Logo Przewdonik Katolicki

Przemienienie w Supraślu

Ewa Zalewska, Muzeum Ikon w Supraślu Oddział Muzeum Podlaskiego w Białymstoku
fot. materiały prasowe

W Muzeum Ikon w Supraślu do 5 grudnia prezentowana jest wystawa „PRZEMIENIENIE. Jerzy Nowosielski, Leon Tarasewicz”. To w zamierzeniu korelacja, dopełniający się dwugłos artystów na płaszczyźnie malarstwa i duchowości prawosławia.

Na ekspozycji została zaprezentowana ikona Przemienienia na Górze Tabor autorstwa Jerzego Nowosielskiego i w odniesieniu do niej realizacja site-specific autorstwa Leona Tarasewicza. Artyści wielokrotnie spotykali się w relacji mistrz–uczeń–przyjaciel. Osobowość i twórczość Nowosielskiego miała wpływ na formację artystyczną Tarasewicza. Ta fascynacja ma jednak nie tylko wyraz w przestrzeni malarstwa, ale przede wszystkim opiera się na płaszczyźnie intelektualnej.

Miejsce wystawy – Supraśl – stanowi czasoprzestrzeń symboliczną. To tutaj na podlaskich ziemiach w XVI wieku tętnił życiem ośrodek duchowy i intelektualny prawosławia – Ławra Supraska. Stąd pochodzą najważniejsze zabytki związane z prawosławiem nie tylko na tych terenach, ale istotne z punktu widzenia światowego dziedzictwa. Wnętrze supraskiej cerkwi w połowie stulecia pokryły freski w stylu bizantyńskim. W okresie II wojny światowej wnętrze cerkwi zostało zdewastowane przez czerwonoarmistów, a pod koniec wojny w 1944 r. wycofujący się stąd żołnierze niemieckich wojsk hitlerowskich wysadzili budowlę. Ocalone z ruin świątyni fragmenty szesnastowiecznej polichromii stanowią najcenniejszy zespół zabytków znajdujący się w zbiorach supraskiego Muzeum Ikon. Odbudowę głównej cerkwi monasteru rozpoczęto staraniem Kościoła prawosławnego w 1984 r., jeszcze przed przekazaniem na jego rzecz klasztoru, które miało miejsce w początku lat 90. XX w.

Mistrz Tarasewicza – Jerzy Nowosielski – to nieżyjący już wybitny polski artysta malarz [zm. 2011], wieloletni profesor krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych, ale również zanurzony w prawosławiu teolog i filozof. W jego twórczości bardzo istotne miejsce zajmowała ikona. Miał do niej szczególne, bardzo osobiste i nowatorskie podejście. Przywrócił ikonie, coraz bardziej skłaniającej się ku tendencjom panującym w zachodniej sztuce sakralnej, wymiar teologiczny. Respektując kanon ikonograficzny, nie widział w nim ograniczenia, a przestrzeń do wyrażania teologicznych rozważań. Malarski sposób opracowania tematów był odważnym głosem w sztuce ikony. Niestety, przez Cerkiew bywał niezrozumiany i odrzucany, co było szczególnie bolesne dla głęboko wierzącego artysty wyznania prawosławnego. Jego realizacje zachowały się w świątyniach katolickich, greckokatolickich i prawosławnych.

Wernisaż wystawy miał miejsce dwa dni po święcie Przemienienia, jednym z najważniejszych świąt w prawosławiu, obchodzonym uroczyście na Świętej Górze Grabarce. „Nie sądziłem, że takie małe może tak wymęczyć” – powiedział profesor Tarasewicz podczas wernisażu, jak to określił, najmniejszej wystawy, nad którą pracował. Centrum realizacji site-specific stanowi ikona ukazująca scenę Przemienienia Pańskiego na górze Tabor, namalowana przez Nowosielskiego w 1961 r. – ikona pochodzi ze zbiorów Muzeum Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II. Nowosielski temat Przemienienia podejmował w swej twórczości wielokrotnie: w ikonach, freskach we wnętrzach świątyń prawosławnych, greckokatolickich, katolickich – za każdym razem poszukiwał malarskiego rozwiązania kompozycji niosącej przekaz teologiczny.

Podczas wernisażu PRZEMIENIENIA w Muzeum Ikon w Supraślu wieloletnia dyrektor „Zachęty” Anda Rottenberg zauważyła, że zarówno Nowosielski, jak i Tarasewicz w swojej sztuce nieustannie poszukują dowodów na istnienie Boga. Słowa te niezwykle celnie uświadamiają istotę tego artystycznego dwugłosu – sztuka współczesna może bowiem w sposób wyjątkowo sugestywny wyrażać ewangeliczny przekaz.

Komentarze

Zostaw wiadomość

Komentarze - Facebook

Ta strona używa cookies. Korzystając ze strony, wyrażasz zgodę na używanie cookies, zgodnie z aktualnymi ustawieniami przeglądarki