władzą objął cztery strony świata, namiestnika zwycięstw boga Marduka”, tworząc imperium ze stolicą w Babilonie. Historia odkryć rozpoczyna się w 1899 r. Podczas wykopalisk Robert Koldewey odsłonił fragmenty muru babilońskiego opisywanego przez Herodota i Ktezjasza. Dotarcie do warstwy archeologicznej wiązało się z usunięciem warstw gruzu o grubości nawet ponad 20 m. Według „ojca historii” szerokość przestrzeni pomiędzy murami o ok. siedmiometrowej szerokości pozwalała na przemieszczanie się czterokonnych rydwanów. Były to z pewnością najpotężniejsze umocnienia miejskie, jakie udało się odkryć badaczom. Twórcą przedsięwzięcia był syn Nabopolasara, Nabuchodonozor II (604-562 p.n.e) z dynastii chaldejskiej. Wewnętrzny mur obejmował 360 wież strażniczych (usytuowanych co 50 m), mur zewnętrzny – 250. Bramy miejskie nosiły nazwy najważniejszych bóstw miasta.
Kolejnym spektakularnym odkryciem Koldewey’a okazały się założenia architektoniczne w formie sklepionych łuków. Piwnice, w połączeniu ze studnią wyposażoną prawdopodobnie w mechanizm podający wodę, stanowiły niezwykłe rozwiązanie myśli technicznej. Badacz wysunął tezę, że na tych właśnie sklepieniach znajdowały się wiecznie kwitnące wiszące ogrody Semiramidy, jeden z siedmiu cudów świata.
Wieża Babel, której fundamenty odsłonił niemiecki archeolog, miała kwadratową podstawę o boku 90 m. Była budowlą tarasową; tworzyło ją siedem zmniejszających się stopniowo wież. Na szczycie ostatniej, „między niebem a ziemią”, wzniesiono piętnastometrowej wysokości świątynię Marduka, boga Babilonu. W Dolnej Świątyni, gdzie składano ofiary, miał znajdować się jego posąg, tron, podnóżek i stół wykonane – według Herodota – z 800 talentów złota (około 23.700 kg). Górna Świątynia, wyposażona w łoże i stół, przeznaczona była wyłącznie dla odwiedzającego świątynię Marduka. Sanktuarium, wielokrotnie niszczone podczas najazdów, na nowo odbudowywano i zdobiono. Zikkurat Etemenanki był miejscem świętym, celem procesji i fascynacji, a babiloński w swej monumentalności nie miał odpowiednika w starożytnym świecie.
„Święta droga” (szer. 23 m), której początek wyznaczała Brama Isztar, prowadziła do centrum miasta, do świątyni Marduka-Esagila. Drogę otaczał ceglany mur (wys. 7 m), pokryty reliefową dekoracją w postaci lwów, będących symbolem córki Sina, bogini Isztar, siostry Szamasza i Ereszkigal. Fryz wykonany w technice glazurowanej cegły zawierał 120 przedstawień figuralnych na niebieskim tle, każde o długości 2 m.
Założenie bramne zwane Bramą Isztar powstało w czasie rządów Nabuchodonozora II, około 575 r. p.n.e. Składało się z czterech połączonych ze sobą wież na planie kwadratu, tworzących przejście między dwiema bramami, zawartymi w podwójnym rzędzie murów obronnych. Zdobienie ścian zewnętrznych stanowiły wyobrażenia 575 zwierząt ukazanych w rytualnym marszu. Były to byki symbolizujące boga burzy Adada i smoki poświęcone Mardukowi.
Zdobywca Jerozolimy przyczynił się do uświetnienia panowania dynastii nowobabilońskiej, sprawiając, że Babilon stał się centrum cywilizacji mezopotamskiej do czasu podboju przez Cyrusa Wielkiego w 539 r. p.n.e. Dawna świetność „wiecznego miasta” przeminęła, zgodnie z proroctwem Jeremiasza, a znaleziska archeologiczne potwierdziły słowa biblijnego przekazu. Na zakończenie należy dodać, że wśród badaczy panują sprzeczne opinie dotyczące interpretacji przeznaczenia założeń odkrytych przez Koldewey’a.