Do znajdującej się pod zaborem pruskim stolicy Wielkopolski siostry zaprosił arcybiskup gnieźnieński i poznański Leon Przyłuski, a także przedstawiciele tutejszego społeczeństwa. W dziejach prowadzonej tu przez nie szkoły odbijały się losy narodu polskiego przeżywającego w XIX i XX w. dramatyczne przemiany i wielkie zagrożenia. W 1875 r. placówka edukacyjna została zamknięta przez pruskiego zaborcę, w 1939 r. przez okupantów niemieckich, a 1962 r. przez reżim komunistyczny. W 1982 r. urszulanki reaktywowały swoją szkołę po raz czwarty.
W przeszłość patrzymy z wdzięcznością
Urszulanki Unii Rzymskiej są międzynarodowym instytutem zakonnym, któremu początek dała św. Aniela Merici, zakładając w 1535 r. w Brescii we Włoszech Towarzystwo św. Urszuli. Dzieło jej, jak napisała: „zakorzenione w podwójnej miłości: Boga i człowieka”, miało w harmonijny sposób łączyć modlitwę i służbę człowiekowi. Pragnienie to wyraziła w Pismach, które pozostawiła swym duchowym córkom. Są one nie tylko cennym źródłem duchowości urszulańskiej, ale też prawdziwymi klejnotami w dziedzinie pedagogicznej. Towarzystwo, któremu – zgodnie z wolą Założycielki – patronuje św. Urszula, męczennica z IV w., rozwijało się prężnie, rozprzestrzeniając się na wszystkie kontynenty. W ciągu wieków podlegało licznym przeobrażeniom. Historia urszulanek od początku XVII w. to dzieje ich pracy apostolskiej w szkołach, gdzie w całokształcie sieci szkolnictwa i edukacji kobiet odegrały ogromną rolę. Dzięki poziomowi nauki oraz wartości wychowania religijnego, jakie otrzymywały dziewczęta, wszystkie placówki urszulańskie były cenionymi ośrodkami kształcenia, cieszącymi się zaufaniem społeczeństwa. W dużym stopniu przyczyniły się też do promocji kobiety.
Na ziemie polskie urszulanki przybyły w 1857 r. z niemieckiego wówczas klasztoru wrocławskiego, osiedlając się w Poznaniu. Założyły tu szkołę żeńską, która szybko rozkwitła mimo trudnych warunków zaboru pruskiego. Wkrótce mogły otworzyć kolejną w Gnieźnie. W okresie kulturkampfu zmuszone zostały do opuszczenia Wielkopolski, udając się do Galicji. Okres międzywojenny, kiedy szkolnictwo w naszym kraju trzeba było tworzyć od podstaw, należy w historii urszulanek w Polsce do najświetniejszych. W roku szkolnym 1938–1939 urszulanki prowadziły 11 szkół powszechnych, 9 szkół średnich ogólnokształcących (gimnazjów i liceów), 3 szkoły zawodowe, 13 internatów dla uczennic i 1 internat dla studentek. Urszulański program wychowawczy umieszczony został, w 1922 r. w fundamentach pierwszej szkoły wybudowanej w odrodzonej ojczyźnie w Poznaniu: „Pragniemy z pomocą Bożą dać naszym wychowankom niezłomne zasady wiary, umiłowanie cnoty i gruntowne wykształcenie. Niech szczepią je w rodzinach z pokolenia w pokolenie i niech zbliża się dla Polski i ludzkości wiecznie jasny dzień Królestwa Bożego na ziemi. Akt niniejszy jest wyrazem pragnienia naszego, aby wraz ze staraniem o uświęcenie dusz własnych i dusz młodzieży, oddać wszystkie siły w służbę Kościoła i odrodzonej Ojczyzny, wychowując młode pokolenie”.
