Zgromadzenie to powstało 180 lat temu. Jego założycielką jest matka Magdalena Damen, która w 1835 r. wraz z pierwszymi współsiostrami zamieszkała w ubogim domu pod wsią Heythuysen w holenderskiej Limburgii.
Bóg się zatroszczy!
Matkę Magdalenę cechowała prostota i ufne zawierzenie we wszystkim opatrzności Bożej oraz wrażliwość na drugiego człowieka. Potrafiła też odważnie, z żywą wiarą i wytrwale poszukiwać woli Bożej, pielęgnując głęboką więź ze Stwórcą i łącząc ją ze zwyczajnością codziennego życia. Tak też prowadziła swoje siostry, żyjąc franciszkańskim duchem prostoty i służby, pokuty i miłości w całkowitym zawierzeniu Bogu. Stąd zawołanie zgromadzenia: „Bóg się zatroszczy!”. Same siostry natomiast od początku troszczyły się o potrzeby bliźnich pomagając ubogim i chorym oraz ucząc dzieci, które nie miały możliwości kształcenia się.
Posługa apostolska sióstr franciszkanek bardzo szybko zaczęła rozszerzać się w całej Holandii, a od 1852 r. także na terenie Niemiec. W 1869 r. rozpoczęły one również pracę misyjną w holenderskich Indiach Wschodnich (obecnie Indonezja). Trzy lata później, na zaproszenie jezuitów, udały się do Brazylii, a następnie do Stanów Zjednoczonych. W pierwszej połowie XX w. w krajach, w których pracowały siostry powstały samodzielne prowincje. W 1989 r. założono też Międzynarodową Wspólnotę Misyjną w Tanzanii, gdzie franciszkanki służą od 1959 r. Obecnie zgromadzenie, którego zarząd generalny znajduje się w Rzymie, liczy 1750 sióstr w dziewięciu prowincjach oraz na placówkach misyjnych w Tanzanii, Gwatemali, Meksyku, Timorze oraz na Filipinach i Białorusi.
Z Holandii do Chojnic
Na ziemie polskie franciszkanki dotarły już w 1867 r. Osiedliły się w Chojnicach na zaproszenie miejscowych katolików i przy aprobacie biskupa ówczesnej diecezji chełmińskiej (dzisiaj pelplińskiej). Podjęły pracę opiekuńczo-wychowawczą w tzw. zakładzie św. Boromeusza, gdzie prowadziły przedszkole, szkołę elementarną i sierociniec. Jednak już w 1875 r. walczące z polskością i Kościołem katolickim władze pruskie zmusiły je do opuszczenia domu. Po zakończeniu kulturkampfu w 1878 r. siostry powróciły, dzięki usilnym staraniom tutejszego duchowieństwa, do Chojnic. Oprócz pracy wśród dzieci i młodzieży podjęły też opiekę nad chorymi w szpitalu. W tym czasie zaczęły powstawać na Pomorzu nowe placówki, a w 1933 r. utworzono komisariat polski z własnym nowicjatem w Chojnicach.
W czasie I i II wojny światowej siostry zaangażowały się w posługę pielęgniarską i ambulatoryjną. Natomiast w czasach PRL władze komunistyczne przejęły całkowicie szkolnictwo i opiekę zdrowotną, uniemożliwiając zakonnicom realizowanie swojego charyzmatu w tym zakresie. Mogły one pracować jedynie w Państwowych Zakładach Opieki Specjalistycznej dla dzieci i dorosłych specjalnej troski, poza tym służyły m.in. jako katechetki, organistki czy zakrystianki.
Polskie franciszkanki
Polska prowincja zgromadzenia, pod wezwaniem Maryi Wspomożenia Wiernych, została ustanowiona w 1948 r. Swoją siedzibę ma ona w Orliku, w Borach Tucholskich na Kaszubach, gdzie znajduje się nie tylko dom prowincjalny, ale także formacyjno-rekolekcyjny. Chętnie przyjeżdżają tu również na rekolekcje czy dni skupienia różne grupy parafialne i wspólnoty katolickie. Obecnie prowincja polska liczy 150 sióstr posługujących w 17 wspólnotach w Polsce, w Domu Generalnym w Rzymie oraz na placówkach misyjnych w Tanzanii i na Białorusi. Pracują one przede wszystkim w charakterze pielęgniarek, lekarek, opiekunek, wychowawczyń i katechetek w szpitalach, domach opieki, hospicjach, schronisku dla nieletnich, świetlicach terapeutycznych, domach pielgrzyma, przy parafiach oraz na misjach.
Jedyny dom franciszkanek w naszej archidiecezji to mieszkanie w kamienicy przy ul. Calliera na poznańskim Łazarzu. Tamtejsza Wspólnota Maryi Matki Kościoła liczy trzy siostry, które posługują w Szpitalu Klinicznym Przemienienia Pańskiego Uniwersytetu Medycznego przy ul. Długiej jako lekarka i pielęgniarki.
Męczennica Wschodu
W styczniu tego roku polska prowincja Zgromadzenia Sióstr Franciszkanek od Pokuty i Miłości Chrześcijańskiej zakończyła Rok Siostry Adelgund Tumińskiej obchodzony z okazji 120. rocznicy urodzin tej zakonnicy nazywanej Męczennicą Wschodu. Urodzona w 24 lipca 1894 r. w Kwiekach koło Czerska, wstąpiła do franciszkanek w 1919 r. Posługiwała m.in. w Chojnicach, gdzie była instruktorką w Szkole Gospodarstwa Domowego, wychowawczynią w Ochronce Zakładu św. Boromeusza, a następnie kierowniczką utworzonego przez siostry przedszkola. W 1934 r. została wybrana na przełożoną Wspólnoty św. Antoniego w Więcborku, a w latach 1937–1939 troszczyła się o siostry dokształcające się i studiujące w Poznaniu. W czasie wojny pełniła funkcję przełożonej w klasztorze w Zamartem koło Tucholi, w którym rezydowali także SS-mani i który służył jako miejsce postoju dla grup przesiedlanej ludności. W 1944 r. objęła pracę w biurze lekarskim Szpitala św. Boromeusza w Chojnicach. Rok później, w lutym, dotarła tu Armia Czerwona. S. Adelgund broniąc czystości trzech młodych pracownic szpitala przed żołnierzami radzieckimi, 15 lutego 1945 r. poniosła śmierć męczeńską. Została zakłuta bagnetami, o czym świadczą cięcia na jej szkaplerzu, który został zachowany i jest przechowywany w archiwum w Orliku, a wcześniej prawdopodobnie zgwałcona. Pochowano ją bez rozgłosu w ogrodzie sióstr w Chojnicach przed figurą św. Franciszka. Od tego czasu całe zgromadzenie modli się też o rozpoczęcie procesu beatyfikacyjnego bohaterskiej s. Adelgund.
Zgromadzenie Sióstr Franciszkanek od Pokuty i Miłości Chrześcijańskiej (OSF)
Zgromadzenie w sieci: www.siostryzorlika.pl
Dom prowincjalny
Orlik 21
89–632 Brusy
tel. 52 398 15 26
e-mail: sekretariat@siostryzorlika.pl
Dom w Poznaniu
ul. Calliera 5/10
60–722 Poznań
tel. 61 864 21 53
e-mail: poznan@siostryzorlika.pl