Logo Przewdonik Katolicki

Po co nam KEP?

fot. Agnieszka Robakowska/ Robert Woźniak

Monika Białkowska: Tak bardzo nas wciągnął temat biskupów, że nie skończyliśmy ostatnio rozmowy. Mówiliśmy o tym, że biskupi byli w Kościele obecni od jego początków, że byli pasterzami małych wspólnot, że z czasem dopiero wyrastać zaczęli do roli książąt i że niekoniecznie było to rozwiązanie dla biskupów i całego Kościoła szczęśliwe. Ale jest instytucja, która nam wydaje się oczywistością, a której pierwotny Kościół nie znał: to konferencja episkopatu dla biskupów w poszczególnych krajach. Czasem ją przeceniamy, czasem nie doceniamy. Nie chcę upraszczać, ale znaczy ona coś więcej niż tylko towarzyskie spotkanie biskupów danego kraju?  

Ks. Henryk Seweryniak: Z jednej strony wiemy, jak ważne są to spotkania. Biskupi ustalają na nich kierunek działań pastoralnych w naszym kraju, zajmują się relacjami z państwem, podejmują decyzje w sprawach liturgicznych czy dyscyplinarnych, udzielają zezwolenia na wydawania ksiąg Pisma Świętego i ich tłumaczeń, zajmują się organizacją katechezy, relacjami z innymi wyznaniami, stosunkami Kościoła z władzami świeckimi, ogłaszają listy pasterskie czy komunikaty. Funkcja przewodniczącego KEP jest w praktyce uważana za najważniejszą w Kościele w Polsce. Z drugiej strony w latach 80. i 90. toczyła się w Kościele żywa dyskusja na temat podstaw teologicznych krajowych czy też regionalnych konferencji episkopatu. Brał w niej udział między innymi kard. Ratzinger, wówczas jeszcze jako prefekt Kongregacji Nauki Wiary. I to właśnie on zdecydowanie sprzeciwiał się przyznaniu konferencjom episkopatu podstaw teologicznych, optował raczej za tym, o czym mówisz: żeby traktować konferencje jako braterskie spotkania, pomagające ustalić linię wspólnego działania w obrębie swojego kraju. Przypominał, że konferencje nie mają umocowania w planie Bożym, nie są realizacją kolegialności w sensie ścisłym.
 
MB: Kolegialności – czyli współodpowiedzialności i współdziałania w kierowaniem Kościołem w jedności biskupów z papieżem i między sobą. Definicja encyklopedyczna, ale to też temat na odrębną rozmowę.
 
HS: W Biblii nie ma podstaw, by między urzędem papieża i urzędami biskupów pojawiał się urząd pośredni w rodzaju konferencji episkopatu. Istotne struktury Kościoła to Piotr, którego następcą jest każdorazowy papież i, jak mówiliśmy tydzień temu, Dwunastu, których następcą jest kolegium biskupów. To drugie realizuje swoje posłannictwo bądź w sposób zwyczajny, jednomyślnie głosząc prawdę Bożą, bądź w sposób nadzwyczajny, uroczysty na soborze. Jak wiesz, coraz częściej słychać głosy o potrzebie zwołania kolejnego soboru – ostatnio uczynił to ks. prof. Halik z Pragi. Oczywiście, są jeszcze synody biskupów, ale mieszczą się one raczej w zakresie głosu doradzającego papieżowi. Dla kard. Ratzingera problem leżał głównie w tym, żeby nie ograniczać uprawnień, inicjatywy poszczególnych pasterzy i ....  
 
MB: Nie oszukujmy się, wiemy, o co jeszcze chodziło. Przyznanie większych uprawnień konferencjom episkopatów krajowych byłoby prostą drogą do tworzenia kościołów narodowych. Nasz Kościół polski jest taki, wasz Kościół niemiecki jest inny, a ich argentyński jeszcze inny. Nie ma „Kościoła polskiego”. Jest tylko jeden Kościół, który jest również w Polsce, Niemczech czy w Argentynie. 
 
HS.: Joseph Ratzinger to swoim genialnym teologicznym nosem dobrze wyczuwał i ostrzegał przed niebezpieczeństwem unarodowienia Kościoła. Przykłady tego widzimy choćby na wschodzie – jeśli Kościół staje się narodowy, państwo natychmiast kładzie na niego swoją rękę i czyni z niego swoje narzędzie.
 
MB: Z tego też warto wyciągnąć wnioski. Im większą Kościół zachowuje niezależność od władzy i państwa – nawet za cenę rezygnacji z przywilejów, ulg i dotacji – tym trudniej go wykorzystać, „użyć” dla własnych, politycznych celów. W każdej chwili może powiedzieć: „Stop, nie należymy do was, należy do Boga i tylko Jemu służymy”.
 
