Trwa ogłoszony przez Senat RP Rok Języka Polskiego; rok, w którym przypada 160. rocznica urodzin i 90. rocznica śmierci Henryka Sienkiewicza. Emilia Szczepańska i Karina Szczerkowska z Miejskiej Biblioteki Publicznej im. Zdzisława Arentowicza we Włocławku umiejętnie połączyły wszystkie te fakty, realizując wystawę pt. „Twórczość Henryka Sienkiewicza w Roku Języka Polskiego”.
Ekspozycja znajduje się na drugim piętrze biblioteki, w holu. Została podzielona na bloki tematyczne. Z części dotyczącej rozwoju i pochodzenia języków dowiadujemy się, że język polski, zaliczany do grupy języków słowiańskich, dzieli się na pięć głównych dialektów: wielkopolski, małopolski, mazowiecki, śląski i kaszubski. Przybliżone też zostaje pojęcie kultury języka.
Język ojczysty jest nierozerwalnie związany z tożsamością narodową. Dlatego w części ekspozycji pt. „Kim jesteśmy?... Język i literatura polska przed Sienkiewiczem” wymienione są najstarsze zabytki piśmiennictwa polskiego: Psałterz floriański i puławski, Kazania gnieźnieńskie i świętokrzyskie, Biblia Leopolity i brzeska. Przedstawiona jest reprodukcja strony z Bulli gnieźnieńskiej z nazwami miejscowości w języku polskim, najstarsze polskie zdanie (1270), pochodzące z tzw. Księgi henrykowskiej oraz tekst „Bogurodzicy”.
Język narodowy jest także nośnikiem wartości patriotycznych, zmierzających w kierunku zachowania tożsamości narodowej. Do rozwoju języka polskiego poprzez literaturę najbardziej przyczyniła się twórczość Jana Kochanowskiego, Adama Mickiewicza i Henryka Sienkiewicza, który pisał „ku pokrzepieniu serc”.
Na wspomnianej wystawie omówiono najważniejsze fakty z życia polskiego noblisty, zilustrowane licznymi zdjęciami. Nie brak fotografii z Muzeum H. Sienkiewicza w Oblęgorku (pałacyk w Oblęgorku był darem narodu polskiego dla pisarza, ofiarowanym z okazji ćwierćwiecza pracy twórczej).
W części ekspozycji pt. „Styl i język twórczości Henryka Sienkiewicza” wyjaśniono pojęcia: stylizacja i archaizacja literacka, których pisarz używał w powieściach historycznych. Obecności tych figur stylistycznych można się łatwo doszukać czytając umieszczone na wystawie fragmenty „Krzyżaków” i „Ogniem i mieczem”.
W kolejnej gablocie, zatytułowanej „Język literatury i język filmu”, wyeksponowane są omówienia najważniejszych, najbardziej znanych utworów Sienkiewicza, urozmaicone fotografiami z ekranizacji kinowych i telewizyjnych oraz rysunkami Szymona Kobylińskiego i Piotra Stachiewicza. W części pt. „Sienkiewicz kultowy” przedstawione są cytaty z jego powieści, które weszły na trwałe do kanonu powiedzeń współczesnego języka polskiego, np. „Ociec, prać? – Prać!”; „Kończ... waść!... wstydu oszczędź!” („Potop”); „Zdechnę ja i pchły moje!” („Ogniem i mieczem”) i wiele innych.
Twórczość Sienkiewicza niezmiennie cieszy się zainteresowaniem. Andrzej Stojowski w 1997 r. napisał powieść „W ręku Boga. Trylogii ciąg dalszy”; Jacek Dąbała i Tomasz Wilczkiewicz stworzyli komiksową wersję „W pustyni i w puszczy”. W „Wiedźminie” Andrzeja Sapkowskiego można dopatrzyć się sienkiewiczowskiego języka.
Wystawę zamyka rozdział „Dokąd zmierzamy?... Język i literatura polska po Sienkiewiczu”. Są tu omówione ciekawostki związane ze współczesną historią języka polskiego, m.in. takie jak „Manifest futurystyczny” czy uniwersalny kod przemówień z czasów PRL-u. Jako przykład podana jest też twórczość Mirona Białoszewskiego i Doroty Masłowskiej. Ekspozycję wieńczy informacja o działalności współczesnych językoznawców polskich, wśród nich prof. Jana Miodka.
Wystawę można zwiedzać do końca 2006 r. Wszystkich serdecznie zapraszamy; grupy zorganizowane prosimy o wcześniejszy kontakt telefoniczny: 054-231-55-50, w. 37.