Słowniczek pojęć etycznych - Godność
ks. prof. dr hab. Paweł Bortkiewicz TCHR
Jednym z najbardziej znaczących pojęć odnoszących się do wizji człowieka, które rzutują na etykę, jest godność. Przy całym, dość powszechnym, używaniu tego pojęcia nie zawsze towarzyszy mu zrozumienie. W personalistycznej wizji człowieka godność jest czymś głęboko wrodzonym, wpisanym w sam fakt bycia człowiekiem. Człowiek jest istotą godną nie z racji czyjegoś ustanowienia...
Jednym z najbardziej znaczących pojęć odnoszących się do wizji człowieka, które rzutują na etykę, jest godność. Przy całym, dość powszechnym, używaniu tego pojęcia nie zawsze towarzyszy mu zrozumienie. W personalistycznej wizji człowieka godność jest czymś głęboko wrodzonym, wpisanym w sam fakt bycia człowiekiem. Człowiek jest istotą godną nie z racji czyjegoś ustanowienia czy nadania, ale dlatego że jest człowiekiem.
Personalizm wskazuje też pewne istotne elementy fenomenu godności. Pokazuje, że godność jest wyrazem tego, że człowiek rozpoznaje siebie i odróżnia siebie od całego wszechświata. Jest w stosunku do niego "inaczej" (różni się), ale też "wyżej" (jest podmiotem pośród przedmiotów). Tak więc człowiek sam rozpoznaje swą godność (zarówno w sobie, co jest podstawowym doświadczeniem, jak i w każdym "innym ja", każdym drugim). Sfera godności wiąże się zatem z poznaniem, a dokładniej ze zdolnością obiektywizacji tego, co człowieka otacza, ze zwróceniem umysłu ku prawdzie.
Owo doświadczenie wyodrębnienia własnej podmiotowości, doświadczenie stanięcia oko w oko z własną godnością pokazuje, jak wielką rolę odgrywa w temacie godności - prawda. Mówimy zatem niekiedy zamiennie, że godność to prawda o człowieku, o osobie ludzkiej. Godność to prawda o wyjątkowej wartości człowieka. Trzeba jeszcze dodać - całego konkretnego człowieka. Nie chodzi tu bowiem o pojęcie człowieka, ale o osobę ludzką w jej jedności psychofizycznej, w jej duchowości, ale i cielesności.