Wszyscy szukają dziś sposobów i rozwiązań, jak najlepiej wychowywać i przekazywać wiedzę dzieciom, zwłaszcza w realiach zdalnego nauczania. Nasz pomysł ma przyjść z pomocą rodzicom, nauczycielom, a zwłaszcza samym uczniom, jak lepiej wykorzystać czas odcięcia od stacjonarnej szkoły i przywrócić elementy od lat obecne w szkolnictwie, ale w ostatnim czasie zagubione czy zapomniane – mówi Piotr Giertych, szef rady Fundacji Orszak Trzech Króli. Fundacja, znana przede wszystkim z organizowania 6 stycznia orszaków, właśnie rozpoczęła pierwsze na tak dużą skalę działania w dziedzinie szkolnictwa.
Pomysł jest prosty. To ogólnopolskie konkursy, zwane mistrzostwami, skierowane do uczniów wszystkich poziomów i rodzajów edukacji: zarówno tych od lat uczących się w ramach edukacji domowej, jak i tych siedzących w ławkach tradycyjnych podstawówek czy liceów. Aby wziąć w nich udział, nie potrzeba nigdzie jechać, ponieważ zarówno zgłoszenie, jak i cyklicznie wysyłane przez uczniów zadania docierają do organizatorów mejlem. Co jednak ważne, same zadania – podzielone na kilka grup umiejętności czy dziedzin – wykonuje się z dala od ekranu komputera, tak by oderwać zdalnie nauczane dzieci i młodzież od elektroniki. Organizatorzy nazywają to metodą wirtualno-realną. – Mamy nadzieję, że staną się inspirującą i motywującą pomocą dla wszystkich, którym zależy na wysokiej jakości edukacji swoich dzieci i wychowanków – mówią.
Zapomniane umiejętności
Mistrzostwa ruszają od stycznia. Przez pierwsze trzy tygodnie będzie można zapisać swoje dziecko lub ucznia do konkursów w dziedzinach takich, jak: recytacja wiersza, sztuki plastyczne, czytanie na głos, interpretacja dzieła sztuki, opowiadanie czy czytelnictwo. W planach na kolejną edycję są mistrzostwa w dziedzinie nauk przyrodniczych, matematyki, uważnego czytania czy wiedzy o Polsce. Nie będą to jednak kolejne sprawdziany w duchu szkolnym, ale spotkanie z umiejętnościami zapomnianymi we współczesnych szkołach.
– Od lat nasza edukacja cierpi na brak czasu na kontemplację piękna, na przekazywanie umiejętności ważnych społecznie, jak piękne czytanie, opowiadanie czy recytacja. Szkoła, dawniej kojarzona z pewnym wyzwoleniem ducha, kreatywności i relacją mistrz–uczeń, dziś jest raczej fabryką biernych odbiorców jakiejś treści. Zamiast twórczego poszukiwania prawdy – rozwiązywanie testów, gdzie nie ma miejsca na odpowiedź spoza gotowego klucza, na przewyższenie wiedzą nauczyciela, na pochwałę nietuzinkowego sposobu myślenia. Zależy nam na tym, aby podstawowe umiejętności edukacyjne, które od zawsze były uważane za ważne, takie jak myślenie, słuchanie, mówienie, czytanie, liczenie oraz umiejętności artystyczne nadal zajmowały należne im miejsce w edukacji dzieci – tłumaczy Piotr Giertych.
Relacja mistrz–uczeń
Każdy ze zgłoszonych uczniów będzie miał swojego nauczyciela prowadzącego, który najpierw udzieli wskazówek, jak można dane zadanie wykonać, a potem, już po wyznaczonym na nadesłanie pracy czasie, opowie uczniowi, co mu się udało, co wyszło świetnie, a gdzie można by coś poprawić.