HS: Przed tym wykorzystywaniem musimy Kościoła bronić. Ale to nie znaczy, że instytucja konferencji episkopatu jest niepotrzebna. Przeciwnie, ten głos jest ważny i w wielu momentach bywa znaczący.
 
MB: Słynny list biskupów polskich do biskupów niemieckich z 1965 roku. To było bardzo wyraźne działanie biskupów jednego kraju wobec biskupów innego kraju – choć przecież wszyscy przed papieżem są sobie równi, mają jednakowe kompetencje i nie ma między nimi doktrynalnego konfliktu.
 
HS: Tak, to przykład takiego działania. Ale, jak powiedziałem, Joseph Ratzinger obawiał się również, że instytucja konferencji episkopatu odbierze biskupom samodzielność. Że będą oni przyglądali się, co konferencja zdecyduje, i poczują się zwolnieni z osobistej odpowiedzialności następcy apostołów.
 
MB: Ale są kompetencje, które Stolica Apostolska pozostawia w gestii nie pojedynczych biskupów, a właśnie konferencji episkopatu. Tak było z kwestią piątkowego postu, który jest różnie rozwiązany w różnych krajach. Tak było z możliwością przyjmowania Komunii św. na rękę. To nie Watykan rozstrzygał: Watykan pokazywał ramy, w których należy się zmieścić, a o szczegółach decydowali biskupi nie w swoich diecezjach, ale w swoich krajach.
 
HS: Przyjęto, że w pewnych sytuacjach konferencje mogą dokonywać aktów ustawodawczych, których sformułowania chce od nich prawo kościelne albo stolica Apostolska – na przykład  ustalenia programu kształcenia w seminariach. Z kolei jeśli chodzi o nauczanie konferencji biskupów, to zalicza się je do autentycznego nauczania Kościoła tylko wtedy, gdy jest uchwalone jednomyślnie.
 
MB: Biskup Ryś przyznał, że zdarzyło mu się kilku listów nie podpisać.
 
HS: I ma do tego święte, biskupie prawo. Biskupi zgromadzeni na konferencjach są nauczycielami wiary, a ich deklaracje odnoszą się do kontekstu aktualnych społecznych, prądów ideowych czy badań naukowych. Temu nauczaniu powinniśmy okazać religijne posłuszeństwo.
Prawo kościelne jest tu jednak ostrożne: jeśli nauczanie konferencji zostało przyjęte tylko przez dwie trzecie biskupów, potrzebne jest potwierdzenie Stolicy Apostolskiej. Niedawno konferencja episkopatu Niemiec większością głosów stwierdziła, że w przypadku małżeństw mieszanych ewangeliccy współmałżonkowie mogą w pojedynczych przypadkach, w których rozeznano pragnienie wspólnego przyjmowani Komunii, przystąpić do niej w Kościele katolickim. Na co siedmiu biskupów zwróciło się z poważną wątpliwością do Stolicy Apostolskiej.
 
MB: Papież zdecyduje. Raz jeszcze okazuje się, jak ważna jest jego posługa, zwłaszcza wobec otwartej debaty.
 
HS: I dziękujmy za to Panu Bogu. A w tych dniach umiejmy odnieść się do ewangelicznego przesłania o tym, jak to „w tej samej okolicy przebywali w polu pasterze i trzymali straż nocną nad swoją trzodą. Wtem stanął przy nich anioł Pański i chwała Pańska zewsząd ich oświeciła”. Pierwszymi świadkami Bożego narodzenia są czuwający pasterze.
 
MB: I pamiętamy, że dokładnie to oznacza greckie słowo episkopoi – biskupi.   
 
HS: To oni, pasterze czuwający przez swe otwarcie na znaki Bożej obecności i troskę o dobrą, czystą strawę dla owiec, są przewodnikami do betlejemskiej groty. Błogosławionych świąt!
 

Komentarze

Zostaw wiadomość

Komentarze - Facebook

Ta strona używa cookies. Korzystając ze strony, wyrażasz zgodę na używanie cookies, zgodnie z aktualnymi ustawieniami przeglądarki

