Oczekiwana zmiana miejsc

Prezydent Lech Kaczyński przyjął w poniedziałek 10 lipca dymisję rządu Kazimierza Marcinkiewicza. Na nowego premiera desygnował swojego brata. O tym, że Jarosław Kaczyński zostanie nowym szefem rządu, polityczne kuluary mówiły już od dłuższego czasu.

O zamiarze złożenia dymisji premier Marcinkiewicz poinformował w piątek 7 lipca. Formalnie zaakceptowały to, wysuwając jednocześnie na nowego premiera Jarosława Kaczyńskiego, władze Prawa i Sprawiedliwości. Dla wszystkich jednak jasne było, że była to decyzja szefa partii.

Dyspozycja szefa
Wiadomo też, że nie była to decyzja nagła. Zdradził to m.in. wicepremier Roman Giertych, który przyznał, że o planowanej zmianie wiedział już od kilku dni. O tym, że Jarosław Kaczyński w końcu stanie na czele rządu, mówiono w zasadzie od początku, czyli od momentu, gdy tuż po wygranych przez PiS wyborach dość nieoczekiwanie wskazał on jako premiera mniej znanego wcześniej Kazimierza Marcinkiewicza. Kaczyński tłumaczył wówczas, że nie chce drażnić opinii publicznej tym, że dwa najważniejsze stanowiska w państwie zajmują bracia bliźniacy. Ku zaskoczeniu chyba także samego prezesa PiS, Kazimierz Marcinkiewicz okazał się sprawnym szefem rządu (a przynajmniej potrafił dobrze „sprzedawać” opinii publicznej swoje działania). Zyskał sporą popularność; bodaj żaden premier wcześniej nie cieszył się takim poziomem zaufania w momencie opuszczania stanowiska. Ta popularność jednak, a także niektóre „zbyt samodzielne” decyzje stały się zapewne jednymi z istotnych powodów, dla których Marcinkiewicz musiał ustąpić miejsca swojemu partyjnemu szefowi.

Nie chce, ale musi
Oficjalnie obaj panowie zaprezentowali jedność, wyrażając się o sobie nawzajem w samych superlatywach. Ekspremierowi „na otarcie łez” partia postanowiła dać stanowisko zarządcy Warszawy. Jesienią natomiast Marcinkiewicz zostanie przez PiS wystawiony jako kandydat na prezydenta stolicy.

W sobotnim wywiadzie dla TVP1 Jarosław Kaczyński przekonywał, że nie tyle „chce”, co „musi” zostać premierem. Jednocześnie zaznaczył: – Natomiast jeśli ktoś przypisuje to, co się stało, moim ambicjom, to naprawdę się bardzo, ale to bardzo myli.

Rynek obserwuje
Kazimierz Marcinkiewicz był odbierany jako reprezentant prorynkowego skrzydła w PiS. Dla rynków finansowych, wraz z też już byłą wicepremier Zytą Gilowską, stanowił gwarancję rozsądnej polityki gospodarczej. Nic więc dziwnego, że po pierwszych wiadomościach o dymisji Marcinkiewicza zrobiło się dość nerwowo. W ciągu kilkudziesięciu minut złotówka mocno osłabła w stosunku do najważniejszych walut. Dlatego Jarosław Kaczyński dość szybko poinformował, że nowym ministrem finansów (w miejsce powołanego niedawno przez Marcinkiewicza Pawła Wojciechowskiego) zostanie dotychczasowy wiceszef resortu Stanisław Kluza. Nowy premier szybko zapewnił też, że zmiana szefa rządu nie spowoduje żadnego zagrożenia dla finansów publicznych i dla tzw. kotwicy budżetowej.

I rzeczywiście – już w poniedziałek sytuacja na rynku giełdowym i walutowym uspokoiła się.

Pewne ryzyko
Prawdopodobnie zmiana ministra finansów będzie jedyną lub jedną z niewielu korekt w rządzie. Co prawda, Jarosław Kaczyński nie wykluczył możliwości powrotu na stanowisko wicepremiera Zyty Gilowskiej, jednak zapewne sama zainteresowana nie zechce wejść ponownie do rządu do czasu wyjaśnienia jej sytuacji lustracyjnej. Inną ze zmian, o której media spekulują, jest objęcie stanowiska sekretarza stanu w Kancelarii Premiera przez dotychczasowego szefa klubu parlamentarnego PiS Przemysława Gosiewskiego.

Na świecie komentuje się przede wszystkim niezwykłość sytuacji, w której dwaj bracia są na stanowiskach premiera i prezydenta państwa. Sam Jarosław Kaczyński powiedział natomiast w wywiadzie dla „Życia Warszawy”: – Oczywiście, jest pewne ryzyko, że prezydent i premier są braćmi, ale doszliśmy do wniosku, że wysuwanie innego polityka będzie gorszym wyjściem niż moja kandydatura.