Mija dziesięć lat od śmierci ks. kan. Zdzisława Bernata. W czwartkowe popołudnie, 16 czerwca 1994 roku, uroczystą liturgią pogrzebową w katedrze poznańskiej, a następnie na cmentarzu miłostowskim, Poznań żegnał tego wielkiego dyrygenta Poznańskiego Chóru Katedralnego, wybitnego muzykologa, kompozytora i znawcę chorału gregoriańskiego, który dwa dni wcześniej zmarł w swym mieszkaniu na Ostrowie Tumskim. Odchodził po nagrodę do Pana Człowiek, który stanowił "cząstkę duszy naszego miasta" (słowa Prezydenta Poznania z mowy pogrzebowej).
Zdzisław Maria Bernat urodził się 5 grudnia 1930 r. w Poznaniu. Zapoczątkowaną w wieku pięciu lat edukację muzyczną przerwał wybuch II wojny światowej i wysiedlenie całej rodziny do Ostrowca Świętokrzyskiego. Po powrocie rodziny do Poznania, Zdzisław Bernat kończy edukację szkolną w Liceum im. Ignacego Jana Paderewskiego, gdzie zdaje maturę w 1951 roku.
Droga do kapłaństwa
W październiku 1951 r. wstępuje do seminarium duchownego w Poznaniu i 30 maja 1957 r. przyjmuje święcenia kapłańskie w odbudowanej po zniszczeniach wojennych katedrze poznańskiej. Podczas studiów pełni funkcję organisty seminaryjnego i prowadzi chór alumnów.
Po niespełna rocznym pobycie w Kościanie wraca do Poznania, gdzie przez dwa lata pozostaje wikariuszem przy Katedrze, prowadząc równocześnie dwa dziecięce zespoły śpiewacze i chór seminaryjny. W czerwcu 1960 roku zostaje skierowany przez ks. abpa Metropolitę Antoniego Baraniaka na studia teologiczne i muzykologiczne na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim. W 1964 roku uzyskuje licencjat z teologii i magisterium z muzykologii kościelnej na podstawie pracy pt. "Chejronomiczny zapis śpiewów liturgicznych w rękopisie Ordinarius Pontificalis Antiquus (Ms 149 Biblioteki Kapitulnej we Wrocławiu)", napisanej pod kierownictwem ks. prof. Hieronima Feichta.
Z muzyką do ociemniałych
Po ukończeniu studiów podejmuje pracę naukową na KUL, współpracując jednocześnie z Chórem Akademickim, najpierw jako asystent dyrygenta (1964-1969 r.), a następnie jako kierownik artystyczny i dyrygent (1969-1971 r.). W tym okresie rozpoczyna też, trwającą do końca życia, współpracę z Zakładem dla Ociemniałych w Żułowie, gdzie zakłada chór, którym opiekuje się przez niemal 30 lat!
Do Poznania wraca w październiku 1971 r. i 1 września 1972 r. zostaje powołany na stanowisko dyrygenta Poznańskiego Chóru Katedralnego, który będzie odtąd prowadził nieprzerwanie przez 20 lat. Dzięki swemu przygotowaniu i talentowi doprowadza chór do znakomitego poziomu artystycznego, dorównującego zarówno dwóm istniejącym chórom poznańskim, jak i innym chłopięco-męskim chórom europejskim. Pod Jego dyrekcją Poznański Chór Katedralny zdobywa wielkie uznanie w kraju i wraca na wielkie, europejskie szlaki koncertowe śladami, wyznaczonymi przed II wojną światową przez ks. Wacława Gieburowskiego. Zespół dokonuje również nagrań płytowych, radiowych i telewizyjnych w kraju i za granicą, oraz uświetnia wielkie uroczystości kościelne, w tym dwie historyczne pielgrzymki Ojca Świętego Jana Pawła II do Ojczyzny, śpiewając w 1979 r. w Gnieźnie i w 1983 r. w Poznaniu.
Choroba nie przerywa intensywnej pracy
Kolejnym etapem artystycznego rozwoju ks. Zdzisława Bernata jest pomyślnie przeprowadzony w maju 1990 r., w poznańskiej Akademii Muzycznej, przewód kwalifikacyjny na stanowisko docenta w zakresie chóralistyki. Postępująca choroba sprawia jednak, iż w październiku 1991 r., po 42 latach dyrygowania chórami, w tym po 20 latach prowadzenia Poznańskiego Chóru Katedralnego, zmuszony jest pożegnać się ze swoim ukochanym dziełem, które przekazuje przygotowanemu przez siebie następcy, Ks. Szymonowi Daszkiewiczowi.
Lata 1972-1991 to także okres intensywnej pracy na wielu innych polach sztuki muzycznej. Liczne wykłady (na Akademiach Muzycznych w Poznaniu i Bydgoszczy, w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Zielonej Górze, na Papieskim Wydziale Teologicznym i seminariach duchownych oraz na kursach dla organistów), praca organizacyjna (m.in. organizacja obchodów 100-lecia Chóru w 1984 r., prowadzenie od 1981 r. koncertów z cyklu "Musica Sacra"), wreszcie studia nad biografią ks. Wacława Gieburowskiego, uwieńczone publikacją książkową i organizacją obchodów 50-lecia śmierci swego wielkiego poprzednika w 1993 r., to tylko niektóre przykłady niespożytej aktywności ks. Zdzisława Bernata.
Obok działalności muzycznej pełni równocześnie wiele odpowiedzialnych funkcji kapłańskich w instytucjach archidiecezji poznańskiej i Kościoła w Polsce. Praca i talent ks. Zdzisław Bernata były wielokrotnie wyróżniane: m.in. przez Radę Państwa został odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1979). Szeroki i trudny do ogarnięcia jest zakres dokonań ks. Kanonika Zdzisława Bernata: dwa powołania - kapłaństwo i muzyka, spięte nierozdzielnie w służbie Bogu, ludziom i kulturze narodowej. Tą służbą wpisał się w muzyczną (i nie tylko) historię katedry poznańskiej, Poznania i Polski.