;clickControlParams[onclick_param_l]=onclick_value_l;clickControlParams[onclick_param_v]=onclick_value_v;function setRlsAmount(){cafEl.forEach(function(part,index){if(cafEl[index].meta.layoutTypes.indexOf(dto.contentType)!==-1&&cafEl[index].caf.type==="relatedsearch"){cafEl[index].caf.number=dto.numberRelatedLinks}})}function addClickTrackUrl(cafObject){let params=Object.keys(clickControlParams).map(function(key){return encodeURIComponent(key)+"="+encodeURIComponent(clickControlParams[key])}).join("&");let parkingClickTrack="//"+dto.clickControlHost+"/search/cc.php?"+params;if(dto.clickTrack.length>0){dto.clickTrack.forEach(function(part,index){this[index]=encodeURI(this[index])},dto.clickTrack);cafObject.clicktrackUrl=[parkingClickTrack].concat(dto.clickTrack)}else{cafObject.clicktrackUrl=parkingClickTrack}}pageOptions.pageLoadedCallback=function(requestAccepted,status){let fb_add_params="";function isAdultStatusCallbackRequired(){if(!("adult"in status)){return false}if(ds===false&&status.adult===true){return true}if(ds===true&&status.adult===false){return true}return false}function isErrorCodeCallbackRequired(){if(!("error_code"in status)){return false}if(isAdultStatusCallbackRequired()&&26===status.error_code){return false}return true}if(isAdultStatusCallbackRequired()){fb_add_params+="&as="+status.adult+"&gc="+status.client}if(isErrorCodeCallbackRequired()){fb_add_params+="&ec="+parseInt(status.error_code)}if(fb_add_params.length===0||fb_token.length===0){return}let request=new XMLHttpRequest;request.open("GET",fb+fb_token+fb_add_params,true);request.send()};function collectCafObjects(){let cafObjects=[pageOptions];cafEl.forEach(function(part,index){if(cafEl[index].meta.layoutTypes.indexOf(tlt)===-1){return}if(cafEl[index].caf.type==="ads"){addClickTrackUrl(cafEl[index].caf);cafEl[index].caf.number=noAds}pdto.caf.uiOptimize=dto.uiOptimize;if(cafEl[index].caf.type==="relatedsearch"&&dto.rls.length>0){return}if(cafEl[index].caf.type==="searchbox"&&dsb===false){return}cafObjects.push(cafEl[index].caf)});return cafObjects}function appendCafRls(){if(dto.rls.length<=0){return}let start=0;let cafRlObjects=[pdto.caf];cafEl.forEach(function(part,index){if(cafEl[index].meta.layoutTypes.indexOf(dto.contentType)!==-1&&cafEl[index].caf.type==="relatedsearch"){let stop=start+cafEl[index].caf.number;let terms=[];for(var i=start;idto.rls.length-1){break}terms[i]=dto.rls[i].term;start=i+1}cafEl[index].caf.terms=terms.join(",");cafEl[index].caf.optimizeTerms=false;cafRlObjects.push(cafEl[index].caf)}});createCaf.apply(this,cafRlObjects)}if(typeof google!=="undefined"){window.createCaf=function(){function F(args){return google.ads.domains.Caf.apply(this,args)}F.prototype=google.ads.domains.Caf.prototype;return function(){return new F(arguments)}}();setRlsAmount();if(dto.advt===1&&dto.contentType!==2&&dto.contentType!==3){appendCafRls()}let cafObjects=collectCafObjects();if(cafObjects.length>1){createCaf.apply(this,cafObjects)}}})();if(dto.tsc){var request=new XMLHttpRequest;request.open("GET",dto.pu+"/search/tsc.php?"+dto.tscQs);request.send()}var $parkModalButton=document.getElementById("cookie-modal-open");var $parkModalCloseButton=document.getElementById("cookie-modal-close");var $parkModal=document.getElementById("cookie-modal-window");var $parkCookieMessage=document.getElementById("cookie-message");var $parkThirdPartyCookieCheckbox=document.getElementById("third-party-cookie-checkbox");var $parkAcceptAllCookiesButton=document.getElementById("accept-all-cookies-btn");var executeTrackingPixel=function(trigger){if(trigger===true&&typeof pxTracking==="function"){pxTracking()}};var getCookieExpirationTime=function(){var d=new Date;d.setTime(d.getTime()+7*24*60*60*1e3);return d.toUTCString()};var saveParkingCookie=function(statisticsCookie){var cookieConsent={necessary:true,statistics:statisticsCookie,version:1,timestamp:(new Date).getTime()};document.cookie="CookieConsent="+JSON.stringify(cookieConsent)+";expires="+getCookieExpirationTime()};if($parkModalButton!=null){$parkModalButton.onclick=function(e){$parkModal.classList.remove("disabled")}}if($parkModalCloseButton!=null){$parkModalCloseButton.onclick=function(e){$parkModal.classList.add("disabled");$parkCookieMessage.classList.add("disabled");saveParkingCookie($parkThirdPartyCookieCheckbox.checked);executeTrackingPixel($parkThirdPartyCookieCheckbox.checked)}}if($parkAcceptAllCookiesButton!=null){$parkAcceptAllCookiesButton.onclick=function(){$parkCookieMessage.classList.add("disabled");saveParkingCookie(true);executeTrackingPixel(true)}}if(dto.executeTrackingPixels===true){executeTrackingPixel(true)}