Zgodnie z założeniem w każdej z dziedzin mistrzostw uczniowie będą co miesiąc robić nowe zadanie i uzyskiwać ocenę. Łącznie do czerwca 2021 r. zrealizują cztery zadania. Ci z najlepszymi wynikami pojawią się już fizycznie w czerwcu na Finale Mistrzów – o ile oczywiście warunki pandemiczne na to pozwolą. Tam też najlepszym wręczane będą nagrody.
Pilotażem były mistrzostwa czytelnictwa, trwające od września. Niereklamowane szerzej zgromadziły blisko 500 dzieci z całej Polski, uczących się w łącznie 60 szkołach. Część z nich zgłosili rodzice, a część – nauczyciele. Nie brakowało tych kształcących się metodą edukacji domowej.
Piotr Giertych przyznaje, że zamysł i idea mistrzostw ma podobne cele, jakie przyświecają rodzicom decydującym się na wycofanie dzieci z oficjalnego systemu i uczenie ich samodzielności zdobywania wiedzy. – To oczywiste, że do edukacji domowej zapisują dzieci rodzice świadomi tego, czym jest edukacja i wychowanie. Im bardzo zależy na dostosowaniu kształcenia do rzeczywistych potrzeb dzieci. Ale my nie namawiamy nikogo do rzucania szkoły, ponieważ każde dziecko jest inne, inaczej się rozwija. Raczej dajemy możliwość wprowadzenia różnorodności do tego, jak kształcimy nasze dzieci – wyjaśnia.
Zapewnić różnorodność
Piotr Giertych podkreśla także, że mistrzostwa nie mają na celu zastępowania obecnie dominującego systemu edukacji, ale uzupełnienie go. Właśnie poprzez różnorodne propozycje i metody uczenia.
Wykonując zadanie na mistrzostwa, siłą rzeczy uczeń będzie musiał jakoś się przygotować, samodzielnie poszukać jakiegoś rozwiązania, uzupełnić wiedzę, o ile jej nie miał. Na razie będzie to uczenie przez samodzielność, ale w przyszłości chcemy w ramach mistrzostw zaproponować też pewną formę lekcji – zapowiada Piotr Giertych.
Nauczycielami pełniącymi w ramach mistrzostw funkcję przewodników dla uczniów są obecnie pedagodzy zaprzyjaźnieni z warszawskim Orszakiem Trzech Króli, pracujący w szkołach. Łączy ich jednak pragnienie przywrócenia takiej edukacji, która otwiera umysły młodych ludzi na samodzielne poszukiwanie wiedzy. – Od lat powtarzam, że każde dziecko jest inne, inaczej się rozwija, czego innego potrzebuje. Dlatego jeden podręcznik dla wszystkich to zdecydowanie za mało – uważa Piotr Giertych, jeden z pomysłodawców mistrzostw.
Nie traćmy czasu
Choć ich pomysł zaplanowany jest do realizacji przez lata, organizatorzy zachęcają, aby w sprawę poprawy kształcenia swoich dzieci rodzice zaangażowali się już teraz, nawet w ograniczeniach pandemicznych. – To, co my rodzice możemy zrobić w czasie zdalnego nauczania, to przede wszystkim pilnować, by dzieci zamykały komputery zaraz po lekcjach, żeby miały coś do zrobienia także poza elektroniką, pracowały w określonym rytmie, jak to już jest w większości szkół. Ale ważna jest też relacja z nauczycielami naszych dzieci, rozmawianie z nimi o naszych metodach wychowawczych, tak by wspólnie lepiej wspomagać kreatywność młodych ludzi – mówi Piotr Giertych z Fundacji Orszaku Trzech Króli.
Mistrzostwa Edukacyjne będą pierwszym na tak dużą skalę działaniem fundacji dotyczącym szkolnictwa. Dzieci i uczniów do udziału w nich można zgłaszać na stronie mistrzostwa.edu.pl Udział związany jest z niewielką opłatą (39 zł/na 4 miesiące), pokrywającą koszty przygotowania materiałów i pracy nauczycieli.