W czasie II wojny światowej urszulanki włączyły się w tajne nauczanie, a zaraz po jej zakończeniu ponownie przystąpiły do otwierania szkół – w sumie prowadziły ich 15 (5 podstawowych, 8 średnich i 2 zawodowe), ale już w 1948 r. zaczęła się walka o szkoły z reżimem komunistycznym. W konsekwencji, oprócz jednego urszulańskiego liceum we Wrocławiu, państwo przejęło pozostałe gmachy szkolne z całym wyposażeniem. Pozbawiane szkół siostry zaangażowały się w pracę katechetyczną w parafiach. Po powstaniu „Solidarności” podjęły wezwanie Kościoła do powrotu do pracy w szkołach. W 1982 r. otworzyły licea ogólnokształcące w Poznaniu i Rybniku. Następnie gimnazja w Poznaniu (1991), we Wrocławiu (1999), w Rybniku (2001), szkoły podstawowe w Krakowie (1994) i Lublinie (2007). Od 1991 r. działają też przedszkola w Krakowie i Sierczy.
Teraźniejszość przeżywamy z pasją
W duchu charyzmatu założycielki, św. Anieli Merici, siostry urszulanki „wiernie i radośnie” prowadzą dziś dzieło rozpoczęte przez nią i kontynuowane na przestrzeni pięciu już wieków przez tysiące kobiet. W życiu św. Anieli nie brakowało rozterek, niepowodzeń i prób wiary. Ale zawsze obecny był w nim Jezus Chrystus – „Jedyny Skarb”, jak o Nim mówi. Z relacji z Jezusem, podobnie jak ona, siostry urszulanki czerpią każdego dnia siły i entuzjazm do podejmowania misji ewangelizacyjnej, którą realizują przez wychowywanie i nauczanie przede wszystkim dzieci i młodzieży. Umysły i serca swych wychowanków starają się kształtować w myśl wartości zawartych w zawołaniu: Serviam – będę służyć Bogu, ojczyźnie, bliźnim. Dlatego też urszulańskie placówki edukacyjno-wychowawcze, oprócz poziomu nauczania, proponują jasne i spójne zasady moralne, mając na celu przygotowanie młodych ludzi do odpowiedzialnego podejmowania zadań społecznych i wrażliwości na potrzeby otoczenia. Gruntem do kształtowania młodych osobowości są: rodzinna atmosfera, zaufanie, życzliwość i indywidualne traktowanie uczniów. Obecnie w Polsce siostry prowadzą przedszkola, szkoły, a także zajęcia w wyższych uczelniach, zajmuja się katechizacją dzieci, młodzieży i dorosłych, prowadzą internaty szkolne, akademiki dla studentek. Podejmują również działalność misyjną w różnych częściach świata. Zresztą każda urszulanka, niezależnie od rodzaju podejmowanej pracy, jest wychowawczynią.
Św. Aniela nieustannie zachęca: „Działajcie, nie traćcie czasu, wierzcie, wysilajcie się, ufajcie, głośno wołajcie w swym sercu do Niego, a bez wątpienia ujrzycie rzeczy cudowne, jeśli wszystko będziecie skierowywały ku czci i chwale Jego Majestatu i dla dobra dusz”. Każdego dnia starają się podejmować to wezwanie z nadzieją, będącą owocem wiary w Pana dziejów.
Urszulanki Unii Rzymskiej (OSU)
Zgromadzenie w sieci: www.osu.pl
Dla młodych: www.razemwdrodze.pl; www.udm.osu.pl
Dom w Poznaniu
ul. Sporna 6
61–709 Poznań
tel. 61 852 21 23
e-mail: osu-poznan@poznan.pl
Zespół Szkół Urszulańskich w Poznaniu
al. Niepodległości 41/43
61–714 Poznań
tel. 61 852 89 48; 61 853 27 01
e-mail: lsu@lsu.poznan.pl
www.lsu.poznan.pl
Rekolekcje dla rozeznających powołanie: 21–23.08. we Wrocławiu; zgłoszenia e-mail: janakrogul@gmail.com