Następcy Radzyma

Po śmierci Radzyma Gaudentego ster metropolii gnieźnieńskiej ujął Hipolit. Nie wiadomo skąd pochodził ani kiedy się urodził. Rocznik Kapituły Krakowskiej podaje jedynie, że zmarł w 1027 roku, a więc to on najprawdopodobniej namaścił Bolesława Chrobrego na króla Polski.

Bolesław miał wówczas 58 lat. Za króla uważał się od dawna, a przynajmniej od roku 1000, kiedy to cesarz niemiecki Otton III, podczas swojej bytności w Gnieźnie, nałożył na jego skronie cesarski diadem i podarował mu włócznię św. Maurycego. Według Długosza, Otton III miał wówczas powiedzieć, iż: „nie godzi się tak wielkiego męża, jakby jednego spośród dostojników, księciem nazywać lub hrabią, lecz wypada chlubnie wynieść go na tron królewski i uwieńczyć koroną”. Stało się to w Wielkanoc, 18 kwietnia 1025 roku. Ceremonia miała zapewne bardzo bogatą oprawę i uroczysty charakter. Władcy nałożono na głowę koronę, wręczono insygnia królewskie, a arcybiskup namaścił go świętymi olejami. W ten sposób władza królewska została zesłana przez Boga.

Hipolit
Arcybiskupem, który koronował Bolesława, był najprawdopodobniej Hipolit, bezpośredni następca Radzyma Gaudentego. Niestety, niewiele o nim wiadomo. Długosz twierdzi, że był szlachetnie urodzonym rzymianinem, jednak współcześni historycy nie dają temu wiary, argumentując, że kronikarz zasugerował się osobą św. Hipolita Rzymskiego, którego kult był w średniowieczu powszechny. Są natomiast zgodni, że arcybiskup Hipolit nie był Polakiem. Skąd pochodził? Nie wiadomo. Nie ma także wiarygodnych danych na temat daty jego urodzenia. Rocznik Kapituły Krakowskiej podaje jedynie, że zmarł w roku 1027, a więc za rządów syna Bolesława Chrobrego, Mieszka II, którego notabene także musiał koronować. Można natomiast wyliczyć, ile lat Hipolit sprawował urząd arcybiskupa gnieźnieńskiego. Jeśli przyjąć, że Radzym Gaudenty zmarł w 1006 roku, to bardzo długo, bo aż 21 lat.

Bożęta i Bogumił
Równie tajemniczy są także następcy Hipolita, Stefan – Bożęta oraz Bogumił (nie mylić z późniejszym bł. Bogumiłem, o którym będzie jeszcze mowa). Stefan objął urząd arcybiskupa gnieźnieńskiego bezpośrednio po Hipolicie, a więc w 1027 roku, co uwiarygadniają roczniki: kapitulny, krakowski, Trzaski, Sędziwoja i Małopolski. Stefan to imię chrześcijańskie, Bożęta – słowiańskie. Niektórzy historycy przeczą, jakoby Stefan – Bożęta to jedna osoba. Według nich byli to dwaj różni arcybiskupi sprawujący urząd po sobie. Twierdził tak również Jan Długosz, który w swoich Rocznikach opisuje, jak abp Stefan, następca Bożęty, wysłał do Rzymu posłów ze skargą na księcia czeskiego Brzetysława, który w 1038 roku napadł na Gniezno i ograbił katedrę (wywiózł m.in. relikwie św. Wojciecha). Przekaz Długosza o dwóch arcybiskupach nie znalazł jednak dostatecznego potwierdzenia w innych materiałach źródłowych, stąd powszechna zgoda na identyfikację Bożęty ze Stefanem.

Niewiele więcej wiadomo także o kolejnym arcybiskupie gnieźnieńskim Bogumile, który u Długosza nosi imię Piotr. Pewnym jest, iż Bogumił zmarł w 1092 roku i kierował metropolią gnieźnieńską za czasów Bolesława Śmiałego, którego zimą 1076 roku koronował w katedrze gnieźnieńskiej.